Στα μέσα, περίπου, της απόστασης που χωρίζει τη Λάρισα από τον Βόλο, στο ανατολικό άκρο του Θεσσαλικού κάμπου, υπήρχε μέχρι τα μέσα του 20ού...
Στα μέσα, περίπου, της απόστασης που χωρίζει τη Λάρισα από τον Βόλο, στο ανατολικό άκρο του Θεσσαλικού κάμπου, υπήρχε μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα μια αρχαία λίμνη γνωστή με το όνομα Βοιβηίς.
Σε αυτήν τη λίμνη αναφέρονται πολλοί αρχαίοι συγγράφεις, όπως ο Ομηρος, ο Ησίοδος, ο Ευριπίδης, ο Πίνδαρος, ο Στράβων.
Κατά τον Μεσαίωνα επικράτησε η ονομασία λίμνη Κάρλα, η οποία και παρέμεινε έως τις μέρες μας.
Η Κάρλα ήταν μία από τις μεγαλύτερες λίμνες της Ελλάδας αφού κάλυπτε μια έκταση που σχεδόν άγγιζε τα 200.000 στρέμματα.
Οι εισροές του νερού προέρχονταν από τις βροχοπτώσεις, την υπερχείλιση του Πηνειού και εν μέρει από τα παρακείμενα ρέματα του Μαυροβουνίου.
Στις όχθες της αναπτύσσονταν μικρές παραλίμνιες ανθρώπινες κοινότητες που συμβίωναν αρμονικά με αυτήν την ιδιότροπη, ρηχή λίμνη η οποία συνεχώς μετέβαλλε τις όχθες της ανάλογα με τις βροχοπτώσεις του χειμώνα.
Οι πληθυσμοί των παραλίμνιων οικισμών, στην πλειονότητά τους ψαράδες, είχαν αναπτύξει έναν ιδιότυπο τρόπο ζωής που εναρμονιζόταν απόλυτα με το φυσικό περιβάλλον.
Οι ψαράδες έστηναν καλαμωτές καλύβες πάνω στις όχθες και στις νησίδες και εκεί μέσα ζούσαν και ψάρευαν για εννέα συνεχόμενους μήνες, μακριά από τα σπίτια τους.
Την Κυριακή των Βαΐων επέστρεφαν στα χωριά τους, ώστε ν’ αφήσουν τα ψάρια να γεννήσουν, και επέστρεφαν πάλι στις καλύβες μετά τον Δεκαπενταύγουστο.
Το ενδιάμεσο αυτό διάστημα, απαραίτητο για ν’ αναπτυχθεί ο γόνος των ψαριών, το ονόμαζαν «απεργία».
Αυτός ο τρόπος ζωής σεβασμού και συμβίωσης με το υγρό στοιχείο και τα έμβια όντα του συνεχιζόταν απαράλλαχτα ίδιος για αιώνες μέχρι την οριστική αποξήρανση της Κάρλας η οποία ολοκληρώθηκε το 1962 με σκοπό η γη της να παραδοθεί προς καλλιέργεια σε ακτήμονες γεωργούς.
Ο άνθρωπος επεμβαίνει στη φύση και πληρώνει το αντίτιμο
Με την αποξήρανση της Κάρλας χάθηκε ένας ολόκληρος παραλίμνιος πολιτισμός που σίγουρα σήμερα θα μπορούσε να αποκαλύψει πολλά εποικοδομητικά στοιχεία για τον τρόπο με τον οποίο οι παλιοί κάτοικοι με τη λαϊκή τους σοφία διαχειρίζονταν μακροχρόνια το φυσικό περιβάλλον.
Ετσι οι ψαράδες έγιναν γεωργοί και ξεκίνησαν να παλεύουν με μια – όπως εκ των υστέρων αποδείχτηκε – άγονη γη.
Βέβαια με την αποξήρανση της Κάρλας δεν άλλαξε μόνον ο τρόπος ζωής των ανθρώπων, αλλά και όλων των άλλων πλασμάτων που ενδημούσαν σε αυτό το παραλίμνιο οικοσύστημα.
Τα μεταναστευτικά πουλιά μάταια αναζητούσαν το γαλάζιο απάγκιο και τους πυκνούς καλαμιώνες όπου εδώ και αιώνες έστηναν τις φωλιές τους.
Η λίμνη για σχεδόν πενήντα χρόνια υπήρχε μόνο στους παλιούς σχολικούς χάρτες και στη μνήμη των γεροντότερων.
Η αποξήρανση της φυσικής υδάτινης δεξαμενής άλλαξε το μικροκλίμα της περιοχής που από εδώ και πέρα χαρακτηριζόταν από θερμότερα καλοκαίρια και σύντομους με ακραία φαινόμενα χειμώνες, ενώ σαν συνέπεια όλων αυτών προέκυψε η αναστάτωση της οικολογικής ισορροπίας της ευρύτερης θεσσαλικής πεδιάδας, εξαιτίας της μείωσης των βροχών και της αποστράγγισης του υδροφόρου ορίζοντα.
Στα τέλη του 20ού αιώνα ξεκίνησε μια σημαντική προσπάθεια αναδόμησης του λιμναίου οικοσυστήματος με σκοπό να ανασυνταχθεί η αρχαία λίμνη.
Σήμερα η Κάρλα, μετά από πολλές ταλαιπωρίες και αργοπορίες στα έργα, μοιάζει να έχει αναγεννηθεί –έστω και σε μικρότερο μέγεθος – από τις… στάχτες της!
Οι στοχευμένες παρεμβάσεις από ειδικούς επιστήμονες απέδωσαν καρπούς και σιγά σιγά τα υδρόβια πουλιά επανήλθαν ακολουθώντας τα αρχέγονα ένστικτά τους και έστησαν τις φωλιές τους στις τεχνητές νησίδες. Ετσι η Κάρλα θεωρείται και πάλι ένα από τα πλέον σημαντικά σημεία φωλιάσματος για δεκάδες είδη της φτερωτής πανίδας.
Στα πρώτα χρόνια μετά την αναδημιουργία της υπήρχε κακός συντονισμός στη διαχείριση των υδάτων και κατά τους θερμούς θερινούς μήνες υποβαθμίστηκε έντονα η ποιότητα του νερού της λίμνης.
Επιπλέον η μόλυνση με γεωργικά και βιομηχανικά απόβλητα που κατέληγαν στη λεκάνη της μέσω των παρακείμενων ρεμάτων αλλά και η ύπαρξη μικρών παράνομων χωματερών κοντά στις όχθες της επέτειναν τα προβλήματα.
Μάλιστα πριν από επτά χρόνια είχαν παρατηρηθεί μαζικοί θάνατοι ψαριών και πουλιών, ανάμεσά τους και ο αυστηρά προστατευόμενος αργυροπελεκάνος, λόγω δηλητηρίασής τους από κυανοτοξίνες που παράχθηκαν από τοξικά κυανοβακτήρια (είδη φυτοπλαγκτού).
Τα προβλήματα αυτά δείχνουν πλέον να επιλύονται μέσα από συντονισμένες δράσεις των εμπλεκομένων φορέων, καθώς όλοι έχουν αντιληφθεί ότι το ζητούμενο τελικά είναι η Νέα Κάρλα να συμβάλει στην ευρύτερη περιβαλλοντική αναβάθμιση της περιοχής και όχι να αποτελέσει ακόμη έναν προβληματικό και ρυπογόνο ταμιευτήρα νερού – όπως τόσες άλλες πεδινές λίμνες–, ο οποίος μάλιστα θα δημιουργεί μακροχρόνια προβλήματα τόσο στον Παγασητικό κόλπο όσο και στον υδροφόρο ορίζοντα.
Βέβαια φαντάζει σαν οξύμωρο σχήμα το γεγονός ότι από τη μια το ελληνικό Δημόσιο δαπανά εκατομμύρια –και δικαίως– για την ανασύσταση, αποκατάσταση και διατήρηση ενός τόσο πολύτιμου υγροτόπου με πανευρωπαϊκή σημασία, με δεσμεύσεις ως προς την προστασία της ορνιθοπανίδας και των οικοσυστημάτων της, και από την άλλη να δίνει άδειες για ανάπτυξη βιομηχανικού τύπου αιολικών πάρκων (ΒΑΠΕ) στο γειτονικό όρος Μαυροβούνι που το αποτέλεσμα θα είναι ένα σοβαρό πλήγμα στην επιβίωση του οικοσυστήματος της φτερωτής πανίδας!
Κακοκαιρία Daniel: Η έκταση της λίμνης Κάρλα είναι σχεδόν ίση με την έκταση που είχε πριν την αποξήρανσή της το 1962...
Πρωτοφανείς πλημμύρες στον κάμπο της Θεσσαλίας – Η δορυφορική εικόνα
Δορυφορικά δεδομένα από το ραντάρ του ευρωπαϊκού δορυφόρου Sentinel-1 που πέρασε πάνω από τη χώρα μας το απόγευμα της Πέμπτης 7 Σεπτεμβρίου 2023, δείχνουν ότι ένα μεγάλο μέρος του κάμπου της Θεσσαλίας έχει πλημμυρίσει.
Το μεγαλύτερο μέρος των Νομών Τρικάλων και Καρδίτσας έχει κατακλυστεί από τα νερά χειμάρρων και παραποτάμων του Πηνειού.
Στην Ανατολική Θεσσαλία, η έκταση της Λίμνης Κάρλα είναι σχεδόν ίση με την έκταση που είχε πριν την αποξήρανσή της το 1962.
Ο χάρτης με τα δορυφορικά δεδομένα που επεξεργάστηκε το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών/meteo.gr δείχνει με γαλάζιο χρώμα τις περιοχές της Θεσσαλίας που έχουν πλημμυρίσει.
Συνολικά υπολογίζονται περίπου 720.000 στρέμματα πλημμυρισμένων εκτάσεων.
www.viewsofgreece.com
