27 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 537: ΤΑ ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΣΟΦΙΑΣ τοῦ Μάνου Ν. Χατζηδάκη, Προέδρου Δ.Σ τοῦ ΕΠΟΚ Τό 330 ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος ξεκίνησε τήν οἰ...
27 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 537: ΤΑ ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΣΟΦΙΑΣ
τοῦ Μάνου Ν. Χατζηδάκη, Προέδρου Δ.Σ τοῦ ΕΠΟΚ
Τό 330 ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος ξεκίνησε τήν οἰκοδόμησι ἑνός ναοῦ τῆς Ἁγίας του Θεοῦ Σοφίας. Τά ἐγκαίνια ἐκείνου τοῦ πρώτου Ναοῦ, ἔγιναν τό 360 ἐπί Κωνσταντίου Β’. Ὁ πρῶτος αὐτός ναός καταστράφηκε τό 404 καί ἐπί Θεοδοσίου Β’ ἀνηγέρθη ὁ δεύτερος ναός τῆς Ἁγίας Σοφίας τό ἔτος 415. Εἶναι αὐτός πού καταστράφηκε κατά τήν Στάσι τοῦ “Νίκα”.
Ἀμέσως μετά τήν καταστολή τῆς ἐξεγέρσεως ὁ Ἰουστινιανός ἀποφάσισε νά κτίση ἕναν περίλαμπρο καί μεγαλειώδη νέο Ναό τῆς Ἁγίας του Θεοῦ Σοφίας, πού ὅμοιό του δέν εἶχε ξαναδεῖ ὁ κόσμος.
Τό ἔργο αὐτό ἀνέθεσε σέ δύο μεγάλους Ἕλληνες ἀρχιτέκτονες: Τόν Ἀνθέμιο ἀπό τίς Τράλλεις καί τόν Ἰσίδωρο ἀπό τήν Μίλητο.
Ἡ Μεγάλη Ἐκκλησιά ἄρχισε νά κτίζεται στίς 23 Φεβρουαρίου τοῦ 532 καί ἐγκαινιάσθηκε ἐπισήμως στίς 27 Δεκεμβρίου τοῦ 537.
Δηλαδή ἀνοικοδομήθηκε σέ 5 χρόνια, 11 μῆνες καί 10 ἡμέρες.
Δύο σεισμοί προκάλεσαν ζημιές τό 553 καί τό 557 καί μετά τίς ἐπισκευές, ξαναεγκαινιάσθηκε στίς 25 Δεκεμβρίου τοῦ 563.
Ἀνθέμιος καί Ἰσίδωρος: Οἱ Ἕλληνες ἀρχιτέκτονες
Ὁ Ἀνθέμιος ἦταν Ἕλληνας γεωμέτρης, φυσικός, ἀρχιτέκτονας, μηχανικός καί γλύπτης. Πατέρας του ἦταν ὁ ἰατρός Στέφανος. Φημισμένοι ἰατροί ἦσαν καί οἱ ἀδελφοί του Διόσκουρος καί Ἀλέξανδρος.
Ὁ τρίτος ἀδελφός του, Ὀλύμπιος ἔγινε νομικός καί ὁ τέταρτος Μητρόδωρος, διακεκριμένος λόγιος.
Ὁ Ἀνθέμιος περιέγραψε τήν κατασκευή τῆς ἑλλείψεως μέ νῆμα (Boyer 1991, κεφ. «Revival and Decline of Greek Mathematics», σελ. 193) καί συνέγραψε πραγματεία πάνω στίς κωνικές τομές.
Συνέταξε ἐπίσης ἐπισκόπησι γιά τά εἴδη καί τίς διατάξεις τῶν κατόπτρων καί ἄλλα σπουδαῖα ἔργα μηχανικῆς, ἀπό τά ὁποῖα σώζονται μόνο ἀποσπάσματα.
Μέρος τοῦ ἔργου του «Περί παραδόξων μηχανημάτων» ἐκδόθηκε ἀπό τόν L. Dupuy τό 1777. Σέ αὐτό τό ἔργο γράφει γιά τήν ἐλαστική δύναμι τοῦ ὑδρατμοῦ. Ὁ A. Westermann ἔδωσε μία ἀναθεωρημένη ἔκδοσί του στό ἔργο του «Scriptores rerum mirabilium Graeci» τό 1839.
Ὁ Ἰσίδωρος ἦταν Ἕλληνας μαθηματικός, μηχανικός καί ἀρχιτέκτων. Γεννήθηκε στήν Μίλητο τό 442. Ἦταν δάσκαλος μαθηματικῶν καί ἱδρυτής Σχολῆς Μηχανικῶν.
Διέσωσε κείμενα του Ευκλείδη καί τοῦ Ἀρχιμήδη, καθώς καί σχόλια τοῦ Εὐτόκιου Ἀσκαλωνίτου σέ ἔργα τοῦ Ἀρχιμήδη καί τοῦ Ἀπολλώνιου. (Carl B. Boyer, «A History of Mathematics», John Wiley & Sons, Inc, 1991, σελ. 193).
Ὑπῆρξε ἐπίσης ἐφευρέτης μίας μορφῆς διαβήτου γιά χάραξη παραβολῶν. (George Johnston Allman, «Greek Geometry from Thales to Euclid», Kessinger Publishing, 2005, σελ. 163)
“σύμβολο τῶν ἑλληνικῶν ἰδεωδῶν” & “χῶρος θεῖος πού διαπερνᾶ τόν γήινο”
Τό ἀριστουργηματικό αὐτό οἰκοδόμημα συνδύασε τούς δύο τύπους ἐκκλησιαστικῆς ἀρχιτεκτονικῆς: Τήν βασιλική μέ τόν περίκεντρο θολωτό ναό.
Οἱ τεχνικές λεπτομέρειες δέν εἶναι σκοπός τοῦ παρόντος ἔργου. Θά ἀρκεσθοῦμε μόνο στά ἑξῆς ἐνδεικτικά σημεία πού ἀναφέρει ὁ Γεώργιος Γαλάβαρης:
«Ἡ Ἁγία Σοφία δέν εἶναι μόνο ἕνα σύμβολο, ὅπου ἀνακαλύφθηκαν γιά πρώτη φορά οἱ ἀρχές τῆς ὀργανικῆς ἀρχιτεκτονικῆς… Δέν ἀποτελεῖ μόνο μία ἐνσάρκωση τῆς ἔνδοξης καί δραματικῆς ἱστορίας τοῦ Βυζαντίου καί τοῦ ἑλληνικοῦ ἔθνους.
Δέν εἶναι μόνο σύμβολο τῶν ἑλληνικῶν ἰδεωδῶν… Ἡ Ἁγία Σοφία εἶναι κάτι περισσότερο.
Ἐδῶ δημιουργήθηκε γιά πρώτη φορά ἕνας χῶρος θεῖος, πού διαπερνᾶ τόν γήινο χῶρο, ὅπως ἀκριβῶς ἡ φλόγα τοῦ κεριοῦ διαπερνᾶ τό σκοτάδι… Μπορεῖ κανεῖς νά κατανοήσει αὐτόν τόν χῶρο μόνο σάν εἶδος μουσικῆς.
Εἶναι ἕνα εἶδος μουσικής, μορφή ἄμορφη πού προεκτείνεται, πετά πρός τά ἐπάνω, σκοτεινή καί μυστηριώδης, φωτεινή καί χαρούμενη, δημιούργημα ἑνός Ἕλληνα, τοῦ Ἀνθεμίου τοῦ Τραλλιανοῦ, πού ἔφερε στόν κόσμο τό ὅραμα τοῦ θείου, ὅπως ὁ Φειδίας εἶχε φέρει στήν Ἀθήνα τούς θεούς». («Ἱστορία τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἔθνους»Τόμος Ζ’ σελ. 384).
https://www.epok1973.com
