Ρωσία στεροτυπικά αποτυπώνεται στο δυτικό φαντασιακό με τη μειωτική όψη μιας απειλητικής, παράλογης, διαρκώς διευρυνόμενης αυτοκρατορίας ...
Ρωσία στεροτυπικά αποτυπώνεται στο δυτικό φαντασιακό με τη μειωτική όψη μιας απειλητικής, παράλογης, διαρκώς διευρυνόμενης αυτοκρατορίας – μια πολύ πιο υποχθόνια εκδοχή της Αρχαίας Ρώμης, της Περσίας, της Οθωμανικής Τουρκίας ή της Ινδίας των Μογγόλων
Οι Δυτικοευρωπαίοι βλέπουν τους Ορθόδοξους και τους Χριστιανούς της Ανατολής ως αυταρχικούς ηγέτες και λαθρέμπορους, ενώ οι Ορθόδοξοι θεωρούν τους Σταυροφόρους ως βάρβαρους σφετεριστές που θέλουν να κατακτήσουν τον κόσμο...
Ο Χριστιανισμός, για άλλη μια φορά, στο επίκεντρο μιας πολιτισμικής συρούσης - αυτή τη φορά μεταξύ των ίδιων των Χριστιανών.
Υπό μια πανταχού παρούσα, τοξική ατμόσφαιρα πλημμυρισμένη από τη ρωσοφοβία, είναι απολύτως αδύνατο να γίνει μια ουσιαστική συζήτηση για πιο λεπτά σημεία της ρωσικής ιστορίας και πολιτισμού σεόλη τη Δύση.
Στην καλύτερη περίπτωση, σε μια επίφαση πολιτισμένου διαλόγου, η Ρωσία στεροτυπικά αποτυπώνεται με τη μειωτική άποψη μιας απειλητικής, παράλογης, διαρκώς διευρυνόμενης αυτοκρατορίας – μια πολύ πιο υποχθόνια εκδοχή της Αρχαίας Ρώμης, της Περσίας, της Οθωμανικής Τουρκίας ή της Ινδίας των Μογγόλων.
Το αυτοκρατορικό παρελθόν
Η πτώση της ΕΣΣΔ πριν από λίγο περισσότερο από τρεις δεκαετίες επέστρεψε τη Ρωσία τρεις αιώνες πίσω – στα σύνορά της τον 17ο αιώνα.
Η Ρωσία, ιστορικά, είχε καταγραφεί ως μια κοσμική αυτοκρατορία – τεράστια και πολυεθνική.
Όλα αυτά είναι ενπολύ ζωντανά ακόμη και σήμερα στο ρωσικό συλλογικό ασυνείδητο.
Η σημασία της «Τρίτης Ρώμης» και ο πανσλαβισμός
Υπάρχει τουλάχιστον μια προσπάθεια να συζητηθεί η Τρίτη Ρώμη.
Η σημασία της έννοιας ήταν αρχικά θρησκευτική προτού γίνει πολιτική – περιλαμβάνοντας τη ρωσική προσπάθεια να γίνει ο ηγέτης του ορθόδοξου κόσμου σε αντίθεση με τον καθολικισμό.
Αυτό πρέπει να γίνει κατανοητό επίσης στο πλαίσιο των πανσλαβικών θεωριών που ξεπήδησαν υπό τον πρώτο Romanov και στη συνέχεια έφτασαν στο απόγειό τους τον 19ο αιώνα.
Η διττή ταυτότητα
Ο Ευρ-ασιανισμός –και οι διάφορες αποκλίσεις του– αντιμετωπίζει τη σύνθετη ρωσική ταυτότητα ως διττή, μεταξύ Ανατολής και Δύσης.
Οι δυτικές φιλελεύθερες δημοκρατίες απλώς δεν μπορούν να καταλάβουν ότι αυτές οι ιδέες -που κινητοποιούν διάφορα είδη ρωσικού εθνικισμού- δεν υποδηλώνουν εχθρότητα προς τη «φωτισμένη» Ευρώπη, αλλά επιβεβαίωση της Διαφοράς.
Ο Ευρασιανισμός βαραίνει επίσης τις στενότερες σχέσεις με την Κεντρική Ασία και τις απαραίτητες συμμαχίες, σε διάφορους βαθμούς, με την Κίνα και την Τουρκία.
Επιβλητικές και συγκεχυμένες» εικόνες.
Μια φιλελεύθερη Δύση σε συγχυση παραμένει όμηρος σε μια δίνη ρωσικών στερεοτύπων που δεν μπορεί να αποκωδικοποιήσει σωστά – από τον δικέφαλο αετό, που είναι το σύμβολο του ρωσικού κράτους από τον Μέγαλο Πέτρο, μέχρι τους καθεδρικούς ναούς του Κρεμλίνου, την ακρόπολη της Αγίας Πετρούπολης , η είσοδος του Κόκκινου Στρατού στο Βερολίνο το 1945, οι παρελάσεις της 9ης Μαΐου (η επόμενη θα έχει ιδιαίτερη σημασία) και ιστορικές προσωπικότητες από τον Ιβάν τον Τρομερό έως τον Μέγα Πέτρο.
Στην καλύτερη περίπτωση –και μιλάμε για «ειδικούς» ακαδημαϊκού επιπέδου– προσδιορίζουν όλα τα παραπάνω ως «επιβλητικές και συγκεχυμένες» εικόνες.
Ο διαχωρισμός Χριστιανών/Ορθοδόξων
Η ίδια η φαινομενικά μονολιθική φιλελεύθερη Δύση επίσης δεν μπορεί να γίνει κατανοητή αν ξεχάσουμε πώς, ιστορικά, η Ευρώπη είναι επίσης ένα θηρίο με δύο κεφάλια: το ένα κεφάλι μπορεί να εντοπιστεί από τον Καρλομάγνο μέχρι την απαίσια μηχανή του Ευρωκράτη των Βρυξελλώ και το άλλο έρχεται από την Αθήνα και τη Ρώμη, και μέσω Βυζαντίου/Κωνσταντινούπολης (η Δεύτερη Ρώμη) φτάνει μέχρι τη Μόσχα (την Τρίτη Ρώμη).
Η Λατινική Ευρώπη
Η Λατινική Ευρώπη, για τους Ορθοδόξους, θεωρείται ως ένας υβριδικός σφετεριστής, που κηρύττει έναν διαστρεβλωμένο Χριστιανισμό ο οποίος αναφέρεται μόνο στον Άγιο Αυγουστίνο, ασκώντας παράτυπες τελετουργίες και παραμελώντας το πολύ σημαντικό Άγιο Πνεύμα – από την τρισυπόστατη φύση του Θείου.
Η Ευρώπη των Χριστιανών Παπών επινόησε το Βυζάντιο – όπου οι Βυζαντινοί ήταν στην πραγματικότητα Έλληνες που ζούσαν υπό τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.
Οι αντίθετες εικόνες
Οι Δυτικοευρωπαίοι από την πλευρά τους βλέπουν τους Ορθόδοξους και τους Χριστιανούς από την Ανατολή (δείτε πώς εγκαταλείφθηκαν από τη Δύση στη Συρία υπό τον ISIS και την Αλ Κάιντα) ως σατράπες και ένα λσθρεμπορους – ενώ οι Ορθόδοξοι θεωρούν τους Σταυροφόρους, τους Τεύτονες ιππείς και οι Ιησουίτες – σωστά, πρέπει να πούμε – ως βάρβαρους σφετεριστές που επιδίωκαν στην κατάκτηση του κόσμου.
Η Τέταρτη Σταυροφορία
Στον ορθόδοξο κανόνα, ένα μεγάλο τραύμα είναι η τέταρτη Σταυροφορία το 1204 που κατέστρεψε ολοσχερώς την Κωνσταντινούπολη.
Οι Φράγκοι ιππείς έτυχε να καταστέψουν ανεπανόρθωτα την πλέον εκθαμβωτική μητρόπολη στον κόσμο, που συγκέντρωνε τότε όλα τα πλούτη από την Ασία.
Αυτός ήταν ο ορισμός της πολιτιστικής γενοκτονίας - Οι Φράγκοι έτυχε επίσης να ευθυγραμμιστούν με κάποιους διαβόητους κατά συρροή ληστές: τους Βενετούς.
Δεν είναι περίεργο, από εκείνη την ιστορική συγκυρία και μετά, γεννήθηκε ένα σύνθημα: «Καλύτερα το σαρίκι του Σουλτάνου παρά η τιάρα του Πάπα».
Σιδηρούν Παραπέτασμα» από τη Βαλτική έως τη Μεσόγειο
Έτσι, από τον 8ο αιώνα, η Καρολίγγεια και η Βυζαντινή Ευρώπη βρίσκονταν de facto σε πόλεμο σε ένα «Σιδηρούν Παραπέτασμα» από τη Βαλτική έως τη Μεσόγειο (συγκρίνετε το με το αναδυόμενο Νέο Σιδηρούν Παραπέτασμα του Ψυχρού Πολέμου 2.0). ¨
Μετά τις επιδρομές των βαρβάρων, ούτε μιλούσαν την ίδια γλώσσα ούτε ασκούσαν την ίδια γραφή, ιεροτελεστίες ή θεολογία.
Αυτό το ρήγμα, σημαντικά, πέρασε και το Κίεβο.
Η Δύση ήταν Καθολική – το 15% των Ελλήνων Καθολικών και το 3% των Λατίνων – και στο κέντρο και την ανατολή, το 70% Ορθόδοξοι, που έγιναν ηγεμονικοί τον 20ό αιώνα μετά την εξάλειψη των εβραϊκών μειονοτήτων κυρίως από τους Waffen-SS της Γαλικίας τμήμα, οι πρόγονοι του τάγματος Azov της Ουκρανίας.
Το παιχνίδι με τους Σλάβους
Η Κωνσταντινούπολη, ακόμη και σε παρακμή, κατάφερε να κάνει ένα εξελιγμένο γεωστρατηγικό παιχνίδι για να παραπλανήσει τους Σλάβους, ποντάροντας στη Μόσχα εναντίον του καθολικού Παποκαισαρισμού
Η άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453 επέτρεψε στη Μόσχα να καταγγείλει την προδοσία των Ελλήνων και των Βυζαντινών Αρμενίων που συσπειρώθηκαν γύρω από τον Ρωμαίο Πάπα, ο οποίος επιθυμούσε έντονα έναν εναιάιο Χριστιανισμό.
Στη συνέχεια, η Ρωσία καταλήγει να συγκροτείται ως το μόνο ορθόδοξο έθνος που δεν έπεσε στην οθωμανική κυριαρχία.
Το νέο Βυζάντιο και το πολιτισμικό όραμα
Η Μόσχα θεωρεί τον εαυτό της – ως Βυζάντιο – μια μοναδική συμφωνία μεταξύ πνευματικών και φυσικών δυνάμεων.
Η «Τρίτη Ρώμη» αποκτά πολιτικό περιεχόμενο μόλις τον 19ο αιώνα – αφού ο Μέγας Πέτρος και η Μεγάλη Αικατερίνη είχαν επεκτείνει κατά πολύ εδαφικά τη ρωσική κυριαρχία.
Οι βασικές έννοιες της Ρωσίας, της Αυτοκρατορίας και της Ορθοδοξίας συγχωνεύονται.
Αυτό σημαίνει ότι η Ρωσία χρειάζεται ένα εξωτερικό ζωτικό χώρο – και αυτό έχει ομοιότητες με το όραμα του Ρώσου Προέδρου Vladimir Putin (το οποίο, σημαντικά, δεν είναι αυτοκρατορικό, αλλά πολιτιστικό).
Η έννοα της περικύκλωσης
Καθώς ο τεράστιος ρωσικός χώρος βρισκόταν σε συνεχή ροή για αιώνες, αυτό υποδηλώνει επίσης τον κεντρικό ρόλο της έννοιας της περικύκλωσης.
Κάθε Ρώσος γνωρίζει πολύ καλά την εδαφική ευπάθεια (θυμηθείτε, για αρχή, τον Ναπολέοντα και τον Χίτλερ).
Μόλις παραβιαστεί η δυτική μεθόριος, είναι μια εύκολη διαδρομή μέχρι τη Μόσχα.
Επομένως, αυτή η πολύ ασταθής γραμμή πρέπει να προστατεύεται.
Η σημερινή αναλογία είναι η πραγματική απειλή της Ουκρανίας για να φιλοξενήσει βάσεις του ΝΑΤΟ.
Προς την Οδησσό
Με την πτώση της ΕΣΣΔ, η Ρωσία βρέθηκε σε μια γεωπολιτική κατάσταση που συναντήθηκε για τελευταία φορά τον 17ο αιώνα.
Η αργή και οδυνηρή ανοικοδόμηση ξεκίνησε από δύο μέτωπα: την KGB - αργότερα FSB - και την Ορθόδοξη εκκλησία.
Η αλληλεπίδραση ανώτατου επιπέδου μεταξύ του ορθόδοξου κλήρου και του Κρεμλίνου διεξήχθη από τον Πατριάρχη Κύριλλο – ο οποίος αργότερα έγινε υπουργός θρησκευτικών υποθέσεων του Putin.
Ο ρόλος της Ουκρανίας
Η Ουκρανία από την πλευρά της είχε μετατραπεί σε de facto προτεκτοράτο της Μόσχας το 1654 με τη Συνθήκη του Περεγιασλάβ: πολύ περισσότερο από μια στρατηγική συμμαχία, ήταν μια φυσική ένωσ, σε εξέλιξη για αιώνες από δύο ορθόδοξα σλαβικά έθνη.
Η Ουκρανία στη συνέχεια πέφτει στη ρωσική επικυριαρχία η οποία επεκτείνεται μέχρι το 1764, όταν ο τελευταίος ουκρανός αρχηγός καθαιρείται επίσημα από τη Μεγάλη Αικατερίνη: τότε η Ουκρανία γίνεται επαρχία της ρωσικής αυτοκρατορίας.
Όπως είπε ο Putin αρκετά σαφως: «Η Ρωσία δεν μπορεί να επιτρέψει τη δημιουργία αντιρωσικών εδαφών σε όλη τη χώρα».
Η «Επιχείρηση Ζ» θα περικλείει αναπόφευκτα την Οδησσό, που ιδρύθηκε το 1794 από τη Μεγάλη Αικατερίνη.
Ο ρόλος της Οδησσού
Οι Ρώσοι εκείνη την εποχή είχαν μόλις εκδιώξει τους Οθωμανούς από τα βορειοδυτικά της Μαύρης Θάλασσας, την οποία διοικούσαν διαδοχικά Γότθοι, Βούλγαροι, Ούγγροι και στη συνέχεια Τούρκοι - μέχρι τους Τατάρους.
Η Οδησσός στην αρχή κατοικήθηκε, είτε το πιστεύετε είτε όχι, από Ρουμάνους που ενθαρρύνθηκαν να εγκατασταθούν εκεί μετά τον 16ο αιώνα από τους Οθωμανούς σουλτάνους.
Η Αικατερίνη επέλεξε ένα ελληνικό όνομα για την πόλη - η οποία στην αρχή δεν ήταν καθόλου Σλαβική.
Και πολύ όπως η Αγία Πετρούπολη, που ιδρύθηκε έναν αιώνα νωρίτερα από τον Μεγάλο Πέτρο, η Οδησσός δεν έπαψε ποτέ να φλερτάρει με τη Δύση.
Μέρος της ρωσικής ψυχής
Ο Τσάρος Αλέξανδρος Α΄, στις αρχές του 19ου αιώνα, αποφασίζει να μετατρέψει την Οδησσό σε ένα μεγάλο εμπορικό λιμάνι – που αναπτύχθηκε από έναν Γάλλο, τον δούκα του Richelieu.
Ήταν από το λιμάνι της Οδησσού που το ουκρανικό σιτάρι άρχισε να φτάνει στην Ευρώπη.
Στις αρχές του 20ου αιώνα, η Οδησσός είναι πραγματικά πολυεθνική – αφού προσέλκυσε, μεταξύ άλλων, την ιδιοφυΐα του Pyskin.
Η Οδησσός δεν είναι ουκρανική: είναι ένα εγγενές μέρος της ρωσικής ψυχής.
Και σύντομα οι δοκιμασίες της ιστορίας θα την κάνουν ξανά: ως ανεξάρτητη δημοκρατία. ως μέρος μιας συνομοσπονδίας Novorossiya• ή προσάρτηση στη Ρωσική Ομοσπονδία.
Οι κάτοικοι της Οδησσού θα αποφασίσουν.
www.bankingnews.gr
