γράφει ο Γιάννος Χαραλαμπίδης -Ο νέος τουρκικός μηχανισμός σταθερότητας και η σύνδεση των κερδών από καταθέσεις με το δολάριο -Πώς ο Τούρκο...
γράφει ο Γιάννος Χαραλαμπίδης
-Ο νέος τουρκικός μηχανισμός σταθερότητας και η σύνδεση των κερδών από καταθέσεις με το δολάριο
-Πώς ο Τούρκος Πρόεδρος προσδοκά να πετύχει τεχνητή σταθερότητα και ποια σανίδα σωτηρίας μπορεί να του δώσει το Κατάρ με 15 δις δολάρια
-Τι μπορεί ν’ αλλάξει στο Κυπριακό εάν χάσει ο Ερντογάν τις εκλογές
-Πώς το twitter του Τραμπ τορπίλισε τη λίρα
-Η οικονομική κρίση και η εξαγωγής της
-Η ελπίδα του Ερντογάν, οι γεωτρήσεις και η οικονομική ανεξαρτησία
Αγοράζει χρόνο και τεχνητή σταθερότητα ο Ερντογάν για να σώσει τη λίρα και την τουρκική οικονομία την ίδια στιγμή κατά την οποία οι ΗΠΑ και η ΕΕ σφίγγουν τη θηλιά γύρω από τον λαιμό της Τουρκίας περιορίζοντας τις επενδύσεις ως αποτέλεσμα της οικονομικής και πολιτικής αστάθειας.
Αυτές οι πραγματικότητες σπρώχνουν τον Ερντογάν για άλλη μια φορά προς το Κατάρ με την προσδοκία να βρει σανίδα σωτηρίας.
Εάν ο νέος μηχανισμός στήριξης της λίρας επί τη βάσει του οποίου συνδέονται τα κέρδη από τις καταθέσεις με το δολάριο αποτύχει και αν δεν αποδώσει η προσδοκία για επενδύσεις, ο Ερντογάν θα κινδυνέψει να βρεθεί με τα χέρια δεμένα από τις χειροπέδες που θα του περάσουν οι ΗΠΑ μέσω του ΔΝΤ για να γλιτώσει η Τουρκία την πτώχευση.
Μηχανισμός σταθερότητας
Ο Τούρκος Πρόεδρος ανακοίνωσε έναν νέο μηχανισμό σταθερότητας επί τη βάσει του οποίου συνδέει τα κέρδη των καταθέσεων με το δολάριο.
Στόχος του είναι: 1. Να μην αισθάνονται οι καταθέτες ότι υπάρχει μείωση της αξίας των κερδών και των καταθέσεών τους σε λίρες λόγω της συναλλαγματικής πτώσης του τουρκικού νομίσματος.
Άρα τα όποια κέρδη τους παραμένουν σταθερά εφόσον θα είναι συνδεδεμένα με το δολάριο. Στην ουσία θα εισπράττουν μια μορφή πρόσθετου «σιωπηρού επιτοκίου», που θα είναι ανάλογο της συναλλαγματικής ισοτιμίας λίρας και δολαρίου.
2. Να αποτρέψει την πώληση της τουρκικής λίρας, που οδηγεί στην κατρακύλα και σε απώλεια της συναλλαγματικής ισοτιμίας.
3. Να δημιουργήσει συνθήκες αξιοπιστίας ως προς τη λίρα μέσω του δολαρίου και να διατηρήσει τα χρήματα στις τράπεζες με την προσδοκία να οικοδομήσει μέτρο χαλιναγώγησης του πληθωρισμού.
Ποιους αφορά το μέτρο και οι επιπτώσεις
Με τον τρόπο αυτό ο Τούρκος Πρόεδρος προσδοκά να αυξήσει τη μέση χρονική διάρκεια των καταθέσεων και να βάλει φρένο στο ξεπούλημα της τουρκικής λίρας. Το μέτρο αφορά τις καταθέσεις μεταξύ τριών και 12 μηνών.
Εκ των πραγμάτων γίνεται αντιληπτό ότι για την υλοποίηση του μέτρου αυτού εκτίθενται οι δημοσιονομικοί λογαριασμοί του κράτους, ενώ μεγάλο βάρος αναλαμβάνει η κεντρική τράπεζα, διότι η σύνδεση των κερδών από τις καταθέσεις με το δολάριο προϋποθέτει την εγγύηση που προσφέρουν τα αποθεματικά σε ξένο συνάλλαγμα.
Οικονομολόγοι υποστηρίζουν ότι το μέτρο αυτό είναι βραχυπρόθεσμο. Συνεπώς θα πρέπει να συνοδευτεί με ξένες επενδύσεις ή με αύξηση των επιτοκίων, καθώς και με αυστηρή δημοσιονομική πολιτική ή ακόμη και με την ένταξη της χώρας σε πρόγραμμα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
Ο Ερντογάν ούτε θέλει ν’ ακούει για την αύξηση των επιτοκίων ή για προσφυγή στο ΔΝΤ, καθότι μία τέτοια εξέλιξη είναι ως να του βάζει χειροπέδες στα χέρια και να καταδικάσει σε ήττα την προεκλογική του εκστρατεία για επανεκλογή του στην Προεδρία το 2023.
Ήδη, προωθεί δύο πολιτικές θέσεις – συνθήματα. Το ένα αποτυπώνεται στη φράση περί της “οικονομικής ανεξαρτησίας” και το άλλο περί της “εσωτερικής αυτάρκειας” και της “μείωσης των εισαγωγών”.
Η αύξηση του χρέους και των εξαρτήσεων
Αληθές είναι ότι από τη μια, λόγω της μείωσης της συναλλαγματικής ισοτιμίας της λίρας, παρατηρείται αύξηση της τουρκικής ανταγωνιστικότητας που μεταφράζεται σε 3 δισεκατομμύρια ευρώ ώς τώρα.
Όμως, το κύριο πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο Ερντογάν είναι ο συνδυασμός της αύξησης της τιμής των καυσίμων από τα οποία εξαρτάται η τουρκική οικονομία και της ταυτόχρονης κατρακύλας της τουρκικής λίρας σε σχέση με το δολάριο.
Το βάρος είναι δυσβάσταχτο εφόσον οι αγορές ενέργειας γίνονται σε δολάρια. Το ίδιο συμβαίνει και με τα χρέη. Αυτό είναι ένα άλλο σοβαρό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η τουρκική οικονομία.
Οι ιδιώτες αλλά και το κράτος έχουν δανειστεί σε δολάρια. Εκ των πραγμάτων το χρέος πολλαπλασιάζεται και επειδή το μεγαλύτερο ποσοστό οφείλεται στις ΗΠΑ, γίνεται αυτομάτως κατανοητή και η πολιτική εξάρτηση της Άγκυρας από την Ουάσιγκτον.
Η αγορά τουρκικής λίρας
Ο Τούρκος Πρόεδρος προχώρησε σε δύο -μεταξύ άλλων- κινήσεις, που μπορούν να του δώσουν μερικώς σανίδα σωτηρίας. Αντί δανείων έκλεισε συμφωνίες στην πρακτική της ανάπτυξης.
Η μία ήταν με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και αφορά σε αναπτυξιακά έργα της τάξης των 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Η δεύτερη συνήφθη λίαν προσφάτως, δηλαδή στις 6 Δεκεμβρίου, με το Κατάρ, όπου υπεγράφησαν 12 συμφωνίες, εκ των οποίων η μία έχει στρατιωτικό χαρακτήρα. Δηλαδή αγορές από την τουρκική πολεμική βιομηχανία.
Εκείνη από τις συμφωνίες που είναι ιδιαιτέρως σημαντική αφορά στην εκ των προτέρων αγορά τουρκικού συναλλάγματος της τάξης των 15 δισεκατομμυρίων ευρώ (currency swap agreement) για ένα χρόνο.
Η καμένη γη…
Με τον νέο μηχανισμό, που αφορά στη σύνδεση των κερδών από τις καταθέσεις με το δολάριο, ο Ερντογάν επιδιώκει να κρατήσει και τη λίρα αλλά και τον εαυτό του ζωντανό μέχρι τις εκλογές του 2023, χωρίς να υποκύψει και χωρίς να καταστρέψει ό,τι οικονομικά είχε χτίσει από το 2003, όταν ανέλαβε την εξουσία.
Εάν καταφέρει να εκλεγεί, καλώς για τον ίδιο, εάν όχι, τότε ενδεχομένως να αφήσει πίσω του καμένη γη, γεγονός που βοηθά τους Αμερικανούς διότι η νέα τουρκική Κυβέρνηση θα σπεύσει ταχέως κοντά τους για την αποφυγή την κατάρρευσης.
Το παιχνίδι όμως αυτό θα βοηθήσει εσωτερικά τον Ερντογάν υπό την έννοια ότι θα κατηγορήσει τη νέα κυβέρνηση των Κεμαλιστών και των όποιων συμμάχων τους ότι έχουν ξεπουληθεί στους ξένους και ότι έχουν διαλύσει την ανεξάρτητη οικονομική του πολιτική, την οποία ο ίδιος ακολούθησε αρνούμενος να υποταχθεί κοντά τους ή στο ΔΝΤ.
Ισλαμική οικονομία και ανάκαμψη
Είναι και κάτι άλλο, το οποίο δεν θα πρέπει να μας διαφεύγει: Ο Ερντογάν είναι συνειδητός Ισλαμιστής. Μπορεί μεν να έχει δηλώσει πριν από μερικές ημέρες ότι η Τουρκία παραμένει ένα δυτικό οικονομικό μοντέλο, όμως στο πίσω μέρος του εγκεφάλου του έχει πάντα το ισλαμικό τραπεζικό σύστημα, που είναι αντίθετο με τα επιτόκια και στηρίζεται σε μια συνεταιρική αντίληψη.
Ότι δηλαδή δεν επιβάλλονται τόκοι στον οφειλέτη αλλά υπάρχει αμοιβαίο όφελος από τα κέρδη. Στην παρούσα φάση, ο Τούρκος Πρόεδρος επιμένει στη μείωση των επιτοκίων με την προσδοκία ότι θα δημιουργηθούν μεγάλοι ρυθμοί ανάπτυξης και νέες θέσεις εργασίας, ώστε να καταπολεμήσει την ανεργία και ταυτοχρόνως μέσα από τον νέο μηχανισμό διασύνδεσης των κερδών από τις καταθέσεις με το δολάριο να αγοράσει χρόνο και να αναστρέψει το κλίμα.
Οι αμερικανικές κυρώσεις
Η οικονομική κρίση στην Τουρκία, για να φτάσει εδώ που έφτασε, πέρασε από διάφορες φάσεις. Είχε ξεκινήσει από το 2008, μετά την κρίση στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη. Καθοριστική όμως ήταν η σύγκρουση με τους Αμερικανούς και ένα Twitter του Προέδρου Τραμ το 2018, ότι οι ΗΠΑ θα επιβάλουν κυρώσεις στην Τουρκία και ότι οι σχέσεις μεταξύ των δύο συμμάχων ήταν σε κρίση.
Το Twitter αυτό συνοδεύτηκε με μείωση των επενδύσεων από πλευράς ΗΠΑ και ΕΕ, ενώ ταυτοχρόνως άρχισε ένας πόλεμος εναντίον της λίρας με αφορμή την άρνηση του Ερντογάν να ανεξαρτητοποιήσει την Τουρκική Κεντρική Τράπεζα. Τέθηκε σε αμφισβήτηση η αξιοπιστία της λίρας και της τουρκικής οικονομίας.
Μπορεί ΗΠΑ να μην ανέτρεψαν τον Ερντογάν το 2016 στο πραξικόπημα, αλλά η ατίθαση πολιτική του -που αποτυπώνεται στη λογική του εκκρεμούς, όταν δηλαδή δεν του κάνουν τα χατίρια οι Αμερικανοί στρέφεται προς τους Ρώσους και αντίστροφα- αντιμετωπίζεται από την Ουάσιγκτον μέσω οικονομικών τιμωρητικών μέτρων.
Το φυσικό αέριο και η ελπίδα
Εκείνο που απασχολεί μονίμως την Κύπρο και την Ελλάδα είναι κατά πόσον η Τουρκία και δη ο Ερντογάν θα επιδιώξουν το επόμενο διάστημα να παίξουν το εθνικιστικό χαρτί της εξαγωγής της κρίσης, δημιουργώντας κλίμα έντασης κυρίως εντός της Κυπριακής ΑΟΖ, όπου αρχίζουν οι γεωτρήσεις στο οικόπεδο 10. Είναι μεν παγωμένες οι εξελίξεις στο Κυπριακό, όμως από τον Ερντογάν εξαρτάται εάν θα θερμάνει τα νερά της Μεσογείου.
Επί του παρόντος κάνει τη δουλειά του μέσω του μεταναστευτικού, ενός νέου οιονεί εποικισμού που εφαρμόζεται στη βάση του άξονα Τουρκία, κατεχόμενα ελεύθερες περιοχές. Βεβαίως, εκείνο που ψάχνει ο Ερντογάν να βρει είναι την ελπίδα.
Δηλαδή να προχωρήσει σε γεωτρήσεις εκεί όπου θεωρεί ότι εκτείνεται η τουρκική υφαλοκρηπίδα και να ισχυριστεί ότι έχει ανακαλύψει αποθέματα φυσικού αερίου, οπότε θα μπορεί όχι μόνο να δώσει ελπίδα αλλά και να τεκμηριώσει τη θέση του για ανεξάρτητη και αυτάρκη οικονομία.
Μέρα μετά τον Ερντογάν
Το 2023 είναι καθοριστικό έτος όχι μόνο για τις εκλογές στην Τουρκία, αλλά και για την Κύπρο.
Και στις δυο πλευρές έχουμε προεδρικές εκλογές.
Συνεπώς, θα υπάρχει ένα σκηνικό με γνωστούς τους δρώντες και στη Λευκωσία και στην Άγκυρα.
Το ερώτημα για την Ελλάδα και την Κύπρο είναι το εξής: Τι μπορεί να φέρει η επόμενη μέρα στην Τουρκία χωρίς τον Ερντογάν και με κάποιον άλλο στην εξουσία, ο οποίος για να την καταλάβει θα πρέπει να έχει τη στήριξη των Κεμαλιστών;
Επί του παρόντος δεν διαφαίνεται ότι μια νέα τουρκική Κυβέρνηση, που θα στηρίζεται στους Κεμαλιστές, μπορεί να αλλάξει την πολιτική της στο Κυπριακό.
Γιατί; Για τους εξής λόγους:
- Οι Κεμαλιστές θεωρούν ότι το Κυπριακό λύθηκε το 1974. Ο Ετζεβίτ, μάλιστα, μας έλεγε ότι θα παρακαλούμε μια μέρα την Τουρκία για διχοτόμηση αλλά δεν θα δέχεται… υπονοώντας ότι θέλει ολόκληρη την Κύπρο.
- Η όποια στροφή της Τουρκίας προς τις ΗΠΑ θα συνοδευτεί με ανταλλάγματα και στο Κυπριακό και στο Αιγαίο. Συνεπώς, οι πιέσεις θα στραφούν προς το αδύνατο μέρος και το φυσικό αέριο είναι δυνατό να εξελιχθεί από εργαλείο συμμαχιών, που δεν έχουμε ακόμη συνάψει με το Ισραήλ και τις ΗΠΑ, σε εργαλείο εκβιασμού στην εξής βάση: Εάν δεν δεχθείτε μια τουρκικών προδιαγραφών λύση, τότε φυσικό αέριο γιοκ! Υπήρχε χρόνος να οικοδομήσουμε συμμαχίες στρατηγικού χαρακτήρα και με τις ΗΠΑ και με το Ισραήλ, όμως δεν το πράξαμε και το παράθυρο ευκαιρίας, που μας πρόσφερε ο Ερντογάν μέσα από την κρίση που είχε στις σχέσεις τους με τις ΗΠΑ, μπορεί να κλείσει!
- Ακόμη και αν γίνει αλλαγή πολιτικής στο Κυπριακό από την όποια νέα Κυβέρνηση στην Τουρκία που θα είναι λιγότερο διεκδικητική, ιμπεριαλιστική και αυτοκρατορική από την υφιστάμενη, τότε ο Ερντογάν δεν θα κτυπά τους αντιπάλους του μόνο για την όποια νέα οικονομική τους εξάρτησή στους ξένους εάν προσφύγουν σε αυτούς, αλλά και για προδοσία διότι έχει ήδη χαράξει την πολιτική των δύο κρατών, που ήταν θέση των Κεμαλιστών και των πάσης φύσεως εθνικιστών στην Τουρκία. Πώς θα απαγκιστρωθούν από αυτήν; Με τον δικό μας εξευμενισμό;
Οι χειροπέδες
Βεβαίως, υπάρχει μια μικρή λεπτομέρεια, που είναι σημαντική. Ο Ερντογάν δεν ανησυχεί μόνο εάν θα χάσει τις εκλογές το 2023, αλλά κυρίως εάν οι πολιτικοί του αντίπαλοι θα του βάλουν χειροπέδες και αν θα τον στείλουν φυλακή. Οι ΗΠΑ έχουν ανοικτό το σκάνδαλο με το Ιράν και περιμένουν…
*Δρ των Διεθνών Σχέσεων
ΠΗΓΗ:https://simerini.sigmalive.com/article/2021/12/25/kheiropedes-ston-erntogan-apo-tis-epa-kai-to-dnt-ean-apotukhei-to-neo-peirama-gia-sterixe-tes-liras/
