Γράφει ο Γιάννος Χαραλαμπίδης* -Πώς η Αμμόχωστος εξελίσσεται σε μοντέλο τουρκοποίησης και η τραγική αποσύνδεση από τη Λευκορωσία -Πώς η...
Γράφει ο Γιάννος Χαραλαμπίδης*
-Πώς η Αμμόχωστος εξελίσσεται σε μοντέλο τουρκοποίησης και η τραγική αποσύνδεση από τη Λευκορωσία
-Πώς η λογική της ομοσπονδίας και των συνιστώντων κρατών τροφοδοτεί τη λύση των «δυο κρατών» και πώς η απουσία κυρώσεων και της αντιδήλωσης του 2005 υποσκάπτει την ΚΔ
-Το «καθαρό» ποινικό μητρώο της Άγκυρας και οι Τεχνικές Επιτροπές της ΕΕ
-Η συνώνυμη λύση των δύο κρατών και το δίλημμα ομοσπονδία ή ΚΔ
-Πώς ο Πρόεδρος επιδιώκει να σώσει την Αμμόχωστο μέσω ΜΟΕ και οι παγίδες
Υπό την σκιά του τουρκικού «Αετού της Ανατολής» (Anadolu Kartali – 2021), δηλαδή της μεγάλης τουρκικής άσκησης που οργανώνει περιοδικά η Άγκυρα με σκοπό την κυριαρχία της στον αέρα και δη στα βορειοδυτικά της Κύπρου, πραγματοποιήθηκαν την περασμένη Πέμπτη και Παρασκευή οι συνεδριάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και οι συναντήσεις του Προέδρου της Δημοκρατίας και του κατοχικού ηγέτη Ερσίν Τατάρ με τον ΓΓ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες. Την ώρα που διενεργούνταν στις Βρυξέλλες διπλωματικές ζυμώσεις ήταν σε εξέλιξη η δεύτερη φάση της άσκησης «Αετός της Ανατολής», χωρίς να τεθεί από πλευράς Λευκωσίας το θέμα επί τάπητος, αφού στόχος της άσκησης ήταν, μεταξύ άλλων, η νομιμοποίηση του παράνομου FIR του ψευδοκράτους και η ενοποίηση του θαλάσσιου και εναέριου χώρου ανάμεσα στα κατεχόμενα και την Τουρκία. Και αυτά συνέβαιναν πότε; Όταν τόσο ο κ. Μπορέλ όσο και τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, που εκδόθηκαν με τη σύμφωνο γνώμη Αθηνών και Λευκωσίας, αναφέρονται σε αποκλιμάκωση της κατάστασης, χωρίς, βεβαίως, να είχαμε αξιώσει τη ρητή μνεία: α) στην πλήρη αποχώρηση τουρκικών στρατευμάτων από την Κυπριακή Δημοκρατία, κράτος μέλος της ΕΕ και β) στην αντιδήλωσης της 21ης Σεπτεμβρίου του 2005, που αξιώνει από την Άγκυρα την αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας πριν από τη λύση και ως προϋπόθεση της τουρκικής ενταξιακής διαδικασίας.
Χαρακτήρας της άσκησης
Η δεύτερη φάση της άσκησης «Αετός της Ανατολής» άρχισε στις 21 Ιουνίου και θα διαρκέσει ώς τις 2 Ιουλίου. Περιλαμβάνει, δε, τα εξής:
Πρώτο, αεροπορικές επιχειρήσεις, θέματα τακτικής και προσβολή στόχων. Δεύτερο, πτήσεις drones από το Ικόνιο στο Λευκόνοικο επί ημερησίας βάσεως με περιπολίες και συλλογή πληροφοριών. Τρίτο, ασκήσεις έρευνας και διάσωσης. Στην άσκηση, που είναι διεθνής, για πρώτη φορά συμμετέχει το Αζερμπαϊτζάν, ενώ απουσιάζει το Ισραήλ. Συμμετέχουν το Πακιστάν, αεροπορικές δυνάμεις του Κατάρ και στοιχεία AWACS του ΝΑΤΟ. Το Μπανγκλαντές, η Λευκορωσία, η Βουλγαρία, η Μπουρκίνα Φάσο, η Γεωργία, το Ιράκ, η Σουηδία, το Κοσσυφοπέδιο, ο Λίβανος, η Ουγγαρία, η Μαλαισία, η Νιγηρία, η Ρουμανία, η Τυνησία, η Ουκρανία, το Ομάν, η Ιορδανία και η Ιαπωνία συμμετέχουν ως παρατηρητές
Αυτής της μορφής οι στρατιωτικές ασκήσεις επιβεβαιώνουν την τουρκική παρανομία εντός του FIR Λευκωσίας και, λόγω της διεθνούς τους μορφής, επιδιώκουν την αναβάθμιση και αποδοχή του ψευδοκράτους.
Το δίλημμα και η ομοσπονδία
Οι διαδικασίες στις Βρυξέλλες τόσο σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Συμβουλίου όσο και σε επίπεδο συναντήσεων του ΓΓ του ΟΗΕ με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη και τον Ερσίν Τατάρ όχι μόνο έριξαν την Τουρκία στα μαλακά, αλλά στην ουσία τής έδωσαν συγχωροχάρτι μέσω της Πενταμερούς. Ταυτοχρόνως, έθεσαν το Κυπριακό ενώπιον ενός σοβαρού διλήμματος: Ή θα γίνει αποδοχή των τουρκικών θέσεων και τετραγωνισμός του κύκλου, ή η Άγκυρα θα προχωρήσει σε νέα τετελεσμένα επιβάλλοντας διά της ισχύος της ό,τι περίπου θα ήταν δυνατό να επιτύχει διά της υπογραφής μας. Το σκηνικό έχει διαμορφωθεί ως εξής:
- Ο Αντόνιο Γκουτέρες και η ΕΕ δεν έχουν καταλογίσει καμία ευθύνη στην Τουρκία ως προς την αδυναμία εξεύρεσης κοινού εδάφους για λύση του Κυπριακού. Και ο ΟΗΕ και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δεν αποκλείουν τον τετραγωνισμό του κύκλου, αφήνοντας έτσι ανοιχτή την οδό στους Βρετανούς, οι οποίοι ισχυρίζονται ότι μπορούν να χωρέσουν τα δύο κράτη σε μία ομοσπονδία συνομοσπονδιακού χαρακτήρα.
- Ο Πρόεδρος, όπως θα αναλύσουμε στη συνέχεια, επιδίωξε μέσω ΜΟΕ να βάλει φρένο στα τετελεσμένα της Αμμοχώστου.
- Η Αθήνα και η Λευκωσία αποσύνδεσαν από το προηγούμενο Συμβούλιο τις περιπτώσεις της Λευκορωσίας και του Κυπριακού ως προς την επιβολή κυρώσεων. Η αποσύνδεση των δύο περιπτώσεων επέτρεψε στους εταίρους να επιβάλουν κυρώσεις επί της Λευκορωσίας για διάφορους λόγους που αφορούν στην παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων και αντιδημοκρατικών μεθόδων, χωρίς να πράξουν όμως το ίδιο και για την περίπτωση της Τουρκίας, η οποία κατακρατεί παρανόμως εδάφη της Κυπριακής Δημοκρατίας και της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προκαλώντας ταυτοχρόνως εντός της κυπριακής ΑΟΖ και του FIR, όπως συμβαίνει με την άσκηση «Αετός της Ανατολής». Και ο λόγος που συνέβη αυτό δεν οφείλεται μόνο στην όποια γερμανική ή άλλη στάση, που στόχο έχει να εξυπηρετήσει τα ειδικά της συμφέροντα εντός της Τουρκίας, αλλά και στο γεγονός ότι τόσο η Αθήνα όσο και η Λευκωσία ζήτησαν τη διαμεσολάβηση του Βερολίνου: α) για να αποφευχθεί νέα κρίση, β) για να μη διαταραχθεί ο ελλαδοτουρκικός διάλογος και η προσπάθεια για διευθέτηση του Κυπριακού στο πλαίσιο της Πενταμερούς, η οποία, όμως, έχει ναρκοθετηθεί από την τουρκική πολιτική των δύο κρατών. Και επειδή η Άγκυρα υιοθέτησε τη λύση των δύο κρατών, τόσο η Αθήνα όσο και η Λευκωσία επιμένουν στην προηγούμενη τουρκική λύση της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας όπως καθορίστηκε από το 1956.
Αντιδήλωση και Τελωνειακή Ένωση
- Στα συμπεράσματα του Συμβουλίου γίνεται μεν αναφορά σε ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας και στον σεβασμό της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας, πλην, όμως, δεν υπάρχουν οι ρητές αξιώσεις για πλήρη αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων αλλά και το ουσιώδες τμήμα του κοινοτικού κεκτημένου, δηλαδή η αντιδήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου του 2005, διά της οποίας η ίδια η ΕΕ απαντά στην Τουρκία ότι: Στη νήσο Κύπρο αναγνωρίζεται μόνο ένα κράτος, αυτό της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία εντάχθηκε ολόκληρη στην ΕΕ με αναστολή της εφαρμογής του κεκτημένου στο βόρειο τμήμα της λόγω της υφιστάμενης κατάστασης, δηλαδή της κατοχής. Εφόσον υπάρχει κατοχή, δεν μπορεί η νόμιμη Αρχή της Κυπριακής Δημοκρατίας, την οποία οφείλει να αναγνωρίσει η Τουρκία προ της λύσης, να ελέγχει τι συμβαίνει στα κατεχόμενα. Γι’ αυτό, άλλωστε, και στην Τέταρτη Διακρατική Προσφυγή έχει καταδικαστεί η Τουρκία για τις όποιες παρανομίες συμβαίνουν στο βόρειο τμήμα της Κύπρου, καθότι το ψευδοκράτος θεωρείται ως υποτελές στον Αττίλα της Άγκυρας.
- Υπάρχει μεν αναφορά στα συμπεράσματα του Συμβουλίου για την εφαρμογή της υφιστάμενης Τελωνειακής Ένωσης με όλα τα κράτη-μέλη, συμπεριλαμβανομένης και της Κυπριακής Δημοκρατίας, όμως δεν εντέλλεται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως η καθ’ ύλην αρμόδια να εξετάσει το θέμα και, αν χρειαστεί, να επιβάλει τις όποιες ποινές στην Άγκυρα, η οποία είναι κατά νόμον υπεύθυνη για τις παρανομίες που διαπράττει, οι οποίες έχουν το στοιχείο του δόλου. Και αυτό τεκμαίρεται από το γεγονός ότι η ίδια η Τουρκία επιμένει να θεωρεί την Κυπριακή Δημοκρατία ως εκλιπούσα και, ως εκ τούτου, να μην την αναγνωρίζει.
Η απουσία της αντιδήλωσης της 21ης Σεπτεμβρίου του 2005 είναι σημαντική, διότι με αυτήν τονίζεται ότι απαραίτητη προϋπόθεση για τη συνέχιση των ενταξιακών διαδικασιών της Τουρκίας στην ΕΕ, ακόμη και για την Τελωνειακή Ένωση και την ειδική σχέση, είναι η αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η Άγκυρα, με την πολιτική των δύο κρατών, έχει καταφέρει να εισαγάγει στο τελικό κείμενο την προηγούμενη δική της θέση περί ομοσπονδίας, που προνοεί τα δυο συνιστώντα κράτη και τη διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, καθώς και την αντικατάστασή της από δύο ισότιμα συνιστώντα κράτη. Το όλο σκηνικό αποθρασύνει την Τουρκία και της επιτρέπει να συνεχίζει να αναφέρεται σε δύο κράτη με απώτερο στόχο την έξοδο της Κυπριακής Δημοκρατίας από την ΕΕ και την ένταξη του ψευδοκράτους ως ισότιμου συνιστώντος κράτους είτε σε περίπτωση ομοσπονδίας συνομοσπονδιακού χαρακτήρα είτε στην περίπτωση των δύο ανεξάρτητων κρατών. Εν ολίγοις, ο στόχος της Άγκυρας είναι η αλλαγή του πρωτοκόλλου 10, βάσει του οποίου εντάχθηκε ολόκληρη η Κύπρος στην ΕΕ.
Οι επιλογές της Λευκωσίας για την ΚΔ
Σε ό,τι αφορά τον εκσυγχρονισμού της Τελωνειακής Ένωσης, στην παρούσα φάση, βρισκόμαστε στο στάδιο της ανταλλαγής τεχνοκρατικών επιστολών μεταξύ Τουρκίας και Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το επόμενο στάδιο είναι η λήψη απόφασης για τη σύσταση επιτροπής για τον εκσυγχρονισμό της Τελωνειακής Ένωσης. Εδώ είναι που η Κυπριακή Δημοκρατία έχει τις εξής επιλογές: Α. Να ασκήσει βέτο υποστηρίζοντας ότι η Τουρκία αρνείται να εφαρμόσει την υφιστάμενη Τελωνειακή Ένωση, επειδή αρνείται να αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία παραβιάζοντας έτσι το κεκτημένο και το Διεθνές Δίκαιο. Β. Να αξιώσει από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ελέγξει γιατί η Τουρκία αρνείται να εφαρμόσει την Τελωνειακή Ένωση με όλα τα κράτη-μέλη και να υποβάλει σχετική έκθεση, συστάσεις και τιμωρητικά μέτρα. Γ. Να στραφεί προς το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο του Λουξεμβούργου για καταδίκη τόσο της Επιτροπής για πλημμελή άσκηση καθηκόντων όσο και σε βάρος της Τουρκίας, η οποία παραβιάζει σχετική συμφωνία με την ΕΕ κατά τρόπον επιδεικτικό και προκλητικό.
Ομοσπονδία και διχοτόμηση ή Κυπριακή Δημοκρατία
Συνεπώς το δίλημμα στην παρούσα φάση δεν είναι ομοσπονδία ή δύο κράτη, αφού πρόκειται περί όρων συνώνυμων, αλλά, κατά πόσον θα διατηρηθεί η Κυπριακή Δημοκρατία στη ζωή και θα προκύψει η πλήρης αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων. Η λογική των δύο ισότιμων συνιστώντων κρατών και οι συγκλίσεις που αφαιρούν από τους Έλληνες της Κύπρου το δικαίωμα της ψήφου σε περίπτωση ομοσπονδίας στο βόρειο τμήμα του νησιού, είναι βασικοί πολιτικοί πυλώνες, που οδήγησαν την Τουρκία στις υφιστάμενες αξιώσεις περί λύσης των δύο κρατών και πολιτικής ισότητας, η οποία επιτρέπει στην Άγκυρα να αναφέρεται σε ισότιμη κυριαρχία, είτε ρητώς είτε μέσω κρυφών βέτο, όπως το ψήφισμα 716 του Σ. Ασφαλείας τονίζει.
Η λογική των ΜΟΕ για την Αμμόχωστο
Όσο δε για το θέμα της Αμμοχώστου, επί τούτου θα πρέπει να αναφερθούν τα ακόλουθα: Πρώτον, όταν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αναλάμβανε τα καθήκοντά του την πρώτη πενταετία, υποστήριζε ότι η επιστροφή της πόλης της Αμμοχώστου ήταν θέμα πρόταξης και προϋπόθεση επανέναρξης συνομιλιών για τη λύση του Κυπριακού. Εν συνεχεία υπαναχώρησε, δείχνοντας καλή πρόθεση και έχοντας την ψευδαίσθηση ότι εντός σύντομου χρονικού διαστήματος θα ήταν δυνατό να εξευρεθεί λύση. Ως εκ τούτου, υιοθετήθηκε η τουρκική θέση ότι η Αμμόχωστος θα επιστραφεί ως τμήμα της διευθέτησης του προβλήματος, με αποτέλεσμα οι Τούρκοι να οδηγούν τη διαδικασία από αδιέξοδο σε αδιέξοδο, για να έχουν άλλοθι και στόχο τη δημιουργία νέων τετελεσμένων εντός της περίκλειστης πόλης αλλά και στην ευρύτερη περιοχή. Δεύτερον, το μοντέλο της Αμμοχώστου από χώρος κοινής συμβίωσης Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων έχει εξελιχθεί σε μοντέλο που μας υποδεικνύει πώς η Άγκυρα, μετά την τουρκοποίηση της Αμμοχώστου, θα προχωρήσει σε περίπτωση ομοσπονδίας στην πλήρη τουρκοποίηση της Κύπρου. Τα ΜΟΕ που εισηγείται ο Πρόεδρος, μεταξύ των οποίων και το άνοιγμα του αεροδρομίου της Τύμπου με αντάλλαγμα την επιστροφή της περίκλειστης πόλης της Αμμοχώστου, συνιστούν τακτικισμούς, των οποίων το αποτέλεσμα οδηγεί εκ νέου σε διχοτομικές ατραπούς και δη στη λογική του ότι οι Ελληνοκύπριοι και οι Τουρκοκύπριοι θα ζουν πλάι – πλάι στη βάση μιας αποκεντρωμένης ομοσπονδίας. Δηλαδή, στην πρακτική μιας άλλης φόρμουλας δυο συνιστώντων κρατών με συγκυριαρχία. Λίαν, δε, προσφάτως, δηλαδή προ μερικών μηνών, ο Πρόεδρος δήλωσε ότι θα ασκούσε βέτο στις σχέσεις της Τουρκίας με την ΕΕ, εάν η Άγκυρα προχωρούσε σε νέα τετελεσμένα. Όχι μόνο βέτο δεν έχει ασκήσει για χάρη της Πενταμερούς, αλλά ούτε η όποια απειλή κυρώσεων υπάρχει σε βάρος της Άγκυρας εντός των συμπερασμάτων. Καμιά υπόνοια επιβολής κυρώσεων δεν αναφέρεται στην περίπτωση που ο Τούρκος Πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν προχωρήσει στις 20 Ιουλίου στην ανακοίνωση νέων προκλητικών πολιτικών και μέτρων στα κατεχόμενα. Τώρα, ο Πρόεδρος επιδιώκει συνάντηση με τον κατοχικό ηγέτη για να προτείνει την κοινή εκμετάλλευση και λειτουργία της πόλης της Αμμοχώστου με τη στήριξη των Ην. Εθνών και της ΕΕ, η οποία μπορεί να συνδράμει και οικονομικά. Βεβαίως, το αντάλλαγμα θα είναι η νομιμοποίηση του αεροδρομίου της Τύμπου και η λειτουργία του υπό το καθεστώς των Ην. Εθνών. Δύσκολα πράγματα… Διότι εμπεριέχεται και ο κίνδυνος να γίνουν βήματα για την αναγνώριση του ψευδοκράτους ή, κατ’ ελάχιστον, αποδοχής του (acknowledgement).
Υποχρεώσεις και δεσμεύσεις του Προέδρου
Η Άγκυρα δεν πρόκειται να υπαναχωρήσει από τις θέσεις της στο Κυπριακό εφόσον δεν έχει κόστος και εφόσον, όχι μόνο υιοθετεί την πολιτική των Κεμαλιστών, που προνοεί ότι το Κυπριακό έχει επιλυθεί το 1974, αλλά έχει ακόμη ένα λόγο: Επιδιώκει να προχωρεί στη νομιμοποίηση του ψευδοκράτους και αρχικά στην άτυπη προσάρτηση των κατεχομένων. Το 2023 πλησιάζει και ο Ερντογάν δεν θα ήθελε να χάσει τις εκλογές και την εξουσία λόγω Κύπρου. Το αντίθετο. Ο ισχυρισμός του θα είναι ότι φτιάχνει τη νέα Oθωμανική Τουρκία, που περιλαμβάνει την Κύπρο, την προσάρτηση τιμήματος της Συρίας, την παρουσία της στη Λιβύη, στον Καύκασο, στο Κατάρ, στην Σομαλία και αλλού. Ο δε Πρόεδρος της Δημοκρατίας, εάν μεταβεί σε νέα Πενταμερή, χωρίς να αποσύρει η Άγκυρα τη θέση της για δύο κράτη, είναι ως να αποδέχεται την τουρκική φόρμουλα ως τμήμα της βάσης για τη λύση. Δεν έχει όμως καμιά εξουσιοδότηση από τον λαό για να ενεργήσει με τον τρόπο αυτό. Δηλαδή σε μια λύση χειρότερη ακόμη και από αυτήν του σχεδίου Ανάν, που θα διαλύει την Κυπριακή Δημοκρατία και θα υλοποιεί ακόμη μια φάση της νεο-Οθωμανικής Πολιτικής. Ο ίδιος δήλωσε ότι δεν θα επιτρέψει όπως η πολιτική ισότητα μετατραπεί σε ανισότητα σε βάρος των Ελλήνων του νησιού και η Κύπρος προτεκτοράτο της Τουρκίας. Δεσμεύτηκε…
*Δρ των Διεθνών Σχέσεων
ΠΗΓΗ:https://simerini.sigmalive.com/article/2021/6/27/duo-krate-ste-skia-tou-aetou-tes-anatoles-kai-empedose-kuriarkhias-sto-fir-tes-kuprou/
