Τα τελευταία χρόνια, καταγράφονται σημαντικές γεωπολιτικές μεταβολές αλλά και αναμένονται να συμβούν και άλλες στο κοντινό μέλλον. Μεταβ...
Τα τελευταία χρόνια, καταγράφονται σημαντικές γεωπολιτικές μεταβολές αλλά και αναμένονται να συμβούν και άλλες στο κοντινό μέλλον.
Μεταβολές, οι οποίες λογικό είναι ότι, θα επιδράσουν στις πολεμικές αναμετρήσεις, σε θεωρητικό αλλά και σε πρακτικό επίπεδο.
Οι γεωστρατηγικοί σχεδιασμοί και οι αποφάσεις των μεγάλων δυνάμεων, υπόκεινται σε συγκεκριμένα πλαίσια, τα οποία όποιοι λαμβάνουν υπόψη τους, προστατεύουν τα συμφέροντά τους κι όποιοι τα αγνοούν, τελικά βρίσκονται στους χαμένους.
Ας απομακρυνθούμε από τα στενά Ελληνικά συμφέροντα και ας κάνουμε μια γενική ανασκόπηση του παρόντος γεωπολιτικού συστήματος, το οποίο βρίσκεται μάλιστα σε περίοδο ανάπλασης, ώστε να μπορέσουμε να καταλάβουμε τι συμβαίνει στην διεθνή πολιτική σκακιέρα.
Ας εξετάσουμε λοιπόν τις επιμέρους ψηφίδες, που πλάθουν την γεωπολιτική εικόνα.
1. Χαρτογράφηση γεωπολιτικού συστήματος κατά Mackinder.
Ο Άγγλος γεωγράφος Halford Mackinder (1861-1947) έθεσε τις βάσεις της γεωπολιτικής και γεωστρατηγικής, καταγράφοντας τον πλανήτη ως έναν «θαλάσσιο κόσμο, στον οποίο κυριαρχούν δύο μεγάλα νησιά, την «Παγκόσμια Νήσο» δηλαδή το σύμπλεγμα Ευρασίας και Αφρικής και μια “μικρότερη” νήσο, δηλαδή την αμερικανική ήπειρο.
Ως κυρίαρχη στεριά του πλανήτη θεωρεί την «Παγκόσμια Νήσο» και την “μικρότερη” αμερικανική ήπειρο, την θεωρεί εξαρτώμενη από την πρώτη.
Με απλή επόπτευση της γεωγραφίας του πλανήτη, αντιλαμβανόμαστε ότι το κέντρο της «Παγκόσμιας Νήσου» βρίσκεται στην Ευρασία και κατά Mackinder πάντα, στην περιοχή που ονομάζει «Heartland» δηλαδή στην περιοχή της Ρωσίας και της κοντινής σε αυτήν τριγύρω περιοχή.
Όμως, μπορεί η Ευρασία να αποτελεί το κέντρο αλλά η αρκτικές μάζες των πάγων, την διασπούν σε δύο κομμάτια και συνεπάγωγα καθιστούν όποιον ελέγχει τους Ωκεανούς του πλανήτη, κυρίαρχο του παιχνιδιού, αφού ελέγχει τους βασικότερους δρόμους επικοινωνίας.
Έτσι οι ΗΠΑ, ως ισχυρότερη δύναμη της “μικρότερης» νήσου, ελέγχουν τον πλανήτη, με τον μεγάλο αριθμό των στόλων που διαθέτουν.
2. Το λιώσιμο των Πάγων
Στα χρόνια μας λοιπόν, συντελείται η περίφημη τήξη των πάγων.
Αυτό έχει ευθύ αντίκτυπο στο σύστημα που περιγράφουμε παραπάνω, αφού δυνητικά δημιουργείται μια «λεωφόρος ταχείας κυκλοφορίας» που απεγκλωβίζει την Ευρασία από την απομόνωση. Η νέα αυτή διαδρομή συμπληρώνεται από τον αριθμό των «κλειστών» θαλασσών εντός της Ευρασίας, δηλαδή κυριότερα την Μεσόγειο αλλά και την Μαύρη και την Βαλτική θάλασσα.
Να διευκρινίσουμε εδώ, ότι για την λειτουργία αυτής της νέας «λεωφόρου» δεν απαιτείται το πλήρες λιώσιμο των πάγων, αρκεί να είναι πλεύσιμη η περιοχή καθόλη τη διάρκεια του χρόνου από τα ρωσικά παγοθραυστικά πλοία.
Μοιραία λοιπόν οδηγούμεθα σε ένα συμπέρασμα, ιδιαίτερα σημαντικό γενικώς αλλά εξαιρετικά σημαντικό για την Ελλάδα: Το κέντρο του πλανήτη η Ευρασία και το κέντρο του κέντρου, η Ανατολική Μεσόγειος. Όποιος θα ελέγχει αυτή την περιοχή, θα ελέγχει ουσιαστικά και το νέο σύστημα.
Κάτω από αυτό το πρίσμα, πρέπει να εξετάσουμε όλα τα τρέχοντα γεγονότα, δηλαδή την προσπάθεια της τουρκίας να κυριαρχήσει στο Αιγαίο, την «έξοδο» ή «άνοδο» του Ισραήλ προς την Ανατολική Μεσόγειο με νεότευκτες ή αναβαθμισμένες συμμαχίες και τις γενικότερες επενδύσεις του στην περιοχή.
Το λιώσιμο λοιπόν των πάγων, οδηγεί σε μια ανεξαρτητοποίηση από τις ανοικτές Ωκεάνιες θάλασσες και διαμορφώνει ένα αυτόνομο σύστημα.
Κάτι τέτοιο φέρει πολλές επιδράσεις, άμεσες και έμμεσες.
Για παράδειγμα, επιδρά σημαντικά στην αύξηση σημασίας της γνωστής Belt Road Initiative (BRI) του περίφημου «Νέου δρόμου του μεταξιού» δηλαδή μιας σημαντικότατης εμπορικής διαδρομής.
Κάτω από αυτή τη λογική, εμφανίζεται λοιπόν μια τάση συσπείρωσης των Ευρασιατικών δυνάμεων σε ένα νέο σχήμα και στον αντίποδα οι ΗΠΑ ως η κύρια ναυτική δύναμη του πλανήτη με τις περιφερειακές δυνάμεις συμμάχους της, τα νησιωτικά συμπλέγματα και την Δυτική Ευρώπη, μέσω κυρίως του ΝΑΤΟ.
Τα δύο αυτά αντιμαχόμενα συστήματα, συνδέονται ή καλύτερα συγκρούονται σε ένα εξαιρετικά ασταθές πεδίο, αυτό της Ανατολικής Μεσογείου.
Καθότι όποιος τελικά θα ελέγξει το «κέντρο του κέντρου» θα ελέγξει και το νέο σύστημα.
Αναλογισθείτε λοιπόν την σημαντικότητα μιας κοινής ΑΟΖ Ελλάδος και Κύπρου, ενός κοινού αμυντικού δόγματος ή μιας ένωσης και θα καταλάβετε, γιατί κανείς δεν θέλει να γίνει κάτι τέτοιο.
Άλλη παράμετρος από το λιώσιμο των πάγων, είναι η πρόσβαση στους φυσικούς πόρους που βρίσκονται στην περιοχή εκεί.
Και δεν έχει τόσο σημασία η αξιοποίηση αυτή καθαυτή, αλλά η δυναμική της αξιοποίησης, που δημιουργεί ένα αξιοπρόσεκτο στρατηγικό βάθος για την Ρωσία.
Αυτό όμως, είναι ένα μεγάλο κεφάλαιο που πρέπει να αναπτύξουμε ξεχωριστά.
3. Η τεχνολογία, η εφαρμογή της στον πόλεμο, η δοκιμή νέων δογμάτων
Για την ανατροπή της κυριαρχίας των ΗΠΑ στους Ωκεανούς και την μείωση της επιρροής της στα κράτη που αποτελούν τις Ευρωασιατικές δυνάμεις (μιλάμε κυρίως για την Ρωσία και την Κίνα, αλλά και την Ινδία και το Ιράν), οι χώρες αυτές, επενδύουν στην ανάπτυξη συστημάτων «αντιπρόσβασης και άρνησης περιοχής».
Δηλαδή δίνουν βάρος στην έρευνα και παραγωγή πολεμικών συστημάτων που διαμορφώνουν νέα μοντέλα μάχης, τα οποία ονομάζονται «βληματοκεντρικά» (Projectile centric).
Εφαρμόζεται μια νέα λογική, κάτω από την οποία κάθε πολεμικό σύστημα (αεροπλάνο, άρμα, πυροβόλο, πλοίο) μετατρέπεται πλέον σε απλή «πλατφόρμα» μεταφοράς πυραύλων (βλέπε νέες τεχνολογίες hypersonic), οι οποίοι μπορούν να πλήξουν πολύ μακρύτερα, πολύ ακριβέστερα και πολύ καταστροφικότερα, με αποτέλεσμα να αποδυναμώνεται η επιβολή ισχύος από τους στόλους των ΗΠΑ (αυτή την στιγμή έχει επτά ενεργούς στόλους, που επιχειρούν σε όλο τον πλανήτη, παλαιότερα είχε περισσότερους).
Σημαντική διαφοροποίηση από το παρελθόν είναι επίσης και το νέο δόγμα του στρατού των ΗΠΑ, να επενδύσει σε πολεμικές τακτικές cross domain fires (διαχωρικά πυρά).
Γενικώς οι αλλαγές στις οποίες προχωρεί ο στρατός των ΗΠΑ, είναι μεγάλων διαστάσεων και φθάνουν μέχρις του σημείου να γίνονται έρευνες και επενδύσεις για την μεταστροφή των κινητήρων του στρατού, ώστε να υπάρξει μια απεμπλοκή από τα πετρέλαια της Μέσης Ανατολής και μια αλλαγή, ώστε ενεργειακά ο στρατός να στηρίζεται πράσινες ενεργειακές τεχνολογίες, όπως τα συνθετικά καύσιμα Fischer Tropsch που ήδη χρησιμοποιεί η USAF και τα μεγάλα αποθέματα σχιστολιθικών κοιτασμάτων εντός των ΗΠΑ, οι πισσόλιθοι του Καναδά, τα ενεργειακά κοιτάσματα της Αυστραλίας κλπ.
Η πρόσβαση της Ρωσίας στα κοιτάσματα του Αρκτικού την αναβαθμίζει ενεργειακά και την τοποθετεί ρυθμιστική δύναμη.
Ιδιαίτερη σημασία κάτω από αυτό το πρίσμα έχουν οι συνεργασίες Μόσχας Τεχεράνης.
Ο αντίκτυπος όλων των παραπάνω δημιουργεί νέες δυναμικές, εξού και κάποιες προσπάθειες αλλαγής πολιτικής που κάνουν τελευταίως κράτη της ευρύτερης περιοχής, όπως για παράδειγμα η Σαουδική Αραβία, που προσπαθεί να προσεγγίσει την Συρία!
Ιδιάζουσα προσοχή χρειάζεται σε αυτό το σημείο, διότι τα ενεργειακά αποθέματα της Ανατολικής Μεσογείου, μπορούν να αποτελέσουν προμηθευτή για την Δυτική Ευρώπη, αποδυναμώνοντας έτσι την νέα προοπτική της Ρωσίας που μόλις αναφέραμε.
Ξανά λοιπόν, φαίνεται πόση δύναμη θα έχει όποιος ελέγξει την Ανατολική Μεσόγειο.
Συμπερασματικά, βλέπουμε ότι το γεωστρατηγικό τοπίο είναι ίσως πιο ρευστό από ποτέ και ότι η συνεργασία Ρωσίας Κίνας, την οποία πολύ πρόσφατα εκθείασε ο Putin λέγοντας ότι βρίσκεται στο καλύτερο σημείο της, δημιουργεί την πολύ σοβαρή πιθανότητα σχηματισμού μιας νέας υπερδύναμης, βασισμένη σε ένα σύστημα συμμαχίας – συνεργασίας, με καταλύτες το λιώσιμο των πάγων και τον νέο δρόμο του μεταξιού, με τελικό κοινό στόχο την απεμπλοκή από την κυριαρχία των ΗΠΑ.
Όλα τα παραπάνω, αναφέρονται σχεδόν επιγραμματικά, για να κατανοήσουμε σε γενικές γραμμές, την νέα γεωστρατηγική μορφή που θα σχηματιστεί λόγω της σημερινής ρευστότητος των γεωπολιτικών συνθηκών και για να μπορούμε να ερμηνεύουμε ορθότερα, τις πολιτικές προς την πράσινη ενέργεια και το σταμάτημα της «κλιματικής αλλαγής» που προωθεί το υπάρχων σύστημα εξουσίας στην λεγόμενη Δύση.
Κρίτωνας
.
