Άρθρο του Μιχαήλ Παναγιωτόπουλου, Αντιναυάρχου (ε.α.) ΠΝ Σύμφωνα με το σύνολο σχεδόν των αναλυτών των σχέσεων Ελλάδας – Τουρκίας, σημαντ...
Άρθρο του Μιχαήλ Παναγιωτόπουλου,
Αντιναυάρχου (ε.α.) ΠΝ
Σύμφωνα με το σύνολο σχεδόν των αναλυτών των σχέσεων Ελλάδας – Τουρκίας, σημαντικό ρόλο στον καθορισμό των κινήσεων της Τουρκίας έχουν οι γεωπολιτικές προσεγγίσεις που κατέθεσε στο βιβλίο του «Το Στρατηγικό Βάθος», ο πρώην Τούρκος ΥπΕξ και καθηγητής διεθνών σχέσεων Αχμέτ Νταβούτογλου.
Στο σημερινό άρθρο πέραν από τον Νταβούτογλου, θα ασχοληθούμε με το κατά πόσο επηρεάζουν τις σχέσεις των δύο χωρών οι βασικές αρχές που έθεσε ο πατέρας της γεωπολιτικής επιστήμης, ο Θουκυδίδης.
Οι προτάσεις, οι συμβουλές και οι συγκεκαλυμμένες απειλές, όπως μας τα άφησε ο Θουκυδίδης (Ιστορία Ε 85-113), αποτελούν κλασικό δείγμα σχέσεων από γεωπολιτική θεώρηση καθώς και επιβολής της δύναμης και του δικαίου του ισχυροτέρου στον ασθενέστερο. Πώς ερμηνεύονται σήμερα οι σχέσεις Ελλάδας – Τουρκίας μέσα από το πρίσμα του Θουκυδίδη;
Κυριολεκτικά «διαμάντι» του Θουκυδίδη είναι το απόσπασμα που αναφέρει ότι «απαίτησή μας είναι να επιτύχουμε όσα θεωρούμε δυνατά από εκείνα που έχουμε πράγματι στο μυαλό και οι δύο μας, αφού γνωρίζουμε καλά κι εσείς κι εμείς ότι σύμφωνα με την κρίση των ανθρώπων το δίκαιο λαμβάνεται υπόψη μόνο όταν και τα δύο αντίπαλα μέρη κατέχουν ίση δύναμη για την επιβολή του, και ότι όταν αυτό δεν συμβαίνει, οι ισχυροί υλοποιούν όσα τους επιτρέπει η δύναμή τους, ενώ οι ανίσχυροι ενδίδουν αποδεχόμενοι τη μοίρα τους» (89).
Αρχικά είναι σίγουρο ότι δεν υπάρχει κάποια προσμετρήσιμη διαφορά ισχύος καθόσον και οι δύο πλευρές διαθέτουν σημαντική στρατιωτική δύναμη, με την Τουρκία ίσως να προηγείται σχετικά σε αριθμούς όπλων.Όμως για λίγο καιρό ακόμη και οι δύο πλευρές διαθέτουν σημαντικά σημεία ισχύος που πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη εκατέρωθεν.Για παράδειγμα τα Ελληνικά Υποβρύχια τύπου 214 από την μία πλευρά και τα νέα Τουρκικά Drones από την άλλη, η Ελληνική παράδοση και το εμπειροπόλεμο της Τουρκίας σε σύγχρονες επιχειρήσεις (Συρία, Λιβύη, Αρμενία) αντίστοιχα.Όσον αφορά στο μέλλον, η Τουρκία συνεχίζει σταθερά την αύξηση των μέσων των ενόπλων δυνάμεών της, όπως έχω γράψει σε προηγούμενα άρθρα μου.
Αυτό όμως που έχει σημασία την παρούσα περίοδο είναι ότι η Τουρκία έχει τον «αέρα της νίκης» και χρησιμοποιεί στο έπακρο την απειλή της σύγχρονης πολεμικής της δύναμης.Λέει ο Θουκυδίδης (105) ότι, «αναγκασμένοι από ένα φυσικό νόμο (οι άνθρωποι) επιβάλλουν πάντα την εξουσία τους όπου είναι πιο δυνατοί».Χρήζει μάλιστα ιδιαίτερης ανάλυσης το πώς η σύγχρονη Τουρκία, προσπαθεί και πολλές φορές το καταφέρνει να επιβάλλει την εξουσία της, όχι με πόλεμο αλλά με τις ελάχιστες επιχειρήσεις ή υποστήριξη των επιχειρήσεων και με τις ελάχιστες απώλειες.Σε αντίθεση με την Τουρκία, η Ελλάδα εδώ και πολλά χρόνια έχει ουσιαστικά παραμελήσει την ενίσχυση των ενόπλων της δυνάμεων με νέα και σύγχρονα μέσα πλην ελαχίστων/μεμονωμένων περιπτώσεων.Θεωρεί ότι παραμένει ισχυρή αποτρεπτική δύναμη και στηρίζεται σε σημαντικό ποσοστό στους οργανισμούς που συμμετέχει, όχι όμως για υποστήριξη αλλά περισσότερο ως παράγοντα απεμπλοκής και διαχωρισμού.Η όποια προσπάθεια ενίσχυσης του αποτρεπτικού παράγοντα, τα τελευταία χρόνια προσκύπτει εντέχνως σε κωλύματα από τις κυβερνήσεις εξουσίας (δλδ αυτές που κοιτάζουν πώς θα διατηρήσουν την καρέκλα τους και θα διαχειριστούν τους πόρους της χώρας μας) και αποτυγχάνει.
Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει στις συμμαχίες των δύο χωρών. Και οι δύο είναι μέλη του ΝΑΤΟ, ενώ η Ελλάδα είναι επιπλέον μέλος της ΕΕ.Οι μέχρι τώρα κυβερνήσεις της χώρας μας θεωρούν ότι το ΝΑΤΟ δεν θα επιτρέψει πόλεμο μεταξύ των μερών του (εν μέρει σωστό όσον αφορά σε πόλεμο) και ότι οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι θα συνδράμουν την Ελλάδα καθόσον τα σύνορά μας είναι και σύνορα της Ευρώπης.
Αντιλαμβάνεστε πιστεύω όλοι ότι η περίοδος των «ευρωπαϊστών» έχει από καιρού παρέλθει, ήδη από τις επιχειρήσεις κατά της Γιουγκοσλαβίας.Ο Χάρτης της Σεβίλλης με τις εφαπτόμενες ΑΟΖ Ελλάδας και Κύπρου ήδη αμφισβητείται. Τα σύγχρονα δείγματα πολιτικής, ιδιαίτερα μάλιστα της Γερμανίας που πάντοτε υποστήριζε την Τουρκία, δείχνουν ότι δεν πρέπει να «αναθαρρεύουμε» και να στηριζόμαστε στην αποτροπή και στις εταιρικές μας σχέσεις, όπως στην άμυνα και την ασφάλειά μας μέσα στην ΕΕ.Τόσα πλήγματα υπέστησαν μερικές χώρες της ΕΕ (κυρίως η Γαλλία και η Ελβετία το περασμένο φθινόπωρο) από την ισλαμική τρομοκρατία που πιθανότατα υποκινείται από την Τουρκία και όμως με την βοήθεια της Γερμανίας συνεπικουρούμενης από την αδιαφορία και την εξευτελιστική ανεκτικότητα της Ελλάδας, η Τουρκία βγήκε κυριολεκτικά αλώβητη από τρεις συνεχείς συνόδους κορυφής, χωρίς να ληφθεί ούτε ένα μέτρο κατά της προκλητικότητάς της.Το χειρότερο βέβαια από όλα είναι ότι ο Μητσοτάκης με ευτελέστατο πρόσχημα (οικονομικά συνταξιούχων) απεμπόλησε ουσιαστικά την πρόταση παροχής ισχύος και την σύναψη συμμαχίας και υποστήριξης σε περίπτωση πολέμου που μας πρότεινε η Γαλλία.
Στις 25 Ιανουαρίου αναμένεται να αρχίσουν οι διερευνητικές συνομιλίες μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Οι κοι Μητσοτάκης και Δένδιας έχουν δηλώσει ότι από πλευράς μας υπάρχει προσήλωση στο διεθνές δίκαιο και το δίκαιο της θάλασσας και υπογραμμίζουν ότι η μοναδική μας διαφορά με την Τουρκία είναι η ΑΟΖ/ υφαλοκρηπίδα. Δύο είναι τα μεγάλα λάθη σε αυτήν την προσέγγιση.
Πρώτον ότι όπως μας λέει ο Θουκυδίδης για να επικαλείσαι το δίκαιο πρέπει να έχεις και την ισχύ για την επιβολή του, όχι απλώς την αποτροπή.Αλλιώς ενδίδεις αποδεχόμενος την μοίρα σου.Παρά τον μεγάλο αριθμό ψηφισμάτων του ΟΗΕ για την εισβολή και κατοχή μέρους της Κύπρου που αποτελούν το Δίκαιο, η Τουρκία δεν έχει συμμορφωθεί, επικαλείται άστοχα εντελώς αβάσιμα επιχειρήματα και πρόσφατα άνοιξε πάλι τα Βαρώσια.Για ποιο δίκαιο μιλάμε λοιπόν; Οι Τούρκοι νιώθουν δυνατοί, ερμηνεύουν το δίκαιο κατά κρίση και πράττουν ανάλογα.Είμαστε όμως εμείς οι ασθενέστεροι;Σίγουρα όχι, όχι ακόμη, παρά τις όποιες προσπάθειες των τελευταίων κυβερνήσεων, της κυβέρνησης Μητσοτάκη περιλαμβανομένης.Μην διανοηθούν να φέρουν δημοψήφισμα ΝΑΙ/ΟΧΙ σε πόλεμο με την Τουρκία, όταν έρθουν τα τουρκικά γεωτρύπανα, με σκοπό να αποδεχθούμε την μοίρα μας. Έπρεπε από πολύ πριν να φρόντιζαν για την ισχύ μας. Δεν το έκαναν, άρα αφού είναι λογικά σκεπτόμενα όντα, τα έχουν αλλιώς συμφωνήσει ήδη και όλα αυτά είναι προσχήματα.Το μόνο που θα πρέπει να φροντίσουν σε αυτή την περίπτωση θα είναι η διαφυγή τους από την οργή των Ελλήνων.Όπως λέει και ο Θουκυδίδης (91) «δεν ανησυχούμε γιατί δεν είναι επικίνδυνοι στους νικημένους, όσοι όπως οι Λακεδαιμόνιοι, ασκούν ηγεμονία πάνω σε άλλους, αλλά επικίνδυνοι είναι οι υπήκοοι, αν τυχόν αυτοί ξεσηκωθούν και νικήσουν αυτούς που τους εξουσίαζαν».
Το δεύτερον είναι η παραδοχή της ατζέντας των τούρκων και από μέρους μας ο περιορισμός σε μόνο ένα θέμα.Αυτό είναι μέγα λάθος διότι αν δεν έχεις από την πλευρά σου αρκετά θέματα και επιχειρήματα για συζήτηση, τότε περιορίζεσαι στο να συζητάς τις αξιώσεις του αντιπάλου και δεν κάνεις τίποτε άλλο από το να διαχειρίζεσαι το μέγεθος των απωλειών σου. Βέβαια οι συνομιλίες είναι καθαρά διερευνητικές και επ’ ουδενί δεν πρέπει να μετατραπούν σε συμφωνίες.
Συμπερασματικά, η μεν γείτονα χώρα όντως συμπεριφέρεται σαν μια δύναμη «αναθεωρητική», απειλητική και επιδεικνύουσα την δυναμική της.Αυτό που επιδιώκει είναι ξεκάθαρο μέσα στον Θουκυδίδη (91) «θέλουμε και χωρίς κόπο να σας εξουσιάζουμε και για το συμφέρον και των δύο μας να σωθήτε».Από την πλευρά μας, η παρούσα κυβέρνηση Μητσοτάκη πιστεύει σε φρούδες συμμαχίες της ΕΕ, την υποστήριξη της οποίας εντέχνως απεμπολείται αλλά επιπρόσθετα δεν φροντίζει να ενισχύσει την στρατιωτική της δύναμη και ακόμη χειρότερα αποδιώκει τις όποιες προτάσεις συμμαχίας.Αυτά συμβαίνουν γιατί όπως λέει ο Θουκυδίδης δεν φοβάται η κυβέρνηση την ήττα από άλλη δύναμη, την βολεύει μάλιστα ο «αναγκαστικός συμβιβασμός», αλλά φοβάται περισσότερο τον ξεσηκωμό των υπηκόων της. Αποπροσανατολισμός και ψευτοδιλήμματα, συνεχής χρηματοδότηση των ΜΜΕ, εγκλεισμός και φόβος είναι τα εργαλεία της.Μόνο η αντίδραση μέσω μιας ισχυρής και αυθεντικά πατριωτικής αντιπολίτευσης και ο ξεσηκωμός, μέσα σε δημοκρατικά πάντοτε πλαίσια, είναι αυτά που απεύχεται η κυβέρνηση.Μόνο οι Έλληνες για την Πατρίδα φαίνεται ότι τους απασχολούν, τα άλλα όλα δείχνουν ότι τα έχουν βρει. Καλή συνέχεια, καλή δύναμη και να είστε σε εγρήγορση.
Έλληνες για την Πατρίδα
