γράφει ο Γιάννος Χαραλαμπίδης* -Στήνεται διπλωματικό σκηνικό με ΕΕ, ΟΗΕ, Βρετανούς και θεατές Αθήνα -Λευκωσία. Αναγνώριση ψευδοκράτους ...
γράφει ο Γιάννος Χαραλαμπίδης*
-Στήνεται διπλωματικό σκηνικό με ΕΕ, ΟΗΕ, Βρετανούς και θεατές Αθήνα
-Λευκωσία. Αναγνώριση ψευδοκράτους με ισότιμη κυριαρχία, αναβάθμιση τελωνειακής ένωσης και τουρκική βίζα με φόντο έναν νέο εποικισμό.
-Οι διαρροές στα ΜΜΕ και το παιχνίδι των κυρώσεων
-Γιατί Αθήνα και Λευκωσία θέλουν να εξουδετερώσουν την ΕΕ
-Η ομοσπονδία, το κοινό έδαφος και οι εντολές του ΣΑ
-Ποιες θέσεις μπορεί να προβάλει ο Πρόεδρος στην Πενταμερή και στην ΕΕ
Διπλό στημένο παιχνίδι έχει τροχοδρομηθεί με αφορμή την Πενταμερή Διάσκεψη, στο οποίο εμπλέκονται η Τουρκία, η ΕΕ, ο ΟΗΕ και η Βρετανία με την ανοχή Αθηνών και Λευκωσίας.
Εάν όλα εξελιχθούν ομαλά, όπως δηλαδή η Τουρκία τα έχει σχεδιάσει, με εκβιασμούς και διπλωματικές επαφές, τότε στο πλαίσιο της Πενταμερούς, η Άγκυρα προσδοκά να επιτύχει την ισότιμη κυριαρχία και την πολιτική ισότητα.
Στόχος της είναι η κατανομή των εξουσιών και η λύση των δύο κρατών, που θα συνεταιριστούν στο πλαίσιο ενός πολιτειακού συστήματος, το οποίο θα αποτελείται από δύο ισότιμα συνιστώντα κράτη, ανεξαρτήτως εάν θα ονομαστεί ομοσπονδία, χαλαρή ομοσπονδία ή συνομοσπονδία.
Ο σχεδιασμός
Ήδη, τα βρετανικά έγγραφα, από το 1974 και προηγουμένως, ώς το 1996, αποκαλύπτουν ότι τόσο η διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία όσο και η χαλαρή ομοσπονδία, την οποία συζητά ο Πρόεδρος Αναστασιάδης και καταγράφει στην τελευταία έκθεσή του ο ΓΓ του Οργανισμού Ην. Εθνών, αποτελούν τουρκικές λύσεις, που με την πάροδο του χρόνου υιοθετήθηκαν από την ελληνοκυπριακή πλευρά και δη από τις κυπριακές Κυβερνήσεις.
Εάν η Πενταμερής δεν αποτύχει, εάν δηλαδή εξευρεθεί φόρμουλα για συνέχιση της διαδικασίας, ή εάν αποτύχει, χωρίς, όμως, να επιρριφθούν ευθύνες στην Τουρκία, τότε τον προσεχή Μάρτιο, αντί της επιβολής κυρώσεων επί της Άγκυρας, όπως Λευκωσία και Αθήνα διέδιδαν ότι θα μπορούσε να συμβεί, θα επιχειρηθεί νέο άνοιγμα από την ΕΕ προς την Τουρκία.
Το άνοιγμα αυτό έχει ήδη συζητηθεί με την ανοχή της Κύπρου και της Ελλάδας μεταξύ του Υπάτου Εκπροσώπου της Κοινής Άμυνας και Εξωτερικής Πολιτικής Ζοζέπ Μπορέλ και του Τούρκου ΥπΕξ Μεβλούτ Τσαβούσογλου στις Βρυξέλλες.
Γίνονται, μάλιστα, επαφές και τεχνοκρατικές σκέψεις και εργασίες. Στηρίζεται, μάλιστα, αφενός στην αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης Τουρκίας – ΕΕ και αφετέρου στην κατάργηση της βίζας για Τούρκους πολίτες εντός της ΕΕ.
Δυο κατευθύνσεις
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, αυτή η διαδικασία, που άρχισε ήδη σε διπλωματικό επίπεδο, επιδιώκει να οδηγήσει:
1. Στο κλείσιμο του Κυπριακού επί τη βάσει των τουρκικών θέσεων και δη της ισότιμης κυριαρχίας, η οποία αποτυπώνεται μέσα από την ήδη παραχωρηθείσα αρχή του καταλοίπου της εξουσίας προς τα συνιστώντα κράτη αντί να παραμείνει στην Κεντρική Κυβέρνηση.
Αυτό σημαίνει ότι όσες εξουσίες δεν ανήκουν στην Κεντρική Κυβέρνηση ανήκουν στα κρατίδια.
Δηλαδή τα κρατίδια θα μπορούν να παράγουν πρωτογενές δίκαιο και να ασκούν χωριστή μορφή κυριαρχίας.
Για χρόνια, η ελληνοκυπριακή πολιτική ηγεσία ήταν αντίθετη με την παραχώρηση του καταλοίπου εξουσίας στα κρατίδια, διότι το θεωρούσε ως την κερκόπορτα προς τη διχοτομική λύση.
Πέραν βεβαίως του καταλοίπου εξουσίας, η αρχή της ισότιμης κυριαρχίας μπορεί να αποτυπωθεί είτε μέσα από την αριθμητική ισότητα είτε μέσα από κρυφά και φανερά βέτο, καθώς και μέσα από την εκ περιτροπής Προεδρία, που θα συμβολίζει τη διχοτόμηση του πολιτειακού συστήματος και της εκτελεστικής εξουσίας.
Της διχοτομημένης διεθνούς εκπροσώπησης και προσωπικότητας.
2. Στην αναβάθμιση των σχέσεων της Τουρκίας με την ΕΕ μέσα από την Τελωνειακή Ένωση.
Γερμανία και Γαλλία, όπως και άλλες χώρες, καθώς και η ίδια η Τουρκία αντιλαμβάνονται ότι η πλήρης ένταξη δεν μπορεί να προχωρήσει. Υπό αυτές τις συνθήκες, ενεργοποιούν την παράγραφο 23 το Συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του 2004, που προνοεί ότι η διαδικασία για την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας στην ΕΕ είναι ανοιχτή καθώς και ότι εάν δεν καταλήξει, τότε θα πρέπει να εξευρεθούν άλλοι τρόποι προκειμένου να μείνει η Άγκυρα αγκιστρωμένη στην Ευρώπη.
Το Δόγμα
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές και με όσα δρομολογούνται στο Κυπριακό από τον ΟΗΕ και την ΕΕ, το νέο τούρκικο δόγμα μέσω της Πενταμερούς έχει ως στόχους:
Α. Τη διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και την αναγνώριση του ψευδοκράτους ως ισότιμου συνιστώντας κράτους, που θα συνεταιριστεί με τα απομεινάρια των ελεύθερων περιοχών της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία θα υποβαθμιστεί σε συνιστών κράτος.
Β. Την αναβάθμιση της Τουρκίας εντός της ΕΕ κατά τρόπον ώστε να έχει τα ανάλογα οικονομικά και πολιτικά οφέλη, χωρίς όμως να εκπληρώνει τις υποχρεώσεις που προκύπτουν από την πλήρη ένταξη.
Ο νέος οιονεί εποικισμός
Εάν η Τουρκία κερδίσει στο θέμα της βίζας, τότε η Κύπρος θα αντιμετωπίσει πρόβλημα νέου τουρκικού εποικισμού με τη σφραγίδα της ΕΕ είτε πριν από είτε μετά τη λύση του Κυπριακού. Τούρκοι πολίτες θα δικαιούνται να διαμένουν εντός της επικρατείας των ελεύθερων περιοχών για 90 μέρες.
Εάν λυθεί το Κυπριακό, θα μπορούν να εισέρχονται από τον νότο και να μεταβαίνουν προς τα κατεχόμενα ή, εάν εισέλθουν από αυτά, που θα μετατραπούν σε τουρκοκυπριακό συνιστών κράτος, και θελήσουν να παραμείνουν πέραν των 90 ημερών, το ερώτημα που εγείρεται είναι το εξής:
Ποια Αρχή θα στραφεί εναντίον τους για να τους ξαναστείλει πίσω στην Τουρκία εάν, μάλιστα, κάποιων εξ αυτών θα έχουν εντέχνως χαθεί τα ίχνη; Ακόμη και αν αυτό είναι ένα ακραίο φαινόμενο, κανείς δεν μπορεί να το θέτει στο περιθώριο και να μην το λαμβάνει υπόψη όταν ήδη ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μάς έχει υποσχεθεί ότι θα στείλει στην Κύπρο άλλα δύο εκατομμύρια για να αποκτήσει τον πλήρη πληθυσμιακό έλεγχο του νησιού.
Η αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης
Σε ό,τι αφορά την Τελωνειακή Ένωση, το ερώτημα που εγείρεται έχει ως ακολούθως:
Πώς μπορεί να προχωρήσει η ΕΕ στην αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης με την Τουρκία, όταν η Άγκυρα δεν εφαρμόζει πλήρως την υφιστάμενη Τελωνειακή Ένωση αφού παραβιάζει τη βασική αρχή της ενιαίας αγοράς περί της απρόσκοπτης διακίνησης προϊόντων και αγαθών;
Ενώ δηλαδή τα τουρκικά προϊόντα εισάγονται στην ενιαία ευρωπαϊκή αγορά και περνούν από εκεί επί του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας, τα κυπριακά προϊόντα που διακινούνται εντός της ενιαίας αγοράς απαγορεύεται να εισαχθούν στην Τουρκία.
Πρόκειται για κλασική περίπτωση αθέμιτου ανταγωνισμού.
Επιπροσθέτως, η Άγκυρα επιβάλλει εμπάργκο επί των πλοίων και των αεροσκαφών της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Και αρνείται να την αναγνωρίσει όπως η αντιδήλωσης της 21ης Σεπτεμβρίου καθορίζει ότι θα πρέπει να πράξει εάν θέλει να προχωρήσει η ενταξιακή της πορεία στην ΕΕ.
Οι θέσεις του Προέδρου
Υπό αυτές τις συνθήκες, ποια θα έπρεπε να ήταν η πολιτική της Κυπριακής Δημοκρατίας;
Αυτή που επιτάσσει το Διεθνές Δίκαιο και η ΕΕ και όχι αυτή του τουρκικού ιμπεριαλισμού.
Αντί δηλαδή να μεταβαίνουμε σε μια Πενταήμερη με τον κίνδυνο να διαλυθεί η Κυπριακή Δημοκρατία και να αντικατασταθεί κατά το ήμισυ από το υφιστάμενο παράνομο ψευδοκράτος, θα έπρεπε να ζητήσουμε από την ΕΕ να πιέσει την Τουρκία όπως προχωρήσει:
1. Στην εφαρμογή της Τελωνειακής Ένωσης και με την Κυπριακή Δημοκρατία. Αλλιώς δεν μπορεί να γίνει αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης.
2. Στην αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατία ως προϋπόθεση για την υπόθεση της βίζας και της αναβάθμισης της Τελωνειακής Ένωσης.
Όσο δε για τον ΟΗΕ, η θέση του Προέδρου ενόψει και της Πενταμερούς θα έπρεπε να ήταν και θα πρέπει να είναι σαφής, όπως την καθορίζει το ψήφισμα 3212: Σεβασμός στην κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας και έναρξη της διαδικασίας πλήρους αποχώρησης των τουρκικών στρατευμάτων.
Η τουρκική λογική του κοινού εδάφους…
Βεβαίως, αντί να ήταν τα ανωτέρω η πολιτική της Κυπριακής Δημοκρατίας, ο Πρόεδρος και η πολιτική ηγεσία προχωρούν σε μια Πενταμερή με εντολή του Συμβουλίου Ασφαλείας για την εξεύρεση κοινού εδάφους μεταξύ των δύο πλευρών και με βάση τη λύση της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας, την οποία η Τουρκία θεωρεί ως ήδη επιτευχθείσα.
Αυτό αναφέρει στην τελευταία του έκθεση ο ΓΓ του ΟΗΕ.
Όμως, όπως παρατηρεί η τουρκική πλευρά, δεν αποδέχεται πλέον τη ΔΔΟ, διότι την θεωρεί ως το status quo, που το ψήφισμα του Σ. Ασφαλείας τονίζει ότι θα πρέπει να αλλάξει.
Συνεπώς, η Άγκυρα μέσα από την αναζήτηση κοινού εδάφους καταθέτει νέες ιδέες πέραν της ομοσπονδίας.
Και με την κατάθεση νέων ιδεών, τις οποίες ο κ. Γκουτέρες είπε ότι θα ακούσει, εννοεί, μεταξύ άλλων, την ισότιμη κυριαρχία, που οδηγεί στη λογική των δύο κρατών, τα οποία θα συνεταιριστούν μεταξύ τους.
Άλλωστε, ο Βρετανός πρέσβης μάς έχει διαβεβαιώσει ότι τα δύο κράτη χωράνε σε μία διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία.
Οι ουρές του ψηφίσματος
Υπάρχει λοιπόν ουρά, για να μην πούμε ουρές, στο ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας σχετικά με τις εντολές προς τον ΓΓ του Οργανισμού Ην. Εθνών.
Η ουρά που ακολουθεί την ομοσπονδία.
Επί τούτου εννοούμε ότι η ομοσπονδία δεν είναι μόνο η βάση για την εξεύρεση λύσης.
Υπάρχει και η ουρά του κοινού εδάφους, που επιτρέπει στην Τουρκία να εισάγει νέες διχοτομικές ιδέες.
Επιπροσθέτως, υπάρχει και η φράση, η οποία αναφέρει ότι η λύση θα πρέπει να εξευρεθεί εντός προβλεπτού χρόνου.
Αφήνει, δηλαδή, ανοιχτό παράθυρο στην Τουρκία να θέσει θέμα χρονοδιαγραμμάτων για να μπορεί να εκβιάζει και να τορπιλίζει τη διαδικασία όταν δεν της παραχωρούνται αυτά τα οποία θέλει, χωρίς μάλιστα να έχει κόστος ή να μπορεί κάποιος να της καταλογίσει ευθύνη.
Ποιος θα είναι ο εκβιασμός;
Ή δέχεστε αυτά τα οποία θέτω στο πλαίσιο της πολιτικής ισότητας, την οποία οι Βρετανοί θεωρούν ως λογική διεκδίκηση, ή φέρετε το βάρος της ευθύνης επειδή δεν αποδέχεστε τις νέες ιδέες και ως εκ τούτου το Κυπριακό μένει άλυτο.
Οπότε η Άγκυρα θα προβάλλει τον ισχυρισμό ότι δικαιολογημένα μετά τη νέα αποτυχία μπορεί να προχωρήσει σε τετελεσμένα στην Αμμόχωστο ή να επιδιώξει εκ νέου την αναγνώριση του ψευδοκράτους.
Τουρκικές απειλές και το τέλος της ΕΕ
Πάντως ήταν σαφής η θέση του Τούρκου Υπουργού Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου κατά την τελευταία συνάντησή του με τον Ύπατο Εκπρόσωπο της Κοινής Άμυνας και Εξωτερικής Πολιτικής Ζοζέπ Μπορέλ.
Ο Τούρκος αξιωματούχος ξεκαθάρισε ότι εάν τον Μάρτιο επιβληθούν νέες κυρώσεις, τότε η Άγκυρα θα βγάλει εκ νέου τον στόλο της έξω διότι δεν μπορεί να ανεχτεί, όπως ισχυρίζεται, τη δημιουργία τετελεσμένων είτε στο Αιγαίο είτε στην Κύπρο σε θαλάσσιες περιοχές όπου υπάρχουν κοιτάσματα πετρελαίου.
Και τότε τι θα πράξει η ΕΕ εάν δεν είναι αποφασισμένη να τιμωρήσει την Τουρκία με κυρώσεις για να την αποτρέψει να βγάλει τον στόλο της έξω; Θα πάει σε πόλεμο;
Πώς θα πάει σε πόλεμο όταν δεν διαθέτει δικές της Ένοπλες Δυνάμεις και όταν δεν είχε πρόθεση για επιβολή κυρώσεων;
Από την άλλη, και εδώ είναι το επιχείρημα που μπορεί να χρησιμοποιηθεί και από την Αθήνα και από τη Λευκωσία, αλλά δυστυχώς δεν χρησιμοποιείται: Εάν η Τουρκία επιτεθεί είτε στην Κύπρο είτε στην Ελλάδα, που αποτελούν κράτη-μέλη της ΕΕ, χωρίς η ΕΕ να τα υπερασπιστεί, αυτό θα σημάνει το τέλος της ίδιας της ΕΕ από κάθε άποψη.
Το παιχνίδι των κυρώσεων
Πέραν τούτων, αληθές είναι ότι δεν υπάρχει συγκροτημένη στρατηγική επιβολής κυρώσεων σε βάρος της Τουρκίας.
Η Ελλάδα δεν έχει καν αποκτήσει ένα τέτοιο νομικό πλαίσιο εντός της ΕΕ.
Πώς λοιπόν θα επιβληθούν κυρώσεις τον Μάρτιο;
Βεβαίως, αν θέλουν, βρίσκουν τρόπο να επιβάλουν κυρώσεις εν μιά νυκτί. Θέλουν όμως;
Η Κυπριακή Δημοκρατία έχει μεν νομικό πλαίσιο, όμως δεν μπορεί να προκαλέσει κόστος στην Τουρκία η επιβολή κυρώσεων σε 2-3 φυσικά πρόσωπα που εμπλέκονται στην υπόθεση των γεωτρήσεων.
Τι παιχνίδι λοιπόν παίχτηκε και παίζεται με το θέμα των κυρώσεων;
Ενώ Αθήνα και Λευκωσία είχαν αποφασίσει ότι η μεν πρώτη θα προχωρήσει σε διάλογο με την Άγκυρα στα θέματα του Αιγαίου και η δε δεύτερη στην Πενταμερή, δημοσίως σήκωναν τον πήχη του πατριωτισμού και της αντίστασης μέσα από τη διαρροή πληροφοριών που αναφέρονταν στην επιβολή κυρώσεων, οι οποίες δεν υλοποιήθηκαν ώς τώρα. Πάνε από αναβολή σε αναβολή.
Ακόμη όμως και αν υλοποιηθούν, με τις υφιστάμενες συνθήκες δεν θα ενοχλούν την Άγκυρα.
Αυτή η επικοινωνιακή πολιτική των κυρώσεων δεν ήταν τυχαία. Οδηγούσε την κοινή γνώμη να στραφεί εναντίον της ΕΕ.
Έτσι, τόσο η Αθήνα όσο και η Λευκωσία μπορούν να περάσουν το πολιτικό μήνυμα ότι η ΕΕ μάς εγκαταλείπει.
Και εφόσον δεν έχουμε άλλη επιλογή, θα πρέπει να πάμε στον διάλογο για τα Ελληνοτουρκικά χωρίς βεβαίως να υπάρχει βάση και στην Πενταμερή, όπου μεταβαίνουμε ψάχνοντας, όπως αναφέρει και το σχετικό ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, για κοινό έδαφος.
Από τον περασμένο Ιούνιο μέχρι σήμερα, εάν Αθήνα και Λευκωσία ήθελαν την επιβολή κυρώσεων, δεν θα περίμεναν τον από μηχανής θεό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να κινήσει τις διαδικασίες.
Ειδικώς η Λευκωσία θα μπορούσε να στραφεί εναντίον της Επιτροπής ως καθ’ ύλην αρμόδιας αλλά και εναντίον της Τουρκίας με διπλωματικά και νομικά μέσα για την παραβίαση της υφιστάμενης Τελωνειακής Ένωσης, καταγγέλλοντας τη διενέργεια αθέμιτου ανταγωνισμού.
Δεν το έπραξε όμως η Κυπριακή Κυβέρνηση.
Όταν το κράτος του οποίου τα συμφέροντα θίγονται και η κυριαρχία απειλείται δεν τα υπερασπίζεται, ενώ έχει τα νομικά και διπλωματικά εργαλεία να το πράξει, τότε γιατί να το πράξουν οι εταίροι του, αφού γνωρίζουν εκ των προτέρων ότι είναι διατεθειμένο να παρευρεθεί σε μία Πενταμερή, στο πλαίσιο της οποίας η Τουρκία αξιώνει να πάρει κι άλλα αντί να γίνει διαλλακτικότερη;
Και δεν θα πάρει μόνο από την Πενταμερή, αλλά θέλει να πάρει και από την ΕΕ.
Γόρδιος δεσμός
Όπως ήδη εξελίσσεται το σκηνικό, το αποτέλεσμα δεν εξαρτάται από την Ελλάδα ή την Κύπρο, αλλά από την Άγκυρα. Το ερώτημα που εγείρεται είναι το εξής:
Πώς μπορεί να υπάρξει θετικό αποτέλεσμα, όταν στην καλύτερη των περιπτώσεων από μία Πενταμερή και από μία νέα συνοδό τύπου Κραν Μοντανά στην καλύτερη των περιπτώσεων αυτό που μπορεί να επιτύχει η ελληνοκυπριακή πλευρά είναι η διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, η αναγνώριση του ψευδοκράτους ως τουρκοκυπριακού συνιστώντας κράτος και η καθιέρωση της πολιτικής ισότητας και της ισότιμης κυριαρχίας μέσα από τον τεμαχισμό των εξουσιών, δηλαδή της κυριαρχίας; Η απάντηση μοιάζει με γόρδιο δεσμό…
*Δρ των Διεθνών Σχέσεων
ΠΗΓΗ:https://simerini.sigmalive.com/article/2021/1/31/diplo-tourkiko-dogma-meso-pentamerous-dialuse-tes-kd-kai-anabathmise-skheseon-me-ee7c724811-c901-4973-b85d-9471f3050cb9/
