Γραφει ο Δημήτριος Βαλασίδης Συνταγματάρχης εα - Οικονομολόγος, ΜΒΑ - Συγγραφέας Από τις πιο μεγάλες μάχες στα χρόνια της κομμουνιστικής...
Γραφει ο Δημήτριος Βαλασίδης
Συνταγματάρχης εα - Οικονομολόγος, ΜΒΑ - Συγγραφέας
Από τις πιο μεγάλες μάχες στα χρόνια της κομμουνιστικής ανταρσίας 1944-1949, αποτέλεσε αναμφισβήτητα η μάχη στην ακριτική Κόνιτσα που έλαβε χώρα στα τέλη Δεκεμβρίου 1947 ως την πρώτη εβδομάδα του νέου έτους 1948.
Η μάχη της Κονίτσης δεν ήταν ένα απλό γεγονός του συμμοριτοπολέμου.
Αποτέλεσε ένα καθοριστικής σημασίας γεγονός σε στρατιωτικό, αλλά και πολιτικό επίπεδο.
Η ηρωική αντίσταση των ολίγων ηρωικών αγωνιστών της κωμόπολης για περισσότερο από μία εβδομάδα διέλυσε τα μεγαλεπήβολα και ανεδαφικά σχέδια του ΚΚΕ για συγκρότηση «προσωρινής δημοκρατικής κυβέρνησης» με στόχο την αναγνώρισή της από τα κομμουνιστικά κράτη.
Αποτέλεσε την αρχή του τέλους των κομμουνιστοσυμμοριτών.
Οι κυβερνήσεις του σιδηρούν παραπετάσματος, με πρώτη τη σταλινική Σοβιετική Ένωση, αρνήθηκαν να αναγνωρίσουν την προσωρινή κυβέρνηση του Ζαχαριάδη.
ΟΙ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΚΑΙ ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΩΝ ΣΥΜΜΟΡΙΤΩΝ
Ο Μάρκος Βαφειάδης διέθεσε δύο ταξιαρχίες του, την 32η ταξιαρχία και την 16η ταξιαρχία, ενισχυμένες με δύο ορειβατικές πυροβολαρχίες.
Ένα ενισχυμένο με τμήμα σαμποτέρ.
Ένα τάγμα διατέθηκε για την κάλυψη της κύριας επιχείρησης από την κατεύθυνση Καλπάκι – Γκραμπάλα.
Επίσης, οι Ταξιαρχίες των Αγράφων ανέλαβαν την απομόνωση του πεδίου της μάχης από τα νότια και νοτιοδυτικά.
Η Ταξιαρχία Σοφιανού άρχισε τη μάχη με 4 τάγματα, για να ενισχυθεί με ένα ακόμη στις 26 Δεκεμβρίου και με ακόμη ένα στις 27.
Επίσης, σε αυτήν διατέθηκαν οι δύο ορειβατικές πυροβολαρχίες των 75 χιλ.
Άλλα 10 τάγματα διατέθηκαν σε αποστολές κάλυψης. Συνολικά, λοιπόν, οι συμμορίτες έριξαν περί τους 6.000 μαχητές.
Το σχέδιο προέβλεπε την κατάληψη σε πρώτη φάση της γέφυρας Μπουραζάνι προς απομόνωση της πόλης και κατόπιν την προώθησή της προς τα νοτιοδυτικά, με στόχο την κατάληψη της γραμμής των υψωμάτων Βίγλα – Πελεκάνα – Βασιλικά,για αντιμετώπιση κάθε πιθανής κίνησης ενίσχυσης της Κόνιτσας.
Η Ταξιαρχία του Σοφιανού θα επετίθετο κατά της πόλης από τα βορειοδυτικά με στόχο την κατάληψή της.
ΟΙ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΚΑΙ ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ
Τη φρουρά της Κόνιτσας αποτελούσε η 75η Ταξιαρχία με το 582 και 584 Τάγματα Πεζικού (ΤΠ), ένα λόχο των Μονάδων Ασφαλείας Υπαίθρου, 2 πολυβόλα, 2 πεδινά πυροβόλα των 25 λιβρώντου 105 και 2 όλμους των 4,2 in. Σύνολο 1.000 ανδρών.
Η αποστολή της ήταν η μέχρις εσχάτων υπεράσπιση της κωμόπολης.
Η ΜΑΧΗ
Έχοντας ολοκληρώσει τις προετοιμασίες, η ηγεσία του κομμουνιστικού στρατού αποφάσισε να εκτελεστεί αιφνιδιαστική επίθεση κατά της Κόνιτσας, αφού πρώτα η πόλη θα είχε απομονωθεί με την κατάληψη θέσεων στρατηγικής σημασίας στη γύρω περιοχή.
Ξημερώματα Χριστούγεννα οι καμπάνες ανήγγελλαν το χαρμόσυνο μήνυμα της Γέννησης του Θεανθρώπου.
Οι αντίχριστοι κομμουνιστοσυμμορίτες, εκτιμώντας ότι θα αιφνιδιάσουν τους Έλληνες μαχητές, στις 6 π.μ. της 25ης Δεκεμβρίου 1947 εξαπέλυσαν γενική επίθεση.
Την πρώτη ημέρα ο εχθρός κατάφερε να απομονώσει την Κόνιτσα από την υπόλοιπη Ελλάδα και να επιφέρει σοβαρές απώλειες σε αξιωματικούς και οπλίτες του στρατού μας.
Από τις πρώτες πρωινές ώρες της επομένης και παρά τις ορμητικές τους εφόδους, οι συμμορίτες δεν κατόρθωσαν να διασπάσουν την αμυντική τοποθεσία των πολιορκημένων.
Όμως γύρω από την Κόνιτσα είχε σχηματιστεί ένας ασφυκτικός κλοιός με αποτέλεσμα να κινδυνεύει η αποκλεισμένη φρουρά.
Η Ελληνική διοίκηση κινητοποιήθηκε και σχεδίασε μια μεγάλη αντεπίθεση.
Σημαντικό ρόλο έπαιξε και η Πολεμική Αεροπορία, η οποία με συνεχείς προσβολές υποστήριζε τους αμυνομένους.
Την 27η Δεκεμβρίου παρατηρήθηκε τροποποίηση των εχθρικών σχεδίων.
Πυρά εκδηλώθηκαν κατά της ίδιας της πόλης με θύματα ανάμεσα στον άμαχο πληθυσμό.
Το βράδυ κομμουνιστικές δυνάμεις κατάφεραν να διεισδύσουν στην Κόνιτσα με αποτέλεσμα να διεξαχθούν σκληρές οδομαχίες, οι οποίες συνεχίστηκαν και τη επομένη.
Την 29η ο εχθρός εκδιώχθηκε από την Κόνιτσα.
Η τελική επίθεση των κομμουνιστοσυμμοριτών με όλες τις δυνάμεις σε όλο το μέτωπο της πόλης, ορίστηκε να γίνει τα ξημερώματα της 31ης Δεκεμβρίου 1947. Η κρίσιμη εξέλιξη που πιθανά έκρινε τον αγώνα, ήταν η είσοδος δυνάμεων του στρατού, των καταδρομών και της χωροφυλακής στην κωμόπολη.
Η μάχη για το ΚΚΕ και μαζί το όνειρό του για την ίδρυση κομμουνιστικού κράτους με πρωτεύουσα την ακριτική Κόνιτσα είχε χαθεί οριστικά.
ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
Η Κόνιτσα ήταν τόσο μακριά από το κέντρο αποφάσεων και μόνο η προβολή του τιτάνιου αγώνα από τον τύπο και η άφιξη της Βασίλισσας Φρειδερίκης στις 7 Ιανουαρίου 1948, μία ημέρα μόλις μετά την λήξη των μαχών και με συνθήκες ακόμη επικίνδυνες (μία κίνηση που έδειξε το θάρρος της αείμνηστης Βασίλισσας και έδωσε το παράδειγμα σε πολλούς φοβισμένους πολιτικούς τότε), επηρέασαν την κοινή γνώμη που κατανόησε ότι ο αγώνας του Ελληνικού Στρατού στην Κόνιτσα ήταν και δικός της αγώνας.
ΔΟΞΑ ΚΑΙ ΤΙΜΗ ΣΤΟΥΣ ΗΡΩΙΚΟΥΣ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΤΕΣ ΤΗΣ ΚΟΝΙΤΣΑΣ!
Δημήτριος Βαλασίδης
Συνταγματάρχης εα - Οικονομολόγος, ΜΒΑ - Συγγραφέας
