Ο χάρτης δείχνει τον οδικό άξονα που οδηγεί από την Τεχεράνη στη Βαγδάτη, τη Δαμασκό και τη Βηρυτό και ελέγχεται από στρατιωτικές δυνά...
Ο χάρτης δείχνει τον οδικό άξονα που οδηγεί από την Τεχεράνη στη Βαγδάτη, τη Δαμασκό και τη Βηρυτό και ελέγχεται από στρατιωτικές δυνάμεις που διοικούσε μέχρι το θάνατό του ο Κασίμ Σουλεϊμανί.
Πρόκειται για ιστορικής σημασίας εξέλιξη, που οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις επιτελικές και επιχειρησιακές δυνατότητες του Σουλεϊμανί.
του Σάββα Καλεντερίδη
Η μεγάλη και η μικρή εικόνα
Στην περιοχή μας, ειδικά τα δύο τελευταία χρόνια, παρατηρείται μια τάση αποχώρησης των ΗΠΑ η οποία κατ’ άλλους είναι ένδειξη παρακμής και αδυναμίας και κατ’ άλλους οφείλεται στην προτεραιότητα που δίνει πλέον η Ουάσινγκτον στην Άπω Ανατολή για να αντιμετωπίσει τον κινεζικό δράκο, ο οποίος σταδιακά μετατρέπεται σε μείζονα απειλή για τα αμερικανικά συμφέροντα όχι μόνο στην εν λόγω περιοχή, αλλά σε παγκόσμια επίπεδο.
Επειδή η πολιτική είναι ένα δυναμικό πεδίο που υπακούει στους νόμους της Φυσικής, το κενό που δημιουργείται από την τάση αποχώρησης των ΗΠΑ από την ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Αν. Μεσογείου καλούνται να το καλύψουν οι χώρες που έχουν την ανάλογη ισχύ αλλά και τους εθνικούς σχεδιασμούς και στόχους.
Πρώτη έρχεται η Ρωσία, η οποία έχει καταφέρει να αποκτήσει σταθερή και ασφαλή παρουσία στη Μέση Ανατολή και την Αν. Μεσόγειο μέσω της επιρροής που ασκεί στην κυβέρνηση του Άσαντ αλλά και μέσω της ναυτικής βάσης της Ταρτούς (Αντάραδος) και της αεροπορικής βάσης Χμεΐμίν, στη Λατάκεια της Συρίας.
Επίσης, η Ρωσία ασκεί επιρροή στην περιοχή μέσω των ενεργειακών προγραμμάτων και των αγωγών φυσικού αερίου που διέρχονται κυρίως μέσω της Τουρκίας, αλλά και της πώλησης στρατηγικών όπλων σε χώρες της περιοχής, κυρίως δε μέσω των συστημάτων S-300, S-400, με τα ραντάρ των οποίων η Μόσχα έχει real time αεροπορική εικόνα ολόκληρης της προαναφερθείσας περιοχής και όχι μόνο.
Επιρροή στην περιοχή ασκεί ή μάλλον σχεδιάζει και προσπαθεί να ασκήσει και η Κίνα, φιλοδοξώντας να ανοίξει διάφορες διακλαδώσεις του «Δρόμου του Μεταξιού» διά των οποίων θα προωθεί όχι μόνο τα εμπορεύματα αλλά και τις πολιτικές της.
Ενδεικτικό του ενδιαφέροντος της Κίνας για την περιοχή, είναι το γεγονός ότι δεκάδες φορές άσκησε βέτο, μαζί με τη Ρωσία, σε ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για τη Συρία.
Η τρίτη χώρα που ασκεί επιρροή στην περιοχή είναι το Ιράν, το οποίο, μέσω της επιρροής που ασκεί σε Ιράκ, Συρία και Λίβανο, μετά από σχεδόν 1.500 χρόνια και την κατάληψη της περιοχής από τους Άραβες, κατόρθωσε να αποκτήσει συνεχόμενη οδική πρόσβαση στις ακτές της Μεσογείου και πολλές στρατιωτικές βάσεις στις τρεις προαναφερθείσες χώρες.
Η τέταρτη χώρα που ασκεί επιρροή στην περιοχή είναι η Τουρκία, η οποία κυρίως λόγω γειτνίασης αλλά και ιστορικών απωθημένων, προσπαθεί να επωφεληθεί από το κενό που δημιουργεί η εν μέρει αποχώρηση των ΗΠΑ αλλά και από τις αντιθέσεις ΗΠΑ-Ρωσίας, για να νεκραναστήσει την Οθωμανική Αυτοκρατορία με όρους 21ου αιώνα και με αρωγό τα στοιχεία της Μουσουλμανικής Αδελφότητας που υπάρχουν και δρουν σε μια σειρά από χώρες της περιοχής.
Υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που προσπαθούν να ασκήσουν επιρροή στην περιοχή, όπως η Αίγυπτος και η Σαουδική Αραβία, όμως δεν θα αναφερθούμε σ’ αυτές και θα προσπαθήσουμε να κλείσουμε την εικόνα και να περιοριστούμε στα δικά μας.
Ανάμεσα στα θύματα αυτής της κατάστασης είναι οι Κούρδοι, που πλήρωσαν πανάκριβο τίμημα από την «αποχώρηση» των ΗΠΑ, ενώ μένει να δούμε τι θα γίνει με την Κύπρο και την Ελλάδα.
Σε όλο το «παιχνίδι» απόκτησης ερεισμάτων και άσκησης επιρροής από τους πρωταγωνιστές και τους δευτεραγωνιστές, η Τουρκία, εκμεταλλευόμενη την αδυναμία των ΗΠΑ και την περίεργη και ανεξήγητη σχέση Τραμπ-Πούτιν-Ερντογάν, για να αποκτήσει τον δικό της «χώρο» συνέπηξε μέτωπο με τη Ρωσία και το Ιράν, αποκομίζοντας αρκετά κέρδη κυρίως στο Κουρδικό, χωρίς να υποστεί τις συνέπειες των πράξεών της από τις ΗΠΑ.
Ένα άλλο αποτέλεσμα της πολιτικής των ΗΠΑ ήταν η ενίσχυση όχι μόνο της πολιτικής και οικονομικής αλλά και της στρατιωτικής παρουσίας του Ιράν σε Ιράκ-Συρία-Λίβανο, η οποία έφθασε στο σημείο να απειλεί την ασφάλεια του Ισραήλ, ακόμα και των Αμερικανών στρατιωτών που δρουν στην περιοχή.
Η κατάσταση αυτή αποκαλύφθηκε με την τελευταία πυραυλική επίθεση της φιλοϊρανικής παραστρατιωτικής οργάνωσης Χάσντι Σάμπι σε στρατιωτική βάση που χρησιμοποιούν οι ΗΠΑ στο Κιρκούκ, κατά την οποία σκοτώθηκε ένας Αμερικανός κατασκευαστής που δραστηριοποιείται στην περιοχή και τραυματίστηκαν μερικοί Αμερικανοί στρατιώτες.
Αμέσως μετά ακολούθησε ο βομβαρδισμός στρατοπέδων της Χάσντι Σάμπι στη Συρία και το Ιράκ, για να ακολουθήσει η πολιορκία της πρεσβείας των ΗΠΑ στη Βαγδάτη από τη φιλοϊρανική παραστρατιωτική οργάνωση, ξαναζωντανεύοντας μνήμες του 1979, τότε που Ιρανοί φοιτητές κατέλαβαν την αμερικανική πρεσβεία στην Τεχεράνη.
Η απάντηση των ΗΠΑ ήταν ο βομβαρδισμός και ο θάνατος το στρατηγού Κασίμ Σουλεϊμανί, του αρχιτέκτονα της στρατιωτικής δράσης του Ιράν σε Ιράκ, Συρία, Λίβανο, Υεμένη κ.α., και του Ιρακινού στρατηγού Αμπού Μαχντί Μουχεντίς, που ήταν υπεύθυνος για τη στρατιωτική συνεργασία Ιράκ-Ιράν.
Μετά από όλα αυτά η κατάσταση στη Μέση Ανατολή τείνει να γίνει ακόμα πιο ρευστή, και πέραν του ότι θα απειλήσει την ειρήνη, είναι πιθανό να επηρεάσει ακόμα και την απόφαση των ΗΠΑ να μειώσουν την παρουσία τους στην περιοχή.
Ενώ είναι σε εξέλιξη όλα αυτά, που μπορεί να οδηγήσουν σε κάτι πολύ μεγάλο το οποίο μπορεί να επηρεάσει ακόμα και την παγκόσμια ειρήνη, έχουμε και το μέτωπο της Λιβύης, το οποίο «άνοιξε» η Τουρκία κυρίως για δύο λόγους.
Ο ένας είναι θα μπορούσαμε να πούμε συγκυριακός.
Δηλαδή, βλέποντας η Τουρκία από τη μια πλευρά τον Χαφτάρ να απειλεί την κυβέρνηση του τουρκικής καταγωγής Σαράτζ, και από την άλλη τις χώρες της περιοχής να προωθούν εθνικά αλλά και κοινά ενεργειακά προγράμματα και τριμερείς συνεργασίες από τις οποίες η ίδια είναι αποκλεισμένη, όχι επειδή την απέκλεισαν πολιτικά οι χώρες της περιοχής αλλά επειδή αυτό θέλει η Γεωγραφία, αποφάσισε να υπογράψει τη συμφωνία με τη Λιβύη και να λάβει την άδεια της τουρκικής Εθνοσυνέλευσης για αποστολή στρατευμάτων στην Τρίπολη.
Μάλιστα, δεν είναι τυχαίο που όχι μόνο η μέρα αλλά και η ώρα που ψηφίστηκε το θέμα της αποστολής στρατευμάτων στη Λιβύη, ήταν ακριβώς η ίδια με την υπογραφή της συμφωνίας Ελλάδος - Κύπρου - Ισραήλ για την κατασκευή του αγωγού EastMed.
Ήθελε με τον τρόπο αυτόν η Τουρκία να μας δώσει ένα μήνυμα, ότι έχει τον έβδομο μεγαλύτερο στρατό του κόσμου!
Ο δεύτερος λόγος είναι στρατηγικός και σχετίζεται με το νέο εθνικό δόγμα της Τουρκίας που ακούει στο όνομα «Γαλάζια Πατρίδα» και την υψηλή ισλαμική στρατηγική που θέλει την Τουρκία να νεκρανασταίνει την Οθωμανική Αυτοκρατορία με όρους 21ου αιώνα και να γίνεται ηγέτιδα δύναμη του μουσουλμανικού κόσμου, δηλαδή 1,7 δισεκατομμυρίων μουσουλμάνων.
Και οι δύο λόγοι και όλα τα επιχειρήματα ακούστηκαν στις εισηγήσεις των βουλευτών του ΑΚΡ και του ΜΗΡ, κατά τη συζήτηση του ζητήματος της αποστολής στρατευμάτων στη Λιβύη.
Αυτή είναι η μεγάλη και η μικρή εικόνα.
Όσον αφορά το τίμημα που πλήρωσαν οι Κούρδοι με την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη Συρία είναι μεγάλο, αφού αφ’ ενός μεν έχασαν την στρατηγικής σημασίας πόλη και επαρχία Κιρκούκ, την οποία ήλεγξαν και οι Χάσντι Σάμπι, αφ’ ετέρου δε δέχτηκε σοβαρό πλήγμα το όραμά τους για τη δημιουργία του Κουρδικού Διαδρόμου, που θα τους έβγαζε στη Μεσόγειο Θάλασσα.
Τέλος, όσον αφορά την Κύπρο και την Ελλάδα, αν και υπάρχει σχετικά σαφής στήριξη από πλευράς των ΗΠΑ στα θέματα της παράνομης και πειρατικής δράσης της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ, του αγωγού EastMed αλλά και της παράνομης συμφωνίας της Τουρκίας με τη Λιβύη, ο κίνδυνος είναι να κατοχυρώσει η Τουρκία το ρόλο της περιφερειακής δύναμης, επ’ ωφελεία των ΗΠΑ.
Τότε υπάρχει ο κίνδυνος να συνθλιβούμε στα δόντια της μυλόπετρας.
