Ίων Δραγούμης. Πρόκειται για μία από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της νεώτερης Ελλάδας, αλλά και συγχρόνως, όπως συμβα...
Ίων Δραγούμης.
Πρόκειται για μία από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της νεώτερης Ελλάδας, αλλά και συγχρόνως, όπως συμβαίνει με όλους τους μεγάλους Έλληνες, ξεχασμένος από το Ελληνικό κράτος και τα Ινστιτούτα, τα οποία υποτίθεται πως προάγουν τον ελληνοκεντρισμό.
Ο μεγάλος αυτός Έλλην υπήρξε πολιτικός, στοχαστής αλλά και συγγραφέας.
Έζησε σε μία ταραγμένη εποχή και δυστυχώς έγινε ένα από τα πιο γνωστά θύματα του Εθνικού Διχασμού.
Ο Δραγούμης, μαζί με τους Περικλή Γιαννόπουλο και Αθανάσιο Σουλιώτη – Νικολαΐδη, υπήρξε ένας από τους κύριους εκφραστές του ελληνικού ρομαντικού εθνικισμού των αρχών του 20ου αιώνα.
Πολλοί στις μέρες μας πολεμούν τον εθνικισμό, καθώς στα πλαίσια της δήθεν πολιτικής ορθότητας αποτελεί κάτι σαν μίασμα.
Ο ”ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΣ” ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ
Επειδή όμως το όπλο μας πρέπει να είναι η γνώση ενάντια σε όλους όσοι θέλουν να επιβληθούν, ή να μας επιβάλλουν την άποψή τους, θα τους προτείναμε να διαβάσουν το έργο του πρωθυπουργού Αλέξανδρου Παπαναστασίου, με τον τίτλο ”ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΣ”.
Ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου διακρίθηκε για τις ριζοσπαστικές του ιδέες, ενώ ως το τέλος του βίου του ήταν προσηλωμένος στις δημοκρατικές ιδέες.
Μην ξεχνάμε πως ονομάσθηκε και ΄΄ΠΑΤΕΡΑΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ.”
Ο Παπαναστασίου αναφέρει τα εξής είδη Εθνικισμού, τον αμυντικό, τον επαναστατικό, τον απελευθερωτικό τον ενωτικό, τον αποχωριστικό και τον πνευματικό, όπου κύριοι εκφραστές ήταν οι Δραγούμης και Περικλής Γιαννόπουλος.
Ο Ίων Δραγούμης υπήρξε ο οραματιστής ενός ρομαντικού ελληνικού εθνικισμού.
Πίστευε σε έναν εθνικισμό με σεβασμό στο ανθρώπινο πρόσωπο, προσηλωμένο στις αρχές της άμεσης δημοκρατίας, έναν εθνικισμό ο οποίος απορρέει από τον Αρχαίο Ελληνικό Πολιτισμό και υπερασπίζεται τις ελευθερίες και τα δικαιώματα των Ελλήνων.
Ο Ίων Δραγούμης γεννήθηκε στην Αθήνα στις 2 Σεπτεμβρίου του 1878.
Ήταν ο πέμπτος γιος του δικαστικού και μετέπειτα πρωθυπουργού Στέφανου Δραγούμη και της Ελισάβετ Κοντογιαννάκη.
Σπούδασε Νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και το 1897 κατατάχτηκε εθελοντής στον άτυχο για τα ελληνικά όπλα ελληνοτουρκικό πόλεμο.
Το 1899 εισήλθε στο διπλωματικό σώμα και το 1902 τοποθετήθηκε ως υποπρόξενος στο Γενικό Προξενείο του Μοναστηρίου.
Από τη θέση αυτή και με τη συνεργασία του πατέρα του και του γαμπρού του Παύλου Μελά εργάστηκε επίμονα για την οργάνωση των ορθοδόξων κοινοτήτων της Μακεδονίας κατά των Βούλγαρων σχισματικών, γνωστών και ως κομιτατζήδων.
Την διετία 1907-1909 βρίσκεται στην ελληνική πρεσβεία στην Κωνσταντινούπολη. Κατά την παρουσία του ξεσπά και η επανάσταση των Νεότουρκων.
Οι αρχικές διακηρύξεις του κινήματος περί «ισονομίας και ισοπολιτείας των εθνοτήτων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας» τον βρίσκουν σύμφωνο με τις απόψεις του σχετικά με τον ρόλο που θα έπρεπε να διαδραματίσει ο Ελληνισμός στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων.
Μάλιστα όπως ο ίδιος είχε πει, το ελληνικό ζήτημα θα λυνόταν μόνο μέσω της «δημιουργίας των συνθηκών που θα επέτρεπαν την ελεύθερη οικονομική, πολιτική και πολιτισμική ανάπτυξη των Ελλήνων στην ανατολική τους κοιτίδα».
Ο Ίων Δραγούμης πήρε πολλές μεταθέσεις σε πρεσβείες όπως στην Αγία Πετρούπολη, στην Βιέννη αλλά και στο Βερολίνο, που οφείλονταν κυρίως στην αντίθεσή του στο τότε κραταιό για την ελληνική πολιτική, δόγμα της Μεγάλης Ιδέας.
Πέραν των πολλών αναφορών που έχουν γίνει και επικεντρώνονται στο τί πίστευε ο Ίων Δραγούμης, ο ίδιος γράφει στο ημερολόγιό του στις 18 Μαρτίου του 1919:
«Αγαπώ πάρα πολύ τον άνθρωπο για να γίνω στενός σοσιαλιστής.
Αγαπώ πάρα πολύ τον άνθρωπο για να γίνω στενός πατριώτης.
Αγαπώ πάρα πολύ τον άνθρωπο για να νοιώσω τον εαυτό μου άτομο.
Από άνθρωπος μιας τάξης με ορισμένα συμφέροντα τάξης, γίνομαι σοσιαλιστής με την πλατιά έννοια, και θέλω μια καινούρια οικονομία της κοινωνίας μου και των άλλων κοινωνιών.
Από στενός πατριώτης, γίνομαι εθνικιστής, με τη συνείδηση του έθνους μου και όλων των άλλων εθνών, γιατί οι διαφορές των εθνών πάντα θα υπάρχουν, και έχω τη συνείδησή τους και χαίρομαι που υπάρχουν αυτές οι διαφορές, που με τις αντιθέσεις τους, με τις αντιλήψεις τους, υψώνουν την ανθρώπινη συνείδηση και ενέργεια.
Από άτομο γίνομαι άνθρωπος».
Η ΡΗΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΒΕΝΙΖΕΛΟ
Κάποια στιγμή, τον Μάιο του 1915 αποφασίζει να αφήσει την διπλωματία προς χάριν της πολιτικής καθώς αποφασίζει να πολιτευθεί.
Εκλέγεται ανεξάρτητος βουλευτής Φλωρίνης στις 31 Μαΐου.
Αρχικά ήταν ένθερμος υποστηρικτής του Ελευθερίου Βενιζέλου, ωστόσο στην πορεία αποφάσισε να «αλλάξει στρατόπεδο».
Ο λόγος για τον οποίον ήρθε σε ρήξη με τον Βενιζέλο ήταν διότι, όπως έχει ειπωθεί, είδε στο πρόσωπό του σημάδια αυταρχισμού, καθώς και εθνικής υποτέλειας στην πολιτική του.
Ως αντιβενιζελικός πλέον ασπάζεται της απόψεις της παράταξης όχι όμως λόγω της τυφλής του πίστης στην Μοναρχία.
Μάλιστα το 1916 εκδίδει και το περιοδικό «Πολιτική Επιθεώρησις» μέσω του οποίου φαίνεται ξεκάθαρα η στροφή του προς τον αντιβενιζελισμό.
Η αρχή του τέλους για τον Ίωνα Δραγούμη, ήρθε με την απόπειρα δολοφονίας κατά του Ελευθερίου Βενιζέλου στο Παρίσι στις 30 Ιουλίου του 1920.
Η διάδοση της πληροφορίας αυτής, ήρθε στην Ελλάδα διαστρεβλωμένη, πράγμα που είχε ως αποτέλεσμα, πλήθος βενιζελικών να βγει στους δρόμους εξαγριωμένο.
Ο παρακρατικός αυτός όχλος κατέστρεψε πλήθος γραφείων του αντιπολιτευόμενου Τύπου.
Λεηλατήθηκαν τα γραφεία των εφημερίδων, Καθημερινή, Ριζοσπάστης, θέατρα όπως το «Κοτοπούλη», αλλά και σπίτια πολιτικών της αντιπολίτευσης.
Τα επεισόδια αυτά ονομάστηκαν Ιουλιανά και σημαδεύτηκαν από την δολοφονία του Ίωνος Δραγούμη στις 31 Ιουλίου.
Ο Δραγούμης βρισκόταν εκείνη την ημέρα στο σπίτι της ερωμένης του, Μαρίκας Κοτοπούλη στην Κηφισιά.
Ωστόσο ο ίδιος θέλησε να φύγει και να κατευθυνθεί γρήγορα προς την Αθήνα προκειμένου να κλείσει την ύλη για την Πολιτική Επιθεώρησι η οποία θα κυκλοφορούσε την επόμενη ημέρα.
Προφανώς από προαίσθημα, η Μαρίκα Κοτοπούλη τον προέτρεψε να μην φύγει από το σπίτι λόγω των επεισοδίων.
Ο Ίων Δραγούμης μπαίνει στο αυτοκίνητό του και κατευθύνεται προς την Αθήνα.
Στο ύψος των Αμπελοκήπων, τον σταματούν άνδρες της στρατιωτικής φρουράς του Ελευθερίου Βενιζέλου.
Επρόκειτο για ενέδρα ανδρών του τότε αρχηγού της Χωροφυλακής, Εμμανουήλ Ζυμβαράκη.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες που διέρρευσαν, υπήρξαν έντονες διαβουλεύσεις του επικεφαλής του Τάγματος Ασφαλείας, Παύλου Γύπαρη με τον στενό συνεργάτη του Βενιζέλου, Εμμανουήλ Μπενάκη.
Αυτόπτης μάρτυρας υποστήριξε πως ο Ίων Δραγούμης οδηγήθηκε πεζή, συνοδεία στρατιωτών, προς την συμβολή των οδών Βασιλίσσης Σοφίας (τότε λεγόταν Κηφισίας) και Παπαδιαμαντοπούλου, κοντά στην περιοχή που βρίσκεται σήμερα το ξενοδοχείο Χίλτον.
Τελικά μετά από λίγο, ακούστηκαν πυροβολισμοί με αποτέλεσμα ο Ίων Δραγούμης να πέσει νεκρός στο έδαφος.
Στο συγκεκριμένο σημείο έχει αναγερθεί σήμερα και αναμνηστική στήλη.
΄΄ΟΣΟΙ ΖΩΝΤΑΝΟΙ”
Το Όσοι ζωντανοί δημοσιεύτηκε το 1911 και μέσα απ’ αυτό ο Ίων Δραγούμης εκφράζει τις προσωπικές του απόψεις σχετικά με την εξωτερική πολιτική της Ελλάδας στην ταραγμένη περίοδο των Βαλκανικών πολέμων.
Το έργο είναι αφιερωμένο στη μνήμη του φίλου του, Περικλή Γιαννόπουλου, που είχε αυτοκτονήσει το προηγούμενο έτος.
Το βιβλίο αναφέρεται στο πέρασμα του Δραγούμη από την Κωνσταντινούπολη και περιγράφει την προσπάθεια του να συλλάβει όλες τις παραμέτρους του Ανατολικού Ζητήματος κατά την παραμονή του εκεί.
Αυτό που χαρακτηρίζει τη λογοτεχνική προσπάθεια του Δραγούμη, είναι μια πρωτόγνωρη στροφή του συγγραφέα προς τον εσωτερικό του κόσμο: μελετάει τις αντιδράσεις του, προσπαθεί να βρει τα βαθύτερα κίνητρα των ενεργειών του, αναλύει τις ψυχικές του καταστάσεις.
Στο συγκεκριμένο έργο μέσα από τα λόγια του πρωταγωνιστή, του Αλέξη, ο Δραγούμης εκδηλώνει τις φιλοσοφικές και ιδεολογικές αναζητήσεις του και μας παρουσιάζει με ενάργεια τον ελληνικό χαρακτήρα, την ψυχολογία των Ελλήνων της παλιάς Ελλάδας και της Ανατολής και την αγωνία ενός ανθρώπου που εμπνέεται από πατριωτικά αισθήματα σε μια ταραγμένη περίοδο της Ελληνικής ιστορίας.
ΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΙΩΝΟΣ ΔΡΑΓΟΥΜΗ
«Θέλω να είμαι ωραίο δείγμα Έλληνος.
Να σκοπός μιας ζωής!».
«Ο εθνικισμός είναι μορφή ενέργειας.
Όλοι λοιπόν οι ενεργητικοί άνθρωποι είναι εθνικιστές, είτε το ξέρουν είτε όχι.
Ο διεθνιστής είναι στοιχείο θανάτου για το έθνος του».
«Ποιος είναι ο τελικός προορισμόςτων εθνών;
Ο πολιτισμός!
Να ένα έργο άξιο για τα έθνη, έργο αληθινά ανθρώπινο.
Να πως τα έθνη είναι χρήσιμα στην ανθρωπότητα. Πολιτισμούς γεννούν τα έθνη και αυτά μονάχα.
Δεν φθάνει όμως να είναι ένα έθνος πολιτισμένο, πρέπει να είναι πολιτισμένο και από δικό του πολιτισμό.
Οι πολιτισμοί γεννιούνται ο καθένας σε κάποια πατρίδα, σε κάποια εποχή και σε κάποιο έθνος.
Έξω από αυτά δεν μπορεί να σταθεί πολιτισμός».
«Η παράδοση είναι ο σύνδεσμος των ατόμων μίας φυλής, τωρινών και περασμένων, που τα κάνει έθνος.
Ιστορία είναι η συνείδηση του συνδέσμου αυτού.
Να νοιώθεις την καταγωγή σου, την συνέχεια του εθνικού εγώ σου, την ιστορία που σου κάνει συνειδητό το πέρασμα του έθνους σου μέσα στους αιώνες».
«Ναι, το βλέπω πως η Ευρώπη ενώνεται, πως τα έθνη και οι φυλές ζυγώνουν η μία την άλλη.
Αλλά εγώ είμαι ένας και εγώ θα ακουμπήσω επάνω στους γύρω μου ανθρώπους.
Και αυτοί είναι οι Έλληνες».
«Τι θα πει ραγιάς;
Ραγιάς είναι εκείνος που είναι σκλάβος του φόβου του.
Ο ραγιάς είναι μισός άνθρωπος.
Την ραγιαδοσύνη του την ονομάζει αναγκαία φρονιμάδα.
Τον κυνηγάς και κρύβεται.
Τον δέρνεις και ακόμα σκύβει.
Τον σκοτώνεις και σωπαίνει».
Επιλεγμένη Εργογραφία
«10 άρθρα στο ΝΟΥΜΑ» («Ρηγόπουλος»)
«Ελληνικός Πολιτισμός» («Ευθύνη»)
«Μονοπάτι» («Νέα Θέσις»)
«Σαμοθράκη» («Ρηγόπουλος»)
«Μαρτύρων και ηρώων αίμα» («Ρηγόπουλος»)
«Πολιτικά Κείμενα» («Δωδώνη»)
«Φύλλα Ημερολογίου 1895 – 1920» («Ερμής»)
Πληροφορίες: sansimera.gr, iefimerida.gr, maccunion.wordpress.com, ”Ο ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΣ” εκδόσεις ΚΑΔΜΟΣ
https://www.ithesis.gr/istoria/ion-dragoumis-o-megas-oramatistis-tou-ellinismou/
