- Στο περιβάλλον του Ψυχρού Πολέμου, οι ΗΠΑ αποθάρρυναν βλέψεις της Ελλάδας για επέμβαση σε αλβανικό έδαφος και έδιναν ιδιαίτερη...
-
Στο περιβάλλον του Ψυχρού Πολέμου, οι ΗΠΑ αποθάρρυναν βλέψεις της Ελλάδας για επέμβαση σε αλβανικό έδαφος και έδιναν ιδιαίτερη σημασία στην προσπάθεια του Τίτο να αποστασιοποιηθεί από το σοβιετικό μπλοκ.
Ενδιαφέροντα ιστορικά στοιχεία για την στάση των Ηνωμένων Πολιτειών έναντι της Ελλάδας όσον αφορά το Μακεδονικό και τις σχέσεις με άλλες βαλκανικές χώρες φέρνουν στο φως αποχαρακτηρισμένα έγγραφα της CIA από το 1949.
Τα έγγραφα που δημοσίευσε η ιστοσελίδα skai.gr, περιλαμβάνουν περιλήψεις διπλωματικών τηλεγραφημάτων και σχόλια της CIA, καταδεικνύουν πως ο Τίτο και πρεσβευτές της Ουάσιγκτον στα Βαλκάνια ήταν ανήσυχοι για το ενδεχόμενο ελληνικής στρατιωτικής επέμβασης στην Αλβανία.
Παράλληλα, από τα τηλεγραφήματα δεν προκύπτει πρόθεση των ΗΠΑ να πιέσουν τον γιουγκοσλάβο ηγέτη για ικανοποίηση των ελληνικών θέσεων σχετικά με την Μακεδονία, δεδομένου ότι σε πολλά τηλεγραφήματα αναλύεται η ζημιά που έχει προκαλέσει στην Σοβιετική Ένωση το σχίσμα Τίτο - Στάλιν.
Ενδεικτικό είναι πως η αμερικανική πρεσβεία στο Βελιγράδι εκτιμούσε πως η Μόσχα επιχειρούσε να στρέψει εναντίον του Τίτο την γιουγκοσλαβική προπαγάνδα περί «ενωμένης Μακεδονίας», κινητοποιώντας την έχθρα των γειτονικών βαλκανικών χωρών για αυτό το ζήτημα.
Σε όλα τα κείμενα χρησιμοποιείται ο όρος «Μακεδονία».
Σε μία ανασκόπηση του «Μακεδονικού ζητήματος» γίνεται λόγος για «ελληνική Μακεδονία» και «γιουγκοσλαβική Μακεδονία».
Άλλωστε τον Ιούλιο του 1949 το Στέιτ Ντιπάρτμεντ είχε εκφράσει την ικανοποίησή του με την δήλωση του Τίτο ότι κλείνει τα σύνορα και διακόπτει την παροχή βοήθειας στους έλληνες αντάρτες του Δημοκρατικού Στρατού, επισημαίνοντας συνάμα τα δυνητικά οφέλη επαναπροσέγγισης μεταξύ Αθήνας και Βελιγραδίου.
Το ενδεχόμενο εισβολής στην Αλβανία και τα σύνορα
Τον Μάρτιο ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στο Βελιγράδι εκτίμησε πως η Ελλάδα θα μπορούσε να προτείνει στα νεοσύστατα Ηνωμένα Έθνη να λειτουργήσουν ως εγγυητής για το αμετάβλητο των τότε συνόρων στα Βαλκάνια.
Εν συνεχεία, ανέφερε ο πρέσβης, η Αθήνα θα μπορούσε να απαρνηθεί τις αξιώσεις της στην νότια Αλβανία, με προϋπόθεση η Γιουγκοσλαβία, η Αλβανία και η Βουλγαρία να συναινέσουν στο τελεσίδικο των συνόρων τους.
-
Σε άλλο σημείο τα έγγραφα φανερώνουν πως το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ζήτησε από τον αμερικανό πρέσβη στην Ελλάδα να καταστήσει απόλυτα σαφές στην κυβέρνηση ότι οι ΗΠΑ είναι απόλυτα αντίθετες σε ενδεχόμενη είσοδο του εθνικού στρατού στην Αλβανία, στο πλαίσιο των επιχειρήσεων κατά των ελλήνων κομμουνιστών ανταρτών.
Το ενδεχόμενο ελληνικής εισβολής στην Αλβανία προβλημάτιζε ιδιαίτερα και τον Τίτο, ο οποίος τον Σεπτέμβριο είπε στον αμερικανό πρεσβευτή ότι τέτοια εξέλιξη θα προκαλούσε «την πιο δύσκολη» κατάσταση για την Γιουγκοσλαβία.
Κάλεσε τις ΗΠΑ να μεσολαβήσουν ώστε η Αθήνα να μην κινηθεί εναντίον των Τιράνων.
-
Σημειώνεται πάντως πως εδώ η CIA διαφοροποιείται από την αμερικανική διπλωματία, σχολιάζοντας πως ο στρατός θα μπορούσε να εισέλθει σε αλβανικό έδαφος για να εξαλείψει «τις πιο άμεσες αιτίες ενόχλησης».
Η πιο επιθετική γραμμή της CIA φαίνεται και στο σχόλιο της υπηρεσίας για καταγγελίες περί μεγάλης συνοριακής σύγκρουσης ανάμεσα σε έλληνες στρατιώτες και βουλγαρικές τακτικές δυνάμεις που υποστήριζαν διαφυγή ανταρτών, στις 23 Αυγούστου.
Η CIA δεν διατυπώνει προβληματισμό, αλλά απλώς σημειώνει ότι τέτοια περιστατικά είναι πιθανά καθώς οι αντάρτες προσπαθούν να αποσπάσουν την προσοχή του εθνικού στρατού μακριά από τις μεγάλες επιχειρήσεις στα ελληνο-αλβανικά σύνορα.
Το μέγεθος του ελληνικού στρατού
Ένα ακόμα ενδιαφέρον στοιχείο που προκύπτει είναι η συστηματική άρνηση της Ουάσιγκτον να δώσει την συγκατάθεσή της στα αιτήματα της Αθήνας – πρωτίστως του στρατηγού Παπάγου – για διεύρυνση του εθνικού στρατού.
Σε τουλάχιστον τρία τηλεγραφήματα οι ΗΠΑ εκφράζουν την αντίθεσή τους στην πρόταση για αύξηση της ελληνικής δύναμης από τους 197.000 στους 250.000 άνδρες, επισημαίνοντας πως καθώς ο εμφύλιος οδεύει προς το τέλος του η κυβέρνηση πρέπει να εστιάσει στην οικονομική ανοικοδόμηση της χώρας.
Φαίνεται μάλιστα πως οι ΗΠΑ δεν απέκλειαν το ενδεχόμενο μείωσης της ελληνικής δύναμης μέσω διάλυσης των Σωμάτων Ασφαλείας, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει διακοπή του προγράμματος οικονομικο-στρατιωτικής στήριξης της χώρας μας.
Τέλος, παρά τις πολλές καταγγελίες για σοβιετική στρατιωτική στήριξη στον Δημοκρατικό Στρατό, η CIA αναφέρει επανειλημμένα πως δεν έχει αποδείξεις για τέτοια ανάμειξη του Κρεμλίνου στον ελληνικό εμφύλιο.
Πηγή: Himara.gr
