- του Γιώργου Κέντα* Οι σχέσεις Κυπριακής Δημοκρατίας-ΗΠΑ έχουν δύο βασικούς πυλώνες, ένα πυλώνα συμβολισμών και ένα π...
-
του Γιώργου Κέντα*
Οι σχέσεις Κυπριακής Δημοκρατίας-ΗΠΑ έχουν δύο βασικούς πυλώνες, ένα πυλώνα συμβολισμών και ένα πυλώνα στρατηγικών σχέσεων.
(Υπάρχουν και άλλες παράμετροι της σχέσης, που δεν εξετάζονται εδώ, προκειμένου να υποδειχθούν συγκεκριμένα ζητήματα).
(Υπάρχουν και άλλες παράμετροι της σχέσης, που δεν εξετάζονται εδώ, προκειμένου να υποδειχθούν συγκεκριμένα ζητήματα).
Στο πεδίο των συμβολισμών πολλά έχουν να επιδειχθούν, τα οποία όμως έρχονται και παρέρχονται. Δηλώσεις, επισκέψεις, υπερβολές (για να θυμηθούμε και το περιβόητο “στρατηγικός εταίρος” του κ. Joe Biden). H Ελληνική και Κυπριακή ομογένεια κάνει ότι μπορεί για να στέλνονται μηνύματα και να δημιουργούνται εντυπώσεις. Το ερώτημα είναι πάντοτε κατά πόσο υπάρχει ουσία και βάθος στους συμβολισμούς και τα μηνύματα.
Σε στρατηγικό επίπεδο, η Κύπρος αποτελεί περιστασιακό εταίρο των ΗΠΑ, ως κράτος που παρέχει “βοηθητικές υπηρεσίες ασφαλείας” (auxiliary security services). Σε κρίσιμες ιστορικές στιγμές οι ΗΠΑ παρενέβησαν στην περιοχή μας με τρόπο που επιδείνωσε τις συγκρούσεις και τις διενέξεις.
Κάποια παραδείγματα, παλαιότερα και πιο πρόσφατα, που επέφεραν στρατηγικές αλλαγές:
1. Τα γνωστά γεγονότα του 1967 και 1974
2. Η δημιουργία γκρίζων ζωνών στο Αιγαίο
3. Η ματαίωση του Δόγματος Ενιαίου Αμυντικού Χώρου Ελλάδας-Κύπρου — η ακύρωση παραλαβής των S-300
4. Η εναντίωση στην ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ με άλυτο το Κυπριακό και η απάθεια στο τουρκικό μπλόκο για ισότιμη συμμετοχή της Κύπρου στον στρατηγικό πυλώνα ασφάλειας και άμυνας ΕΕ-ΝΑΤΟ
5. Η αποδοχή της τουρκικής θέσης ότι η Άγκυρα έχει “νόμιμο συμφέρον” στην ανάπτυξη των ενεργειακών πόρων στην Ανατολική Μεσόγειο και ισότιμο ρόλο σε ζητήματα ασφάλειας της περιοχής — κάτι που έχει άμεσες συνέπειες και στις παραμέτρους ασφάλειας του Κυπριακού
6. Η αμφισβήτηση του ρόλου και της παρουσίας της ειρηνευτικής δύναμης του ΟΗΕ στην Κύπρο, καθώς και των όρων εντολής της.
Με απλά λόγια, σε ζητήματα στρατηγικού συμφέροντος της Κυπριακής Δημοκρατίας, οι ΗΠΑ έχουν ένα τεράστιο αρνητικό ενεργητικό. Μοναδική “ισορροπημένη” κίνηση ήταν η έκφραση της θέσης ότι η Κυπριακή Δημοκρατία έχει δικαίωμα να διεξάγει έρευνες στις θαλάσσιες της ζώνες, προτάσσοντας όμως ταυτόχρονα και τη θέση ότι η εμπορική ανάπτυξη ενδεχόμενων κοιτασμάτων θα πρέπει να γίνει με τρόπο που η Τουρκοκυπριακή “πλευρά” να έχει ίσα δικαιώματα.
Αυτή την περίοδο, όπου οι σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας είναι τεταμένες, η Αμερικάνικη Κυβέρνηση είναι πρόθυμη να χρησιμοποιήσει την Κύπρο ως εργαλείο πίεσης προς την Άγκυρα σε σχέση με την αναπτυσσόμενη συνεργασία της τελευταίας με τη Μόσχα. Επί της ουσίας όμως τι μπορεί να αναφερθεί; Όχι κάτι ουσιαστικό.
Για να έχουν περιεχόμενο οι διμερείς διπλωματικές σχέσεις (και να μην περιορίζονται σε φιέστες εντυπωσιασμού) θα πρέπει να γίνουν κινήσεις με στρατηγικό περιεχόμενο:
1. Να καταργηθεί το εμπάργκο πώλησης εξοπλισμού στην Κύπρο και να ανοίξει η νατοϊκή αγορά για τη Λευκωσία
2. Να τερματιστεί η διαδικασία αμφισβήτηση της UNFICYP από την Ουάσινγγκτον
3. Να στηριχθεί έμπρακτα η ένταξη της Κύπρου στον Συνεταιρισμό για την Ειρήνη
4. Να υποστηρίξουν οι ΗΠΑ την απρόσκοπτη διαδικασία εμπορικής εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων της Κύπρου στις θαλάσσιες ζώνες της, ανεξαρτήτως εξελίξεων στο Κυπριακό
5. Να τερματιστούν οι κινήσεις και ενέργειες αποδοχής (acknowledgement) των κατοχικών αρχών από τις διπλωματικές αποστολές των ΗΠΑ στην Κύπρο
6. Να στηριχθεί η αμυντική συνεργασία και η συνεργασία σε ζητήματα ασφαλείας ανάμεσα στα κράτη της Ανατολικής Μεσογείου με έμπρακτο τρόπο
7. Να στηριχθεί η οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών ανάμεσα στην Ελλάδα και την Κύπρο, την Ελλάδα και την Αίγυπτο, την Ελλάδα και τη Λιβύη
8. Να υποστηρίξουν οι ΗΠΑ, στο πλαίσιο λύσης του Κυπριακού, ένα σύστημα ασφάλειας στην Κύπρο, όπου δεν θα έχουν ρόλο τρίτα κράτη
Ενόσω τα πιο πάνω δεν υλοποιούνται, η διμερής σχέση παραμένει στο πλαίσιο του πυλώνα των συμβολισμών και των εντυπώσεων. Και φυσικά, ενόσω τα πιο πάνω δεν υλοποιούνται, με την ίδια ευκολία που παρακολουθούμε σήμερα κινήσεις εντυποσιασμού θα δούμε ενδεχομένως και στο μέλλον τις ΗΠΑ να επανέρχονται στην ίδια γραμμή, η οποία ως γνωστό δημιουργεί τεράστια προβλήματα στην Κυπριακή Δημοκρατία και τις προοπτικές επίλυσης του Κυπριακού.
* Επισκέπτης Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας
ΠΗΓΗ:philenews.com,onisilos.gr
