- Της Φανούλας Αργυρού* Αναφέρομαι στο άρθρο του κ. Νίκου Κατσουρίδη στη «Σημερινή», 16 Σεπτεμβρίου 2018, και συγκεκριμένα σ...
-
Της Φανούλας Αργυρού*
Αναφέρομαι στο άρθρο του κ. Νίκου Κατσουρίδη στη «Σημερινή», 16 Σεπτεμβρίου 2018, και συγκεκριμένα στην παράγραφο 1. «Κατ’ αρχάς να θυμίσω ότι η ανέγερση στρατιωτικής Βάσης κατά τα πρότυπα των αγγλικών Βάσεων υπήρξε από την αυγή της κυπριακής ανεξαρτησίας στόχος της Τουρκίας.
Να θυμίσω ότι κάτι τέτοιο διελάμβαναν διάφορα αγγλοαμερικανικά σχέδια ‘λύσης’ του Κυπριακού».
-
Ο τέως Ύπατος Αρμοστής της Μεγ. Βρετανίας στην Κύπρο Μάθιου Κιντ.
Πράγματι, σκέψη για τουρκική στρατιωτική Βάση υπήρξε πριν από την ανακήρυξη της κυπριακής ανεξαρτησίας, και έχουμε γράψει στη «Σημερινή», για το ιστορικό αυτό, στις 7 Οκτωβρίου 2016, με τίτλο «Από το Φόρεϊν Όφις, το 1958…».
Τον Οκτώβριο του 2016 είχαμε γράψει με την ευκαιρία της συνάντησης του Προέδρου Νίκου Αναστασιάδη με τον απερχόμενο Αντιπρόεδρο των ΗΠΑ, Τζον Μπάιντεν, όταν ο τελευταίος τού μετέφερε την τουρκική θέση για «την ασφάλεια», που προβλέπει την εσαεί παρουσία της Τουρκίας στο νησί (ένα σχέδιο για εσαεί παρουσία τουρκικών στρατευμάτων επινοήθηκε αρχικά το 1983 από τον αποχωρήσαντα Βρετ. ΄Υπατο Αρμοστή Μάθιου Κιντ).
Με τη διαφορά ότι η ιδέα τουρκικής Βάσης που ξεκίνησε από το Φόρεϊν Όφις αρχές του 1958 δεν περιλαμβανόταν σε «αγγλοαμερικανικά» σχέδια, αλλά καθαρά βρετανικά και τουρκικά, και πρέπει αυτό να το ξεχωρίζουμε.
Λίγους μήνες νωρίτερα, μάλιστα, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ είχε απορρίψει συλλήβδην τα βρετανικά διχοτομικά σχέδια, αρνούμενο οποιαδήποτε διχοτόμηση, υποστηρίζοντας ανεξαρτησία.
Και είναι ακριβώς βάσει εκείνης της αμερικανικής απόρριψης που οι Βρετανοί τα βρήκαν σκούρα στην προώθηση των σχεδίων τους.
΄Ηλπιζαν να τους υποστήριζαν οι Αμερικανοί.
Αλλά οι τελευταίοι προέβησαν σε δικές των μελέτες και αποφάνθηκαν ότι δεν μπορούσαν με κανένα τρόπο να υποστηρίξουν διχοτόμηση στο νησί, για πολλούς και βάσιμους λόγους, τους οποίους ανέλυσαν (Σχετικά με αποκαλύψεις βρετανικών αποδεσμευμένων εγγράφων γράψαμε αρχικά στο βιβλίο «Έτσι κατέστρεψαν την Κύπρο», που κυκλοφόρησε σε συνεργασία με το συγκρότημα Δίας το 1992 – τα οποία (έγγραφα) είχαμε ήδη προβάλει σε τρίμηνη σχεδόν παρουσίαση από τη «Σημερινή» μεταξύ 1989-1990).
Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, το 2016, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Αναστασιάδης, απέρριψε την τουρκική πρόταση μέσω Μπάιντεν.
Όμως, η πρόταση αυτή έχει βαθιές ρίζες, όπως παρουσίασα στο άρθρο μου στις 7 Οκτωβρίου 2016, ρίζες που πάνε πίσω στη δεκαετία του 1950 και όσα σχετίζονται με τη «λύση» του Κυπριακού…
Το ιστορικό – Ιανουάριος 1958
Η παραχώρηση στην Τουρκία τουρκικής Βάσης στην Κύπρο τότε ήταν αποτέλεσμα μυστικών επαφών μεταξύ Βρετανίας και Τουρκίας, που είχαν προηγηθεί και εφόσον είχαν ετοιμαστεί τα διάφορα διχοτομικά σχέδια από το Φόρεϊν Όφις, αλλά η υλοποίησή τους ήταν αδύνατο να επιτευχθεί, έχοντας απορριφθεί από τους Αρχηγούς των Βρετανικών Επιτελείων τον Νοέμβριο του 1956, αλλά και από τους Αμερικανούς, όπως προανέφερα.
Η τουρκική απαίτηση για μεγάλη Βάση συζητήθηκε πριν από την επανεμφάνιση του σχεδίου Φουτ (που είχε επινοηθεί τον Ιανουάριο του 1958) τον Ιούνιο του 1958 ως σχέδιο Μακμίλαν, το οποίο, με την επίσημη περιγραφή του, χαρακτηριζόταν ως σχέδιο «συνεταιρισμού», έτσι ώστε να είναι πιο κοντά στις διχοτομικές απαιτήσεις του Δρος Νιχάτ Ερίμ… Αλλά ούτε η απαίτηση για Βάση μπορούσε τότε να επιτευχθεί.
-
Έγγραφο Ιανουαρίου 1958 (βλέπε φωτοτυπία) αναφέρεται επιγραμματικά στις δυσκολίες που αντιμετώπισε ο Βρετανός τότε Υπ. Εξωτερικών στη συνάντησή του με τον Τούρκο Πρωθυπουργό και Υπ.
Εξωτερικών στην Άγκυρα, όταν με έντονη αδιαλλαξία απαίτησαν, α) μια προσωρινή συνταγματική διευθέτηση στην Κύπρο να έχει ένα είδος ομόσπονδου καθεστώτος, β) τη διαβεβαίωση προς αυτούς του Υπ.
Αποικιών της 19ης Δεκεμβρίου 1956, ότι η διχοτόμηση θα είναι μεταξύ των επιλογών σε τελική λύση και να πάρει μορφή συμφωνίας, και γ) τη διατήρηση της ασφάλειας της Τουρκίας, ήτοι να δοθεί στην Τουρκία αμέσως μια μεγάλη στρατιωτική Βάση ή θύλακας στο νησί.
Ομολογία Μακμίλαν
Το θέμα επανήλθε και τον Σεπτέμβριο του 1958.
Μας το επιβεβαιώνουν τα επίσημα πρακτικά του Υπουργικού Συμβουλίου του Ηνωμένου Βασιλείου, ημερομηνίας 8 Σεπτεμβρίου 1958, με την πιο κάτω αποκαλυπτική δήλωση -σε ελεύθερη μετάφραση- του Βρετανού τότε Πρωθυπουργού Μακμίλαν:
«Η ισορροπία φαίνεται να βρίσκεται στη συνέχιση της προώθησης του σχεδίου μας.
Δεσμευθήκαμε στην τουρκική κυβέρνηση να το εφαρμόσουμε.
Και ενόψει της επιτυχίας μας να τους πείσουμε να εγκαταλείψουν τις πιο ακραίες τους απαιτήσεις για διχοτόμηση της Κύπρου ή τη δημιουργία μιας μεγάλης τουρκικής Βάσης στο νησί, δεν θα είναι σοφό, εγκαταλείποντας το σχέδιό μας σ’ αυτό το στάδιο, να τους αναγκάσουμε να επιστρέψουν στην προηγούμενη αδιαλλαξία τους».
Ο λόγος, βέβαια, που… «κατάφεραν να τους πείσουν» (Δρ Νιχάτ Ερίμ) να εγκαταλείψουν τις πιο ακραίες τους απαιτήσεις για διχοτόμηση ήταν ακριβώς γιατί δεν είχαν καταφέρει να εξασφαλίσουν την υποστήριξη του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Τους είχαν πει (Τούρκων) ότι οι δυσκολίες για διχοτόμηση ήσαν ανυπέρβλητες και τους ρυμούλκησαν να αναμένουν περισσότερα με εξελισσόμενα συνταγματικά τεχνάσματα… (βλέπε βιβλίο μου, σελ. 36, «Διζωνική Εκτέλεση της Κ.Δ. 1955-2011»).
Εκείνο που μας υποδεικνύει εκείνη η δήλωση Μακμίλαν του Σεπτεμβρίου 1958, όπως έγραψα στις 7 Οκτωβρίου 2016, και τα υπόλοιπα επίσημα βρετανικά αποδεσμευμένα έγγραφα, είναι ότι, εμμέσως πλην σαφώς, ο απερχόμενος «στρατηγικός εταίρος» της Κυπριακής Δημοκρατίας Τζον Μπάιντεν εκτελούσε χρέη «messenger» των Τούρκων, προσπαθώντας να ικανοποιήσει τους κατακτητές της ημικατεχόμενης πατρίδας μας με μια πολιτική διαφόρων απαιτήσεών τους, που χρονολογούνται από το 1956-58 και πιο πρόσφατα με τις προτάσεις Μάθιου Κιντ του 1983.
Άτσεσον 1964
Συμπληρωματικά, και η απόρριψη της «πρότασης» του Αμερικανού Ντιν Άτσεσον για τουρκική Βάση 5 χρόνια αργότερα (βλ. προσπάθειες του Άτσεσον στη Γενεύη τον Αύγουστο του 1964, με σύμβουλο δίπλα του τον Βρετανό Λόρδο Χουντ και το δικό του επιτελείο από το Φόρεϊν Όφις), με 50 χρόνια ενοικιαγορά (lease), δεν ήταν καθόλου δική του σοφιστεία, αλλά βασιζόταν σε παλαιότερες τουρκικές απαιτήσεις, για τις οποίες σίγουρα είχε πληροφορηθεί τόσο από τους Βρετανούς βοηθούς του, όσο και από το αρχείο του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Η διαφορά μεταξύ 1964 (όταν την απέρριψαν) και σήμερα είναι ότι τώρα κατέχουν παράνομα ήδη τη μισή Κύπρο, που δεν είχαν ούτε το 1958 ούτε το 1964.
Άρα και μια επίσημα… κοτσιανιασμένη τουρκική Βάση, με εσαεί τουρκικά στρατεύματα στο νησί, θα τους εξασφαλίσει την εσαεί ομηρεία και της υπόλοιπης Κύπρου, μέχρι την τελική ολοκληρωτική κατάληψή της.
Αλλά προνόησαν και για την ικανοποίηση μόνιμης, εσαεί παραμονής στρατευμάτων στο νησί, όπως προανέφερα, και πάλιν οι αρχιτέκτονές μας «εγγυητές» Βρετανοί το 1983, με τις μελέτες και προτάσεις του προσφάτως αποχωρήσαντος Βρετανού Υπ. Αρμοστού Μάθιου Κιντ.
Ο οποίος τότε (1983) είχε ξεκινήσει τη διπλωματική του καριέρα στο Φόρεϊν Όφις ως Γραμματέας στη βρετανική Υπάτη Αρμοστεία στη Λευκωσία (βλέπε άρθρο μου στη «Σημερινή», 8.4.2018, «Αντίο, εξοχότατε Matthew Kidd…»), στο οποίο υπενθύμιζα τα σχέδιά του προς τους ανωτέρους του στο Φόρεϊν Όφις για το θέμα αυτό, καθώς και το βρετανικό ρητό «OLD SINS CAST LONG SHADOWS».
*Ερευνήτρια/δημοσιογράφος
ΠΗΓΗ:http://www.sigmalive.com/simerini/politics/534038/tourkiki-vasi-stin-kypro-apo-to-1958
