- Ο ρόλος των Αμερικανών στα γεγονότα που οδήγησαν στο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 1974 στην Κύπρο ξεδιπλώνεται στον Φάκελο τη...
-
Ο ρόλος των Αμερικανών στα γεγονότα που οδήγησαν στο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 1974 στην Κύπρο ξεδιπλώνεται στον Φάκελο της Κύπρου, που δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα από την ελληνική Βουλή.
Σύμφωνα με τον Α τόμο του Φακέλου της Κύπρου, ο Ιωαννίδης διατηρούσε άμεση επαφή με το σταθμάρχη της CIA στην Αθήνα, σύμφωνα με κατάθεση του Τάσκα. Μάλιστα στην κατάθεση Γκιζίκη στις 24.2.87 προκύπτει ότι ο Ιωαννίδης προκειμένου να κάμψει τους δισταγμούς των Γκιζίκη, Μπονάνου και Ανδρουτσόπουλου, τους διαβεβαίωσε ότι είχε: «…συνεχείς και έντονες υποσχέσεις και εγγυήσεις από όλους τους ενδιαφερόμενους και δη από τας ΗΠΑ… ότι σε περίπτωση πραξικοπήματος κατά του Μακαρίου η Τουρκία δεν θα επενέβαινε».
Μετά την επέμβαση των Τούρκων στην Κύπρο ο Ιωαννίδης φέρεται να αισθάνθηκε εξαπατημένος.
Όπως αναφέρει ο Φάκελος της Κύπρου, κατά τη σύσκεψη εκείνης της 20ης Ιουλίου ο Αμερικανός υφυπουργός, Τζόζεφ Σίσκο τόνισε, ότι η κατάσταση στην Κύπρο από δραματική που ήταν κατά την προηγούμενη επίσκεψή του, στις 18 του ιδίου μηνός, έχει εξελιχθεί σε τραγική και ότι ένας πόλεμος ανάμεσα στην Ελλάδα και στην Τουρκία θα είχε ολέθριες συνέπειες και για τις δύο χώρες.
Σε κάποια στιγμή, ο Ιωαννίδης, απευθυνόμενος προς τους Αμερικανούς, φέρεται ότι είπε:
«Μας εξαπατήσατε!
Εμείς θα κηρύξουμε πόλεμο» και αποχώρησε από τη σύσκεψη.
«Το 1974 χάρη στη βλακεία της ελληνικής Χούντας του Ιωαννίδη , στους Τούρκους έπεσε ο πρώτος αριθμός του λαχείου»
Οι βασικές θέσεις, καθώς και η στάση την οποία τήρησαν οι ΗΠΑ καταγράφονται στα πρακτικά της σύσκεψης που πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα, 5 Αυγούστου 1974, στις 10:50 (ώρα ΗΠΑ), στην αίθουσα διασκέψεων του υπουργού υπό την προεδρία του Χ. Κίσσινγκερ.
Ανέφερε συγκεκριμένα τα ακόλουθα κατά την ενημέρωση ο Χ. Κίσσινγκερ:
«1. Υπήρχαν πληροφορίες για το επικείμενο πραξικόπημα της Χούντας του Ιωαννίδη εναντίον του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, αλλά δεν εδόθη σε αυτές ιδιαίτερη σημασία, δεν θεωρείτο όμως το θέμα ζωτικό.
2. Η προτεραιότητα των ΗΠΑ να διαχειρισθούν την κρίση διασφαλίζοντας τα δικά τους στρατηγικά και εθνικά συμφέροντα, αποτρέποντας τη διείσδυση των Σοβιετικών, θα επιτυγχανόταν με τα ακόλουθα:
α. Την αποφυγή διεθνοποίησης και συζήτησης το θέματος στο Σ.Α. του ΟΗΕ, για να μην λάβουν μέρος οι Σοβιετικοί.
β. Να μην υποστηριχθεί ο Μακάριος γιατί το ενδεχόμενο της αποκατάστασής του θα έδινε την δυνατότητα να ριχθεί στην αριστερά στην Κύπρο και, εφόσον οι ΗΠΑ δεν θα μπορούσαν να τον αποκαταστήσουν να απευθυνθεί στην Σοβ. Ένωση.
Και όλα αυτά, παρά το γεγονός ότι οι ΗΠΑ δεν θεωρούσαν τον Μακάριο αντιαμερικανό ούτε και «Κάστρο της Μεσογείου».
Αντίθετα, όπως αναφέρθηκε τα τελευταία χρόνια είχαν καλή συνεργασία μαζί του.
Το μειονέκτημα του είναι πως το ταλέντο του είναι πολύ μεγάλο για το νησί του και συνεπώς έμπαινε στον πειρασμό να παίζει σε μια κλίμακα η οποία είναι ανησυχητική, όχι για εμάς αλλά για τα άλλα μέρη που ενδιαφέρονται για το Κυπριακό.
Άρα πήραμε μια επιφυλακτική θέση έναντι του Μακαρίου, η οποία δεν εξέφραζε την αντίθεσή μας σε αυτόν, αλλά στόχευε στο να μην καταστήσει την επιστροφή του έναν από τους όρους της ρύθμισης.
3. Κρίναμε πως εάν εμποδίζαμε την επιτυχία το πραξικοπήματος, ήταν εξαιρετικά πιθανή μια αλλαγή στην Ελλάδα, ωστόσο, η πεποίθηση μας ήταν πως μια αλλαγή στην Ελλάδα θα έπρεπε να επέλθει όχι σαν αποτέλεσμα της αμερικανικής συνέργειας με την Τουρκία κατά τη διάρκεια μιας ελληνοτουρκικής κρίσης αλλά σαν αποτέλεσμα της ανικανότητας της κυβέρνησης, που είχε με δική της υπαιτιότητα μπει σε κρίση.
4. Το 1964 και το 1967 στερήθηκαν (οι Τούρκοι) την ευκαιρία να παρέμβουν λόγω της μεγάλης Αμερικανικής πίεσης.
Εκείνη την εποχή η μεγάλη Αμερικανική επίθεση ήταν αποδοτική, διότι υπήρχε μια νόμιμη κυβέρνηση στην Κύπρο που μπορούσε να κάνει έκκληση στην παγκόσμια κοινότητα και υπήρχε μία κυβέρνηση στην Ελλάδα που είχε διεθνή υποστήριξη.
Το 1974 χάρη στη βλακεία της ελληνικής Χούντας του Ιωαννίδη, στους Τούρκους έπεσε ο πρώτος αριθμός του λαχείου.
Δεν υπήρχε κυβέρνηση στην Κύπρο που να αναγνωρίζεται από οποιονδήποτε, έτσι δεν έκαναν επίθεση σε νόμιμη κυβέρνηση αλλά ένας άνδρας που εθεωρείτο, διεθνώς, φονιάς, και υπήρχε μία κυβέρνηση στην Ελλάδα που ήταν, διεθνώς, απόβλητη, που κανένας δεν την υποστήριζε.
Υπ’ αυτές τις συνθήκες, κανείς δεν μπορούσε να σταματήσει την τουρκική επέμβαση.
Και αυτή ακριβώς ήταν η ευκαιρία.
5. Αλλά εκείνο που κανείς έπρεπε να εμποδίσει ήταν η κλιμάκωση του πολέμου, της σύγκρουσης σε έναν πόλεμο μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.
Και, βεβαίως, θα έπρεπε να επιβάλει στους Σοβιετικούς μια μη επεμβατική συμπεριφορά, τόσο στο διεθνές επίπεδο όσο και στην Κύπρο».
Διαβάστε εδώ τους τέσσερις τόμους του Φακέλου της Κύπρου
Τόμος Α’: Τα πορίσματα
Τόμος Α’: Τα πορίσματα
-
