- Ο Νίκος Γκατζογιάννης με το ζεύγος Τζέφρεϊ Πάιατ. Η Ηπειρος ήταν και εξακολουθεί να είναι μήτρα ευεργετών. Η έγνοια της...
-
Ο Νίκος Γκατζογιάννης με το ζεύγος Τζέφρεϊ Πάιατ.
Η Ηπειρος ήταν και εξακολουθεί να είναι μήτρα ευεργετών.
Η έγνοια της προσφοράς στον πατρογονικό τόπο είναι μια ψυχική επιταγή, που κάνει τους Ηπειρώτες της Αμερικής, του Καναδά, της Αυστραλίας, μα και εκείνους που είναι εγκατεστημένοι ακόμα και για γενιές ολόκληρες στην Αθήνα, να επιστρέφουν στα μέρη τους για να δείξουν στοργή.
Ο Νίκος Γκατζογιάννης, ο δημοσιογράφος και συγγραφέας της «Ελένης», που φώτισε με την τραγική ιστορία της μητέρας του το σκοτεινό κεφάλαιο του Συμμοριτοπολεμου στα χώματα αυτά, είχε βάλει πείσμα εδώ και 25 χρόνια να φτιάξει ένα μουσείο στο χωριό του.
Και να που, χάρις στην αστείρευτη ενεργητικότητά του, κατάφερε να αναδείξει τον ανθρώπινο και πολιτιστικό πλούτο της περιοχής, με πνεύμα αυθεντικό ηπειρώτικο, δηλαδή αδελφικό και ομαδικό.
Χθες η στήλη ανηφόρισε στον περίφημο Λια Θεσπρωτίας, γαντζωμένο πάνω στη Μουργκάνα, δίπλα στη συνοριογραμμή με την Αλβανία, για να παρευρεθεί στα εγκαίνια, τα οποία ετέλεσε ο Αμερικανός πρέσβης Τζέφρεϊ Πάιατ.
Ηταν το επιστέγασμα μιας κοπιαστικής, συλλογικής προσπάθειας που αντανακλάται και στο περιεχόμενο του νεόκοπου θεσμού.
Ως στέγη αξιοποιήθηκε το παλαιό σχολείο, το οποίο ανηγέρθη το 1929 με συνεισφορά του χωριανού Τζον Κώστα που μετανάστευσε στη Νότιο Αφρική.
Το κόστος μετασκευής του κάλυψαν ο Αλέκος και ο Χαράλαμπος Υφαντής, οι γνωστοί επιχειρηματίες στον χώρο των τροφίμων που έλκουν την καταγωγή τους από το χωριό.
Το «Μουσείο Υφαντή – Εκθεση Θεόφιλου και Σόρογκα», φιλοξενεί κατ’ αρχάς τρία σχετικά άγνωστα έργα του Μυτιληνιού λαϊκού ζωγράφου, τα οποία φιλοτέχνησε το 1920 στο Πήλιο ύστερα από παραγγελία του Λιώτη, Βασίλη Τσαλιβίδη.
-
Οι τρεις εικόνες του Θεόφιλου στον Λια Θεσπρωτίας.
Οι εικόνες αυτές μεταφέρθηκαν και παρέμειναν για δεκαετίες σε μια εκκλησία του Λια, μέχρι που τράβηξαν την προσοχή των ειδικών τη δεκαετία του 1990.
Δίπλα τους εκτίθενται τέσσερα στιβαρά έργα του Σωτήρη Σόρογκα, ο οποίος έχει σχέση καταγωγής με την περιοχή.
Εκτός από το τμήμα της τέχνης υπάρχουν και φωτογραφικά ντοκουμέντα για τη ζωή στο χωριό καθώς και για τους διάσημους επισκέπτες του που έχουν περάσει κατά καιρούς από εδώ, χάρις στον ενθουσιώδη Ελληνοαμερικανό που ποτέ δεν ξέχασε το σπίτι όπου γεννήθηκε.
Ετσι, στις φωτογραφίες βλέπει κανείς τον ηθοποιό Τζον Μάλκοβιτς που βρέθηκε εκεί για τα γυρίσματα της ταινίας «Ελένη», τον Μάικλ Δουκάκη, τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη κ.ά. Παράλληλα, προβάλλεται ο βίος τριών λογοτεχνών που κατάγονται επίσης από τη Μουργκάνα: εκτός από τον Γκατζογιάννη, διάσημοι συντοπίτες του είναι ο Μιχάλης Γκανάς και ο Σωτήρης Δημητρίου.
Μεγάλο ρόλο στην ολοκλήρωση του εγχειρήματος έπαιξε η αρχαιολόγος και προϊσταμένη στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Αρτας, Βαρβάρα Παπαδοπούλου, καθώς και η αρχιτέκτων Μαγδαλένα Πανταζή, που ασπάστηκαν το όραμα του Ελληνοαμερικανού.
Στον σύντομο λόγο του, παρουσία πολλών επισήμων, ο πρέσβης Τζέφρεϊ Πάιατ υπογράμμισε ότι αισθάνθηκε πως γνωρίζει κατά κάποιον τρόπο την Ηπειρο και τις μεγάλες δοκιμασίες που πέρασε από τη γερμανική κατοχή και τον Συμμοριτοπόλεμο, χάρις στην εξοικείωση που του προσέφερε το βιβλίο που έγραψε ο Γκατζογιάννης.
«Νομίζω ότι αυτό για το οποίο μιλάει περισσότερο το βιβλίο είναι για τη δύναμη του ανθρώπινου πνεύματος και αυτό αποτυπώνεται στο μουσείο», υπογράμμισε.
Οσο για τον Νίκο Γκατζογιάννη, που ήταν εμφανώς συγκινημένος τόνισε πως ένα μικρό κίτρινο λουλουδάκι που φυτρώνει ανάμεσα σε ένα σωρό πέτρες σ’ έναν από τους πίνακες του Σόρογκα, είναι ακριβώς αυτό το πείσμα των Ελλήνων να «ανθίζουν» μέσα στις δυσκολίες.
Πηγή
