Συμπληρώθηκαν 50 χρόνια από την ημέρα εκείνη (3 Σεπτεμβρίου του 1974) που ο εθνικός ολετήρας Ανδρέας Παπανδρέου ανακοίνωσε τη...
Συμπληρώθηκαν 50 χρόνια από την ημέρα εκείνη (3 Σεπτεμβρίου του 1974) που ο εθνικός ολετήρας Ανδρέας Παπανδρέου ανακοίνωσε την ίδρυση του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος (ΠΑΣΟΚ), του κόμματος που έχει την μεγαλύτερη ευθύνη για τα δεινά τα οποία περνάει σήμερα ο ελληνικός λαός.
Ο λαοπλάνος ιδρυτής και ηγέτης του ΠΑΣΟΚ ήταν ο άνθρωπος που έβαλε τα θεμέλια για όλες τις αρνητικές εξελίξεις της πολιτικής, της οικονομικής, της κοινωνικής και της πολιτισμικής ζωής της χώρας και απαξίωσε τις αξίες εκείνες που είναι απαραίτητες για να λειτουργήσει μια υγιής κοινωνία.
Ο Ανδρέας Παπανδρέου γεννήθηκε το 1919 στη Χίο και ήταν γιος του Γεωργίου Παπανδρέου, Γενικού Διοικητή Αιγαίου τότε και μετέπειτα πρωθυπουργού και της Σοφίας….. Μινέικο.
Ο Ανδρέας ασπάστηκε τις μαρξιστικές ιδεοληψίες από τα μαθητικά του χρόνια.
Αποβλήθηκε από το Κολλέγιο Αθηνών εξαιτίας της συμμετοχής του στην έκδοση της μαθητικής εφημερίδας «Το ξεκίνημα» και του κομμουνιστικής εμπνεύσεως άρθρου του «Οι οικονομικές σχέσεις των τάξεων».
Στα φοιτητικά του χρόνια εντάχτηκε σε μια ομάδα Τροτσκιστών, την οποία διέλυσε ο Κωνσταντίνος Μανιαδάκης (επί κυβερνήσεως Μεταξά) το 1939 και ο Ανδρέας μαζί με τους συντρόφους του συνελήφθησαν από την Ασφάλεια.
Αντίθετα από τους συντρόφους του, ο Ανδρέας διέθετε ισχυρά μέσα στην μεγαλοαστική τάξη όπου ανήκε.
Με τη μεσολάβηση της γιατρού Χρυσούλας Ιωακειμίδου, πήρε διαβατήριο και πήγε στην Αμερική το 1940, όπου συνέχισε τις σπουδές του στις Οικονομικές Επιστήμες στο πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ.
Πολιτογραφήθηκε Αμερικανός πολίτης και κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου υπηρέτησε στο αμερικανικό ναυτικό ως βοηθός νοσοκόμος.
Στα μέσα της δεκαετίας του 1940 έγινε βοηθός καθηγητής στο Χάρβαρντ ενώ στη συνέχεια δίδαξε Οικονομικά στα πανεπιστήμια της Μινεσότας και Μπέρκλεϋ.
Στα είκοσι περίπου χρόνια που παρέμεινε στις Η.Π.Α., ο Ανδρέας ενδιαφέρθηκε πρωτίστως για την ακαδημαϊκή του καριέρα και δεν διατηρούσε πολλές συνδέσεις με την ελληνική ομογένεια.
Το 1959 επέστρεψε στην Ελλάδα μετά από πρόσκληση του ψευτοεθνάρχη Κωνσταντίνου Καραμανλή (με τη μεσολάβηση του πατέρα του, Γεωργίου Παπανδρέου) για να οργανώσει το Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (Κ.Ε.Π.Ε.).
Στα είκοσι περίπου χρόνια που παρέμεινε στις Η.Π.Α., ο Ανδρέας ενδιαφέρθηκε πρωτίστως για την ακαδημαϊκή του καριέρα και δεν διατηρούσε πολλές συνδέσεις με την ελληνική ομογένεια.
Το 1959 επέστρεψε στην Ελλάδα μετά από πρόσκληση του ψευτοεθνάρχη Κωνσταντίνου Καραμανλή (με τη μεσολάβηση του πατέρα του, Γεωργίου Παπανδρέου) για να οργανώσει το Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (Κ.Ε.Π.Ε.).
Λίγο αργότερα εντάχθηκε στο κόμμα της Ένωσης Κέντρου, πρόεδρος του οποίου ήταν ο πατέρας του Γεώργιος Παπανδρέου και εκλέχτηκε βουλευτής Αχαΐας τον Φεβρουάριο του 1964.
Για μικρά χρονικά διαστήματα διετέλεσε υπουργός Προεδρίας και Αναπληρωτής υπουργός Συντονισμού, όταν υπουργός στο ίδιο υπουργείο ήταν ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης.
Ο φιλόδοξος και αριβίστας Ανδρέας πρωτοστάτησε στα περίφημα «Ιουλιανά» του 1965 και κατηγορήθηκε ως αρχηγός της οργάνωσης «ΑΣΠΙΔΑ».
Όταν έγινε το στρατιωτικό πραξικόπημα της 21ης Απριλίου του 1967, συνελήφθη και φυλακίστηκε.
Αποφυλακίστηκε με τη μεσολάβηση των Η.Π.Α. και επέστρεψε στη δεύτερη πατρίδα του, την Αμερική.
Αποφυλακίστηκε με τη μεσολάβηση των Η.Π.Α. και επέστρεψε στη δεύτερη πατρίδα του, την Αμερική.
Ίδρυσε το Πανελλήνιο Απελευθερωτικό Κίνημα (Π.Α.Κ.) στη Σουηδία τον Φεβρουάριο του 1968.
Συνδέθηκε φιλικά με τον διάδοχο του Τρότσκι στη γραμματεία της 4ης Διεθνούς, Μιχάλη Ράπτη (γνωστό ως «Πάμπλο»).
Συνδέθηκε φιλικά με τον διάδοχο του Τρότσκι στη γραμματεία της 4ης Διεθνούς, Μιχάλη Ράπτη (γνωστό ως «Πάμπλο»).
Η «γενιά του ΠΑΚ» και η αντίσταση της κατά της χούντας αποτελεί έναν από τους πολλούς μύθους που καλλιέργησε ο Ανδρέας και το ΠΑΣΟΚ μεταπολιτευτικά και εκμεταλλεύθηκε πολιτικά για να αναρριχηθεί στην εξουσία.
Η αλήθεια είναι ότι δεν υπήρξε σοβαρός αντιδιδακτορικός αγώνας από το ΠΑΚ στις χώρες της Ευρώπης και ιδιαίτερα στη Γερμανία, όπου ζούσαν περίπου μισό εκατομμύριο Έλληνες, αρκετοί από τους οποίους τάσσονταν εναντίον του στρατιωτικού καθεστώτος.
Οι περισσότεροι από αυτούς ήταν εργάτες με λίγες γραμματικές γνώσεις, που μετά βίας μιλούσαν γερμανικά, οι οποίοι παρασύρονταν από αριστερούς, ως επί το πλείστον, Έλληνες φοιτητές.
Ο αγώνας τους περιοριζόταν σε πορείες, διαδηλώσεις και ξυλοδαρμούς υπαλλήλων των ελληνικών προξενείων και όλων εκείνων που θεωρούσαν χουντικούς.
Κάποιες μορφές αντίστασης από το ΠΑΚ σημειώθηκαν στην Ιταλία, όπου εκείνη την περίοδο φοιτούσαν χιλιάδες Έλληνες σπουδαστές.
Ο Ανδρέας όπως και άλλα στελέχη του ΠΑΚ (Άκης Τσοχατζόπουλος, Κάρολος Παπούλιας, κ.α.) έκαναν αντίσταση εκ του ασφαλούς, έχοντας εξασφαλισμένη την προστασία στις χώρες που τους φιλοξενούσαν.
Οι πηγές χρηματοδότησης του ΠΑΚ ήταν πολλές και άδηλες. Το ΠΑΚ λάμβανε χρήματα από τις συνδρομές των μελών του, από εράνους ανάμεσα στους Έλληνες της διασποράς σ’ ολόκληρο τον κόσμο.
Λάμβανε επίσης επιδοτήσεις από τα σοσιαλιστικά και σοσιαλδημοκρατικά κόμματα της Ευρώπης, καθώς και από άλλες «σκοτεινές πηγές» (Αραφάτ, Καντάφι κ.λπ.).
Να σημειωθεί επίσης ότι, από τον πακτωλό χρημάτων που εισέρρεε στα ταμεία του ΠΑΚ, πολλά κατέληγαν στις τσέπες κάποιων λαμογιών από τα μέλη του.
Ο ίδιος ο Ανδρέας είχε κατηγορηθεί ότι με χρήματα από το ταμείο του ΠΑΚ είχε αγοράσει μια βίλλα στο Τορόντο.
Στο ΠΑΚ συμμετείχαν πολλοί κεντροαριστεροί, πρώην στελέχη της Ένωσης Κέντρου.
Οριστική ρήξη με τους μετριοπαθείς κεντροαριστερούς επήλθε το 1971, όταν ο Ανδρέας Παπανδρέου διακήρυττε πως το καθεστώς των συνταγματαρχών θα έπεφτε μόνο με «δυναμικό ένοπλο αγώνα» από ένα «λαϊκό απελευθερωτικό κίνημα» που θα ήταν έτοιμο να παλέψει για μια «σοσιαλιστική και δημοκρατική Ελλάδα».
Με τις ακραίες αυτές θέσεις του, το ΠΑΚ παρουσίαζε περισσότερες ομοιότητες με ένα λατινοαμερικανικό ή τριτοκοσμικό μόρφωμα, παρά με ένα αριστερό ευρωπαϊκό κίνημα.
Αρκεί να σημειωθεί ότι οι θέσεις του ΠΑΚ εύρισκαν αντίθετο ακόμη και το ΚΚΕ, το οποίο καταδίκαζε κάθε αναφορά στην ένοπλη πάλη κατά του καθεστώτος της 21ης Απριλίου.
Ακόμη και για τα σταλινικά αποβράσματα του Κ.Κ.Ε. φάνταζε ουτοπική, και αυτό γιατί οι τοποθετήσεις των κουκουέδων ήταν πιο «μετριοπαθείς» και «ρεαλιστικές».
Με την πτώση των συνταγματαρχών τον Ιούνιο του 1974, ο Ανδρέας Παπανδρέου ήταν από τους τελευταίους «αντιστασιακούς» του εξωτερικού που επέστρεψε στην Ελλάδα περί τα μέσα Αυγούστου.
Αμέσως μετά την άφιξή του άρχισε να ασχολείται με την προετοιμασία της ίδρυσης του ΠΑΣΟΚ, η αναγγελία και η ίδρυση του οποίου έγινε λίγες μέρες αργότερα, στις 3 Σεπτεμβρίου του 1974.
Αμέσως μετά την άφιξή του άρχισε να ασχολείται με την προετοιμασία της ίδρυσης του ΠΑΣΟΚ, η αναγγελία και η ίδρυση του οποίου έγινε λίγες μέρες αργότερα, στις 3 Σεπτεμβρίου του 1974.
Η ιδρυτική Διακήρυξη του ΠΑΣΟΚ της 3ης Σεπτεμβρίου του 1974 παρουσιάστηκε από τον Ανδρέα Παπανδρέου στο ξενοδοχείο King George της Αθήνας.
Οι θέσεις της διακήρυξης τοποθετούνταν στις παρυφές της άκρας αριστεράς και στόχευαν στο παραπλανητικό τετράπτυχο: λαϊκή κυριαρχία, εθνική ανεξαρτησία, κοινωνική απελευθέρωση και δημοκρατική διαδικασία, θέσεις που μέσα σε λιγότερο από 40 χρόνια, αποδείχτηκαν φούμαρα, καθώς η Ελλάδα έχει πλέον καταστεί Προτεκτοράτο των διεθνών τοκογλύφων, λόγω των καταστροφικών πολιτικών που εφαρμόστηκαν από τα κλεπτοκρατικά-φαυλοκρατικά κόμματα της μεταπολίτευσης, με το κλεφτοΠΑΣΟΚ να φέρει βεβαίως την μεγαλύτερη ευθύνη.
Πολλοί από τους συμμετέχοντες ήταν στελέχη του ΠΑΚ, τα οποία ζούσαν στο εξωτερικό, μέχρι την πτώση του καθεστώτος των Συνταγματαρχών.
Οι περισσότεροι απ’ αυτούς εντάχθηκαν στο ΠΑΣΟΚ και αργότερα έγιναν βουλευτές και Υπουργοί.
Συμμετείχαν επίσης αρκετοί Τροτσκιστές (κάποιοι από τους οποίους ήταν «σύντροφοι» του Ανδρέα στα νεανικά του χρόνια), πρώην βουλευτές της αριστερής φράξιας της Ένωσης Κέντρου, μέλη της οργάνωσης «Δημοκρατική Άμυνα», καθώς και πολλοί μικροαστοί αριστεροί που παρίσταναν τους «αντιστασιακούς» κατά της «επάρατης χούντας».
Συμμετείχαν επίσης αρκετοί Τροτσκιστές (κάποιοι από τους οποίους ήταν «σύντροφοι» του Ανδρέα στα νεανικά του χρόνια), πρώην βουλευτές της αριστερής φράξιας της Ένωσης Κέντρου, μέλη της οργάνωσης «Δημοκρατική Άμυνα», καθώς και πολλοί μικροαστοί αριστεροί που παρίσταναν τους «αντιστασιακούς» κατά της «επάρατης χούντας».
Όπως γράφει χαρακτηριστικά ο Θύμιος Παπανικολάου στο βιβλίο «ΠΑΣΟΚ, δώρο και εκδίκηση της Ιστορίας» (Εκδόσεις ΡΕΣΑΛΤΟ, 2008): «μια ατέλειωτη σειρά από γνωστούς πολιτικούς, δικηγόρους, καθηγητές της αστικής και μικροαστικής τάξης, που φιγουράρανε με το χρίσμα του αντιστασιακού…με χάος πολιτικής σύγχυσης στο μυαλό τους»
Το ΠΑΣΟΚ της πρώτης περιόδου, λίγα χρόνια πριν γίνει κυβέρνηση, υπήρξε το πιο αριστερό και «ριζοσπαστικό» κόμμα της Ευρώπης, έχοντας ως βασικό πρόσταγμα την «Σοσιαλιστική Αλλαγή».
Αυτοπροσδιοριζόταν ως μαρξιστικό και ταξικό κίνημα, διακηρύσσοντας ότι βάση της πολιτικής του ιδεολογίας είναι ο Μαρξισμός.
«Το ΠΑΣΟΚ είναι το σοσιαλιστικό κίνημα της χώρας μας και σαν τέτοιο δεν μπορεί παρά να είναι μαρξιστικό» («Σοσιαλιστικός Μετασχηματισμός», Εκδ. ΠΑΣΟΚ, 1975, σελ. 15).
Διαχώριζε τη θέση του από τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά σοσιαλιστικά κόμματα, ξεκαθαρίζοντας ότι δεν έχει σχέση με την σοσιαλδημοκρατία ή τον σοσιαλισμό που εκφράζει την κεντροαριστερή τάση στην Ευρώπη: «Δεν είμαστε σοσιαλδημοκράτες.
Η σοσιαλδημοκρατία είναι καπιταλισμός με ευγενικό προσωπείο» έλεγε ο λαοπλάνος Ανδρέας.
Το πρώιμο μαρξιστικό ΠΑΣΟΚ παραδέχονταν την ένταξή του στην ευρύτερη μαρξιστική αριστερά.
«Η έννοια αριστερός σαν πρακτική είναι επίπονη προσπάθεια και σημαίνει διαφοροποίηση και ρήξη με τις αστικές συνήθειες πρακτικής» (Απόφαση της 5ης Συνόδου της Κεντρικής Επιτροπής του ΠΑΣΟΚ, 23 Φεβ. 1979).
Η καταδίκη της Σοσιαλδημοκρατίας από τον Ανδρέα προκαλούσε την αντίδραση όλων των σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων της Ευρώπης και ιδιαίτερα του γερμανικού σοσιαλδημοκρατικού κόμματος της Γερμανίας (SPD).
Για τους Γερμανούς σοσιαλδημοκράτες, το ΠΑΚ και το πρώιμο ΠΑΣΟΚ ανήκαν στην άκρα αριστερά που είχε επαφές με όλα τα διδακτορικά καθεστώτα και τη διεθνή τρομοκρατία.
Για τους Γερμανούς σοσιαλδημοκράτες, το ΠΑΚ και το πρώιμο ΠΑΣΟΚ ανήκαν στην άκρα αριστερά που είχε επαφές με όλα τα διδακτορικά καθεστώτα και τη διεθνή τρομοκρατία.
Η αλήθεια είναι ότι το πρώιμο μαρξιστογενές ΠΑΣΟΚ, που στελεχωνόταν κυρίως από μέλη του ΠΑΚ και ΕΑΜίτες/ΕΛΑΣίτες, είχε ιδεολογικές θέσεις άκρως αριστερές, τέτοιες που οι θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ , συγκρινόμενες με εκείνες, να φαίνονται ότι ανήκουν μάλλον σε ένα μετριοπαθές κεντροαριστερό κόμμα.
Αναφερόμαστε βέβαια στο ΠΑΣΟΚ των αρχών της δεκαετίας του ’70, πριν εισχωρήσουν σ’ αυτό άτομα κάθε κατηγορίας, κάθε κάστας, κάθε ανθρώπινης ανεπάρκειας, επιθυμιών, πόθων, συμπλεγμάτων και κυρίως συμφερόντων.
Πολλά στελέχη και οπαδοί της άκρας αριστεράς (μαοϊκοί, παλαιοκομμουνιστές, κομμουνιστές από τις χώρες του παραπετάσματος κ.λπ.) εντάχθηκαν στο ΠΑΣΟΚ και συμμετείχαν στην κομματική διαχείριση και στο μεγάλο φαγοπότι που ακολούθησε.
Αγνοώντας τις «δημοκρατικές διαδικασίες» της διακήρυξης της 3ης Σεπτεμβρίου, ο αριβίστας και εξουσιομανής Ανδρέας εδραιώθηκε στη θέση του αρχηγού του ΠΑΣΟΚ με δικτατορικό και αυταρχικό τρόπο.
Πολύ σύντομα προχώρησε σε διαγραφές αυτών που θεωρούσε εμπόδιο στις επιδιώξεις του για την εδραίωση της ηγεμονίας του στο ΠΑΣΟΚ και την μετατροπή του σε αρχηγικό κόμμα.
