- Γράφει ο Νίκος Λυγερός Το στρατηγικό Κοσσυφοπέδιο Όσο περνούν οι ημέρες τόσο πιο αντιληπτό γίνεται το γεγονός ότι το Κο...
-
Γράφει ο Νίκος Λυγερός
Το στρατηγικό Κοσσυφοπέδιο Όσο περνούν οι ημέρες τόσο πιο αντιληπτό γίνεται το γεγονός ότι το Κοσσυφοπέδιο είναι στρατηγικής σημασίας κι ότι θα έχει επιπτώσεις και στα Σκόπια, διότι δεν υπάρχει απόλυτος επιμερισμός των διάφορων πληθυσμών και οι επικαλύψεις εθνολογικών συνόρων με τα πολιτικά σύνορα δεν είναι απόλυτες και κατά συνέπεια δημιουργούνται φυσικές τριβές.
Υπάρχει βέβαια και η εμπλοκή του θρησκευτικού πλαισίου ειδικά με το αλβανικό στοιχείο που είναι μουσουλμανικό.
Αυτή η αντιπαράθεση είναι ισχυρή, διότι προϋπάρχει από το βαθύ παρελθόν και την οθωμανική κατοχή. Έτσι όσοι εξετάζουν το Σκοπιανό μόνο και μόνο ιδεολογικά λόγω κομματικής επιρροής θα έχουν εκπλήξεις διότι οι κινητοποιήσεις στο Κοσσυφοπέδιο και στη Σερβία θα έχουν επιπτώσεις και στα Σκόπια.
Επίσης η Αλβανία έχει κάνει ήδη μία κίνηση με το θέμα του ανοίγματος των συνόρων με το Κοσσυφοπέδιο, πράγμα που σημαίνει ότι θέλει να παίξει έναν ενεργό ρόλο κι ότι δεν έχει εγκαταλείψει τη μεγάλη της ιδέα.
Έτσι ο αλβανικής καταγωγής πληθυσμός στα Σκόπια έχει μοντέλα που μπορεί ν’ ακολουθήσει και μάλιστα με την ικανότητα να δημιουργεί συμπράξεις σε διασυνοριακό επίπεδο.
Το στρατηγικό Κοσσυφοπέδιο είναι σίγουρα μία παράμετρος που δεν είχαν υπολογίσει σωστά αυτοί που έκαναν διαπραγματεύσεις και τώρα που έχει εμφανιστεί η ουρά του πρέπει ν’ αναρωτηθούν έως πότε θα αλλάξει τα πάντα.
Αλβανικός στόχος, Σερβικές τακτικές και Σκοπιανές επιπτώσεις
Οι αλβανικές διαθέσεις στη Σερβία είναι απλές.
Ακολουθούν ένα σχήμα που υπάρχει ήδη από την εποχή του Συνεδρίου Βερολίνου, αφού ο Σουλτάνος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ήθελε να κρατήσει τη μουσουλμανική συνεκτικότητα έως την Αλβανία και τη Βοσνία μέσω της Βουλγαρίας και γι’ αυτό έπρεπε να ανατρέψει τη Συμφωνία Αγίου Στεφάνου.
Οι Αλβανοί στο Κοσσυφοπέδιο είναι έτοιμοι να θυσιάσουν το βόρειο μέρος που έχει μια σερβική πλειοψηφία για να πάρουν την περιοχή της Σερβίας που βρίσκεται ανατολικά του Κοσσυφοπεδίου, δηλαδή την κοιλάδα του Πρέσεβο.
Αν εξετάσουμε το όλο πλαίσιο με ένα zoom out, βλέπουμε ότι οι Αλβανοί θέλουν να κατέχουν όλα τα σερβικά σύνορα των Σκοπίων πράγμα το οποίο τα αποκλείει από τα κεντρικά Βαλκάνια και ταυτόχρονα ενώνεται με την περιοχή της Βουλγαρίας όπου υπάρχει μουσουλμανικό στοιχείο.
Με άλλα λόγια ο αλβανικός πληθυσμός μέσω των δυνάμεών του στο Κοσσυφοπέδιο αναζητά μια αλλαγή συνόρων που δεν είναι απλώς μια ανταλλαγή εδαφών.
Αυτός ο στόχος έχει μεγαλύτερο βάθος κι αν φαίνεται πιο φιλόδοξος, έχει τις δυνατότητες υλοποίησης και βέβαια επιπτώσεις και στα ίδια τα Σκόπια, αφού το αλβανικό στοιχείο τους είναι κοντά στην ζώνη επαφής.
Είναι λοιπόν απαραίτητο να βλέπουμε όλες αυτές τις κινήσεις που επιδιώκουν πράξεις και να μην θεωρούμε ότι ένα ιδεολογικό προσύμφωνο μπορεί να λύσει οποιοδήποτε πρόβλημα στην περιοχή, διότι πολύ απλά δεν ενσωματώνει στοιχεία του παρελθόντος και δεν σέβεται την ιστορία.
Γεωπολιτικές σχέσεις Σερβίας, Σκοπίων και Ελλάδας
Τα Σκόπια και η Σερβία ήταν έως το 1991 μέλη της Σοσιαλιστικής Ομοσπονδίας της Γιουγκοσλαβίας.
Στη συνέχεια τα Σκόπια έγιναν ανεξάρτητα και η Σερβία με το Μαυροβούνιο μετατράπηκε σε Ομοσπονδία Γιουγκοσλαβίας το 1992.
Το 1996 οι διμερείς σχέσεις τους έγιναν με το συνταγματικό όνομα των Σκοπίων.
Το 2008 τα Σκόπια αναγνώρισαν το Κοσσυφοπέδιο.
Τότε η Σερβία έδιωξε τον Πρέσβη των Σκοπίων.
Οι σχέσεις τους επανήλθαν το 2009.
Το 2017 τα Σκόπια είπαν ότι θα βοηθούσαν το Κοσσυφοπέδιο να ενταχθεί στην UNESCO.
Τότε η Σερβία ανακοίνωσε ότι αν συνεχίσουν αυτές οι προσπάθειες δεν θα αναγνωρίζει πια τα Σκόπια με το συνταγματικό τους όνομα.
Αυτό έγινε το Δεκέμβριο του 2017.
Τον Ιανουάριο τα Σκόπια άρχισαν τις διαπραγματεύσεις με την Ελλάδα.
Και τώρα που υπάρχει ένα θέμα με τους Αλβανούς στο Κοσσυφοπέδιο και η Σερβία μιλά για ανταλλαγή εδαφών, τα Σκόπια απάντησαν ότι δεν πρέπει να αλλάξουν τα σύνορα στα Βαλκάνια.
Ήταν αναμενόμενο να απαντήσει η Σερβία ότι ξέχασαν μάλλον ότι η αναγνώριση του Κοσσυφοπεδίου ήταν μια αλλαγή συνόρων.
Επίσης η Σερβία ξέρει τι σημαίνει ο αλβανικός πληθυσμός και βλέπει ήδη το μέλλον.
Γι' αυτόν τον λόγο πρέπει να ερμηνεύσει πιο βαθιά τα ρηχά λεγόμενα των Σκοπιανών.
Και τώρα η Ελλάδα θα πρέπει να ξανασκεφτεί το όλο πλαίσιο πέρα από τη διαπραγμάτευση ενός παράλογου προσυμφώνου για να μην μπλέξει σε πολύ μεγαλύτερα προβλήματα στη βαλκανική σκακιέρα.
Το προσύμφωνο και το δημοψήφισμα
Πολλοί ποντάρουν στο δημοψήφισμα στα Σκόπια για να μην οριστικοποιηθεί το προσύμφωνο.
Στην πραγματικότητα είναι η μόνη τους ελπίδα για να ξεμπερδέψουν από τα προβλήματα που έχουν δημιουργήσει οι υπογραφές των Υπουργών Εξωτερικών.
Ξεχνούν βέβαια πόσα σημεία είναι αντικειμενικά θετικά για τα Σκόπια και θέλουν να πιστέψουν ότι το Βόρεια Μακεδονία επαρκεί για να προβληματιστούν οι σκοπιανοί ψηφοφόροι.
Δεν λαμβάνουν υπόψη τη διατύπωση του Δημοψηφίσματος που δίνει έμφαση στην ένταξη των Σκοπίων στο NATO και στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Δεν υπολογίζουν ότι για την κυβέρνηση του Ζάεφ δεν υπάρχει άλλος γύρος κι ότι παίζει την πολιτική καριέρα πάνω σε αυτό το στοίχημα.
Δεν μετρούν ότι τα Σκόπια δεν είναι Ελλάδα κι ότι οι πολιτικοί παίζουν διαφορετικά με τα δημοψηφίσματα. Και δεν εκτιμούν πόσο φανατισμένος είναι ο αλβανικός πληθυσμός ειδικά τώρα με την αλλαγή φάσης που προσμένει στο Κοσσυφοπέδιο.
Πρέπει να δουν επίσης ότι η Αλβανία είναι ήδη στο NATO από το 2009, ότι η Σερβία δυσκολεύεται λόγω Κοσσυφοπεδίου κι ότι η τωρινή κυβέρνηση Ζάεφ υποστηρίζει τις αλβανικές θέσεις λόγω συμμαχίας.
Έτσι οι Αλβανοί Σκοπιανοί βιάζονται να μπουν στο NATO γιατί θα υπάρξει μια διαφορά που θα κάνει τη διαφορά σε περίπτωση αναμενόμενης σύρραξης μεταξύ Αλβανών και Σέρβων για τις αλλαγές στο Κοσσυφοπέδιο.
Σκοπιανά λάθη και αλβανικά προβλήματα
Με τόση έμφαση που δόθηκε στο Σκοπιανό ζήτημα, πολλοί ξέχασαν πόσο σημαντικό είναι το αλβανικό στοιχείο σε όλη την περιοχή.
Βέβαια όταν ακούν για Μεγάλη Αλβανία ξαφνιάζονται διότι θεωρούσαν ότι αυτή η ιδέα ήταν ένα παλιό σενάριο που είχε καταρρεύσει.
Δεν είχαν υπολογίσει το άνοιγμα των συνόρων μεταξύ Αλβανίας και Κοσσυφοπεδίου σε τελωνειακό επίπεδο. Δεν πρόσεξαν την ιδέα του κοινού προέδρου.
Δεν είδαν τις κινητοποιήσεις των Αλβανών στην νοτιοανατολική Σερβία ούτε βέβαια το θέμα της ανταλλαγής εδαφών.
Μόνο τώρα που ο σερβικός στρατός ετοιμάζεται να υπερασπιστεί τους Σέρβους που βρίσκονται στο Βόρειο Κοσσυφοπέδιο, αναρωτιούνται ποιες θα είναι οι επιπτώσεις και στα Σκόπια.
Την ώρα που έκαναν διαπραγματεύσεις υποτίθεται για τη σταθεροποίηση της περιοχής, είχαν καθόλου εκτιμήσει αυτές τις εξελίξεις και είχαν υπολογίσει ότι τα σκοπιανά λάθη θα μπορούσαν να ενεργοποιήσουν και το αλβανικό στοιχείο.
Έχουν αναρωτηθεί αν είναι η ίδια κυβέρνηση που έχει προβλήματα με τη Σερβία, επειδή υποστηρίζει το Κοσσυφοπέδιο;
Έχουν μελετήσει πόσο η συμμαχία σε πολιτικό επίπεδο επηρεάζει το όλο θέμα και γιατί οι Σλάβοι είναι επιφυλακτικοί ενώ οι Αλβανοί είναι φανατικά υπέρ του προσυμφώνου.
Όλα αυτά τα λάθη θα πρέπει να μετρηθούν για ν’ αξιολογηθεί η εξωτερική πολιτική της εξουσίας αυτή την περίοδο.
Αλβανικό τόξο και Σκόπια
Η ανάλυση του Σκοπιανού δίχως το αλβανικό στοιχείο είναι αναπόφευκτα λανθασμένη και τώρα φαίνεται και στους λιγότερο ειδικούς, διότι τώρα έχουν ενεργοποιηθεί οι κινήσεις και των Αλβανών και των Σέρβων.
Αυτό που είναι θεμελιακό είναι ότι η ιδέα της Μεγάλης Αλβανίας συνεχίζει να επηρεάζει όχι μόνο στο Κοσσυφοπέδιο και στη Σερβία αλλά επίσης στο Μαυροβούνιο και βέβαια στα Σκόπια.
Διότι το μέγεθός της σε αυτό το κράτος, αντιπροσωπεύει περισσότερο από την μισή χώρα, πράγμα το οποίο ξεπερνά κατά πολύ την αλβανική πραγματικότητα της περιοχής.
Και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι αυτή η ιδέα καλύπτει την Κέρκυρα κι ένα μεγάλο μέρος της Ηπείρου.
Αυτό σημαίνει ότι δημιουργεί ένα καταλυτικό στοιχείο και το αλβανικό τόξο είναι εμφανές και επί της ουσίας ακολουθεί το σχήμα του μουσουλμανικού τόξου που δημιούργησε η εισβολή και η κατοχή την Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στα Βαλκάνια.
Έτσι το Σκοπιανό δεν μπορεί να ερμηνευτεί ξεχωριστά σαν να ήταν ανεξάρτητο.
Με αυτόν τον τρόπο αντιλαμβανόμαστε πόσο ρηχό είναι το προσύμφωνο, όταν λέει ότι θέλει να αποτελέσει μια πλατφόρμα σταθερότητας για την περιοχή, ενώ δεν είναι ικανό να αγγίξει τη μεγαλύτερη πλειοψηφία της χώρας.
Αυτό δείχνει πόσο πίσω είναι η ιδεολογική προσέγγιση αυτών των στρατηγικών δεδομένων.
Ο Νίκος Λυγερός είναι καθηγητής Γεωστρατηγικής
ΣΤΗΡΙΞΤΕ ΜΑΣ ΠΑΤΩΝΤΑΣ LIKE "ΕΔΩ"
