Του Μιχάλη Παπαδόπουλου Η ΒΙΒΛΟΣ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΑΝΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑΣ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ: ΕΝΑ ΟΓΚΩΔΕΣΤΑΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΠΟΥ ΑΚΟΜΑ ΓΡΑΦΕΤΑΙ ΚΑΘΙΣΤΑΤΑΙ...
Του Μιχάλη Παπαδόπουλου
Η ΒΙΒΛΟΣ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΑΝΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑΣ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ: ΕΝΑ ΟΓΚΩΔΕΣΤΑΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΠΟΥ ΑΚΟΜΑ ΓΡΑΦΕΤΑΙ
ΚΑΘΙΣΤΑΤΑΙ, ΛΟΙΠΟΝ, ΣΑΦΕΣ, ΠΩΣ Η ΤΟΥΡΚΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΕΙ, ΑΦΕΝΟΣ, ΝΑ ΣΥΝΑΠΤΕΙ ΣΥΜΦΩΝΙΕΣ ΟΙ ΟΠΟΙΕΣ ΕΞΥΠΗΡΕΤΟΥΝ ΤΟΥΣ ΕΠΕΚΤΑΤΙΚΟΥΣ ΤΗΣ
ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥΣ ΚΑΙ, ΑΦΕΤΕΡΟΥ, ΝΑ ΑΦΙΣΤΑΤΑΙ ΑΛΛΩΝ ΟΤΑΝ ΘΕΩΡΗΣΕΙ ΟΤΙ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΠΡΟΣΚΟΜΜΑ ΚΑΙ ΤΡΟΧΟΠΕΔΗ ΣΤΗΝ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥΣΙδιαίτερα μακρύς, ωστόσο, είναι ο κατάλογος της τουρκικής ανακολουθίας όσον αφορά τις ελληνοτουρκικές σχέσεις (της Κύπρου και του Κυπριακού συμπεριλαμβανομένων), με την Άγκυρα να προσβάλλει και να καταστρατηγεί σειρά σημαντικών συμφωνιών με την Ελλάδα, σ’ όλη την πορεία των ελληνοτουρκικών σχέσεων κατά τον 20όν αι.
Μια χώρα που ελάχιστη σχέση έχει με το κράτος δικαίου, δύσκολα θα μπορούσε να είναι συνεπής προς το διεθνές δίκαιο ή τις διεθνείς και διακρατικές συμφωνίες τις οποίες έχει προσυπογράψει.
Οι επιδόσεις της Τουρκίας σ’ αυτούς τους τομείς τον 20όν και τον 21ον αιώνα καταδεικνύουν ένα κράτος πλήρως ανακόλουθο και ανέμπιστο, αφού οι εκ μέρους της παραβιάσεις διεθνών συνθηκών αποτελούν τον κανόνα και όχι την εξαίρεση στις εξωτερικές και διακρατικές της σχέσεις.
Η βίβλος της τουρκικής αναξιοπιστίας ίσως να αποτελεί ένα από τα… ογκωδέστερα βιβλία στην ιστορία των διεθνών σχέσεων, με τις σελίδες της να γράφονται αδιαλείπτως μέχρι και σήμερα.
Πιο κραυγαλέο (σύγχρονο) παράδειγμα, η μη τήρηση της συμφωνίας ειρήνης με την Αρμενία, την οποία οι δύο χώρες υπέγραψαν το 2009, προς αποκατάσταση των σχέσεών τους, η οποία ανάγκασε το Εριβάν να προβεί, την 1η Μαρτίου 2018, σε επίσημη ακύρωσή της, καταγγέλλοντας την Άγκυρα για επίδειξη απροθυμίας να την εφαρμόσει.
Η βίβλος της τουρκικής αναξιοπιστίας ίσως να αποτελεί ένα από τα… ογκωδέστερα βιβλία στην ιστορία των διεθνών σχέσεων, με τις σελίδες της να γράφονται αδιαλείπτως μέχρι και σήμερα.
Πιο κραυγαλέο (σύγχρονο) παράδειγμα, η μη τήρηση της συμφωνίας ειρήνης με την Αρμενία, την οποία οι δύο χώρες υπέγραψαν το 2009, προς αποκατάσταση των σχέσεών τους, η οποία ανάγκασε το Εριβάν να προβεί, την 1η Μαρτίου 2018, σε επίσημη ακύρωσή της, καταγγέλλοντας την Άγκυρα για επίδειξη απροθυμίας να την εφαρμόσει.
Ιδιαίτερα μακρύς, ωστόσο, είναι ο κατάλογος της τουρκικής ανακολουθίας όσον αφορά τις ελληνοτουρκικές σχέσεις (της Κύπρου και του Κυπριακού συμπεριλαμβανομένων), με την Άγκυρα να προσβάλλει και να καταστρατηγεί σειρά σημαντικών συμφωνιών με την Ελλάδα, σ’ όλη την πορεία των ελληνοτουρκικών σχέσεων κατά τον 20όν αι., μετά τη δημιουργία του σύγχρονου τουρκικού εθνικού κράτους, αρχής γενομένης με τη Συνθήκη της Λωζάννης το 1923.
Η συγκεκριμένη συνθήκη, που διατηρεί τη ζωτικότητά της μέχρι σήμερα, αποτελεί το θεμελιώδες κείμενο ρύθμισης και προσδιορισμού των ελληνοτουρκικών σχέσεων, αλλά και μια συνολική διευθέτηση του Ανατολικού Ζητήματος, προσδιορίζοντας τα σύνορα της Τουρκίας με τις γειτονικές βαλκανικές χώρες και τις αραβικές χώρες της Μέσης Ανατολής.
Τα θέματα καθορισμού των συνόρων του νέου τουρκικού κράτους καθώς και η ρύθμιση του ζητήματος «της εδαφικής κυριαρχίας επί των πρώην εδαφών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας» ρυθμίζονται αμέσως από το Τμήμα Α’ της Συνθήκης και, συγκεκριμένα, στην Πρώτη Ενότητα, υπό τον τίτλο «Εδαφικοί Όροι».
Γι’ αυτόν, ακριβώς, τον λόγο -λόγω, δηλαδή, της ρυθμιστικής αξίας της όσον αφορά τον προσδιορισμό των συνόρων και των εδαφικοτήτων-, δεν είναι καθόλου τυχαίο, ότι, όπως τότε, έτσι και τώρα, η Συνθήκη της Λωζάννης έχει μπει στο στόχαστρο του τουρκικού ιστορικού αναθεωρητισμού, με την Τουρκία να την παραβιάζει, λόγοις και έργοις, επανειλημμένα.
Όπως επισημαίνει στη «Σημερινή» της Κυριακής ο Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Άγγελος Συρίγος, η Τουρκία επιδεικνύει μιαν απαραμείωτη προσπάθεια παραβίασης της Συνθήκης της Λωζάννης κυρίως στα θέματα των συνόρων, γεγονός που καταδεικνύει τις εδαφικές διεκδικήσεις της εναντίον της Ελλάδας και την αμφισβήτηση της ελληνικής εθνικής κυριαρχίας.
Σημαντικότερη υπήρξε η παραβίαση των προνοιών που αφορούν στη ρύθμιση του θέματος της Ίμβρου και της Τενέδου, οι οποίες είχαν παραχωρηθεί, μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922, εκ νέου στην Τουρκία.
Το πλήρες κείμενο του άρθρου 14 της Συνθήκης της Λωζάννης έχει ως εξής: «Αι νήσοι Ίμβρος και Τένεδος, παραμένουσαι υπό την τουρκικήν κυριαρχίαν, θα απολαύουν ειδικής διοικητικής οργανώσεως, αποτελουμένης υπό τοπικών στοιχείων και παρεχούσης πάσαν εγγύησιν εις τον αυτόχθονα μη μουσουλμανικόν πληθυσμόν όσον αφορά την τοπικήν αυτοδιοίκησιν και την προστασίαν των ατόμων και των αγαθών.
Η τήρησις της τάξεως θα διασφαλίζεται υπό αστυνομίας στρατολογουμένης εκ του αυτόχθονος πληθυσμού, μερίμνη της ως άνω προβλεπομένης τοπικής διοικήσεως και υπό τας διαταγάς αυτής τιθεμένης».
Επιπρόσθετα, τα άρθρα 38-43 της Συνθήκης αναφέρονταν στην προστασία της ζωής, της ελευθερίας, της γλώσσας, της εθνικότητας και της θρησκείας των Ελλήνων υπηκόων, οι οποίοι αποτελούσαν τη συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων.
Παρ’ όλα αυτά, όταν τον Σεπτέμβριο του 1923 οι τουρκικές Αρχές παρέλαβαν τη διοίκηση των νησιών, Τούρκοι αξιωματούχοι ανέλαβαν εξολοκλήρου τη διοικητική, δικαστική, αστυνομική, λιμενική και τελωνειακή εξουσία, παραβιάζοντας τη Συνθήκη, προτού ακόμη αρχίσει να εφαρμόζεται!
Αυτή η ενέργεια υπήρξε το προανάκρουσμα του συστηματικού διωγμού του ελληνικού στοιχείου στα δύο νησιά, που εκδηλώθηκε με τον «αποκλεισμό του από την τοπική διοίκηση, την καθιέρωση ως υποχρεωτικής της τουρκικής εκπαίδευσης και την περιθωριοποίηση και, τελικά, κατάργηση της ελληνικής, από τη δήμευση σημαντικού τμήματος της εκκλησιαστικής περιουσίας και την καταστροφή μοναστηριών, ιερών ναών και εξωκκλησιών και από την παρεμπόδιση, άλλοτε με έμμεσο και άλλοτε με άμεσο και βίαιο τρόπο, κάθε είδους οικονομικής, κοινωνικής και πολιτιστικής δραστηριότητας των Ελλήνων αυτοχθόνων κατοίκων στα δύο νησιά» (Πηγή: protothema.gr).
Το οργανωμένο τουρκικό σχέδιο ολοκληρώθηκε το 1964, με την απόφαση υπ’ αρ. 35 της 27 Μαΐου της Υπηρεσίας Εθνικής Ασφάλειας της Τουρκίας, να θέσει σε εφαρμογή το γνωστό «Eritme Programi» ή «Πρόγραμμα Διάλυσης» («eritme» σημαίνει διάλυση, λιώσιμο, αφομοίωση), το οποίο δεν ανακοινώθηκε ποτέ επισήμως στις Αρχές της Ίμβρου, ακριβώς επειδή αποτελούσε κατάφωρη παραβίαση της Συνθήκης της Λωζάννης.
Η τουρκική αναξιοπιστία, ωστόσο, δεν εκδηλώθηκε μόνον εδώ, αλλά και σε σειρά άλλων συμφωνιών, ο οποίες αρθρώνουν τον άξονα και το πλαίσιο των ελληνοτουρκικών σχέσεων.
Η Άγκυρα, εντελώς αυθαίρετα, προχώρησε το 1964 σε «καταγγελία» της εμπορικής συμφωνίας με την Ελλάδα, η οποία υπεγράφη το 1930 και αφορούσε θέματα εμπορίου, ναυτιλίας και εγκατάστασης.
Η συμφωνία αυτή υπογράφτηκε στις 30 Οκτωβρίου 1930, τέσσερεις μήνες μετά την υπογραφή της σύμβασης, η οποία ξεκαθάριζε όλα τα ζητήματα ανταλλαγής περιουσιών και μειονοτήτων, στις 10 Ιουνίου του 1930. Επρόκειτο, στην ουσία, για τρεις συμφωνίες, ήτοι: α) Σύμφωνο φιλίας, ουδετερότητας και διαιτησίας, β) συμφωνία ναυτικών εξοπλισμών, και γ) εμπορική σύμβαση.
Ο διωγμός των Ελλήνων της Πόλης
Το 1955, οι Τούρκοι προβαίνουν στην παραβίαση της συμφωνίας για την προστασία της ελληνικής μειονότητας της Κωνσταντινούπολης, εξαπολύοντας ένα οργανωμένο σχέδιο διωγμών, το οποίο επρόκειτο να ολοκληρωθεί την άνοιξη του 1964, από την Κυβέρνηση Ισμέτ Ινονού.
Δέον είναι να υπομνησθεί ότι η Σύμβαση «Περί της Ανταλλαγής των Ελληνικών και Μουσουλμανικών Πληθυσμών», που αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της Διεθνούς Συνθήκης της Λωζάννης, στο Άρθρο 2 όριζε τους εξαιρούμενους από την ανταλλαγή Έλληνες κατοίκους της Κωνσταντινούπολης ως εξής:
«Θέλουσι θεωρηθή ως Έλληνες της Κωνσταντινουπόλεως, πάντες οι Έλληνες οι εγκατεστημένοι ήδη προ της 30ής Οκτωβρίου 1918, εν τη περιφέρεια της Νομαρχίας Κωνσταντινουπόλεως, ως αυτή καθορίζεται διά του νόμου του 1912».
«Η Κυβέρνηση του Ισμέτ Ινονού, τον Μάρτιο του 1964, έθεσε σε εφαρμογή το σχέδιο της διάλυσης της ελληνικής κοινότητας της Κωνσταντινούπολης. Τα προηγούμενα σχέδια αφανισμού είχαν αποτύχει να εκριζώσουν στην ολότητα τον Ελληνισμό της Πόλης, κορυφαία των οποίων ήταν η απαγόρευση πλήθους επαγγελμάτων (νόμος 2007/1932), η επιστράτευση το 1941 στα τάγματα εργασίας όλων των ανδρών 18-45 ετών της ελληνικής, της αρμενικής και της εβραϊκής μειονότητας, ο Φόρος Ευμάρειας (Βαρλίκι, 1942-44) με σκοπό την οικονομική καταστροφή των μειονοτήτων και ακόμα η Νύκτα Τρόμου της 6ης-7ης Σεπτεμβρίου 1955, κατά την οποία εφαρμόστηκε ένα κεραυνοβόλο σχέδιο καταστροφής του ελληνισμού της Πόλης, που προετοιμάστηκε από τη Διοίκηση Ανορθόδοξου Πολέμου της Τουρκίας με τη συνεργασία της τότε Κυβέρνησης, όπως έχει αποδειχθεί πρόσφατα» (ίδε, Νικόλαος Ουζούνογλου, Οι απελάσεις του 1964-65).
Η παραβίαση της συμφωνίας με την Ιταλία
Η Άγκυρα, επιπρόσθετα, προβαίνει και σε παραβίαση της συμφωνίας Ιταλίας -Τουρκίας, που συνήφθη το 1932 και η οποία καθορίζει την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών.
Διά της παραβίασης αυτής, η Τουρκία «θεμελιώνει» την έγερση των αξιώσεών της επί των Ιμίων, αλλά και σειράς άλλων νήσων και βραχονησίδων του Αιγαίου.
Συγκεκριμένα, η Τουρκία, το 1923, με το άρθρο 15 της Συνθήκης Ειρήνης της Λωζάννης, αναγνώρισε την ιταλική κυριαρχία στα νησιά Αστυπάλαια, Ρόδο, Χάλκη, Κάρπαθο, Τήλο, Νίσυρο, Κάλυμνο, Λέρο, Πάτμο, Λειψό, Σύμη, Κω, Καστελόριζο και στα μικρότερα νησιά που εξαρτώνται απ’ αυτά.
Το άρθρο 12 της ίδιας Συνθήκης προέβλεπε ότι στην τουρκική κυριαρχία, εκτός της Ίμβρου, της Τενέδου και των Λαγουσών, περιέρχονται και όλα τα νησιά που βρίσκονται τρία μίλια από τις μικρασιατικές ακτές.
«Με αυτόν τον τρόπο επιβεβαιώθηκε η ιταλική κυριαρχία στα νησιά Ίμια, που απέχουν 3,65 ναυτικά μίλια από τα υπό τουρκική κυριαρχία παράλια.
Στη συνέχεια, στις 28 Δεκεμβρίου 1932 υπογράφηκε μια συμφωνία στην Άγκυρα μεταξύ Τουρκίας και της Ιταλίας, που κατείχε τότε τα Δωδεκάνησα.
Εκεί καθορίσθηκαν τα θαλάσσια «σύνορα» (la ligne frontiere) της Δωδεκανήσου.
Για τον καθορισμό αυτό χρησιμοποιήθηκαν διάφορα σημεία.
Η ένωση αυτών των σημείων αναπαριστά στον χάρτη μια γραμμή που χονδρικά ισαπέχει από δωδεκανησιακές και μικρασιατικές ακτές.
Περαιτέρω, το άρθρο 14 της Συνθήκης Ειρήνης των Παρισίων (10.12.1947) προβλέπει:
«Η Ιταλία εκχωρεί εις την Ελλάδα εν πλήρει κυριαρχία τας νήσους της Δωδεκανήσου τας κατωτέρω απαριθμουμένας, ήτοι: Αστυπάλαιαν, Ρόδον, Χάλκην, Κάρπαθον, Κάσον, Τήλον, Νίσυρον, Κάλυμνον, Λέρον, Πάτμον, Λειψών, Σύμην, Κω και Καστελλόριζον, ως και τας παρακειμένας νησίδας».
Η παραβίαση των συνθηκών εγγυήσεως
Την ίδια ώρα, η Τουρκία προέβη και συνεχίζει να προβαίνει σε κατάφωρη παραβίαση των συνθηκών εγγυήσεως στην Κύπρο, εισβάλλοντας, παράνομα, το 1974, και κατέχοντας, έκτοτε, το εν τρίτο του κυπριακού εδάφους.
Πέραν, βεβαίως, της συνεχιζόμενης και κατ’ εξακολούθησιν παραβίασης πληθώρας ψηφισμάτων και αποφάσεων των Ηνωμένων Εθνών για την Κύπρο, καθώς και της συμφωνίας της Γ’ Βιέννης.
Ό,τι τη βολεύει…
Καθίσταται, λοιπόν, σαφές, πως η Τουρκία επιχειρεί, αφενός, να συνάπτει συμφωνίες οι οποίες εξυπηρετούν τους επεκτατικούς της σχεδιασμούς και, αφετέρου, να αφίσταται άλλων όταν θεωρήσει ότι αποτελούν πρόσκομμα και τροχοπέδη στην υλοποίηση και εφαρμογή τους.
Προς τούτο, καταφεύγει στην… προσφιλή της τακτική των εναλλακτικών ερμηνειών των διαφόρων διεθνών συνθηκών, όπως κατά κόρον πράττει για να «νομιμοποιήσει» τις διεκδικήσεις της στο Αιγαίο.
Η περίπτωση του σχεδίου Ανάν, αλλά και η συμπεριφορά της έναντι της Ελλάδος και της Κύπρου είναι ενδεικτικές αυτής της πραγματικότητας.
http://www.sigmalive.com/simerini/politics/503130/mia-xora-pou-den-tin-desmevei-tipota
http://www.onisilos.gr/?p=17056
