- Πως από το Πολυτεχνείο φτάσαμε στην Μεταπολίτευση Από την πρώτη στιγμή της επικρατήσεως της Επανάστασης της 21ης Απριλίου...
-
Πως από το Πολυτεχνείο φτάσαμε στην Μεταπολίτευση
Από την πρώτη στιγμή της επικρατήσεως της Επανάστασης της 21ης Απριλίου ο Γεώργιος Παπαδόπουλος ο οποίος διέθετε έμφυτο το προσόν του Ηγέτη, αλλά είχε και τεράστια πνευματικά χαρίσματα, διέβλεψε ότι η Επανάσταση θα πρέπει να είναι βραχύβια και να διαρκέσει τόσο όσο θα χρειαστεί ούτως ώστε να πραγματοποιηθεί η πολιτική κάθαρση και να επανέλθει η κοινωνική ηρεμία στην χώρα.
Εκτός αυτού σαν γνώστης της ιδιοσυγκρασίας του ελληνικού λαού και του διεθνούς κλίματος ήξερε πολύ καλά ότι ένα καθεστώς εκτάκτων εξουσιών δεν μπορεί να διαρκέσει για πολύ, με το σκεπτικό αυτό, λοιπόν, ήθελε όλα τα στελέχη της 21ης Απριλίου να υπερβάλλουν εαυτούς ώστε ο στόχος να επιτευχθεί το συντομότερο δυνατόν.
Δεν γνωρίζουμε, όταν τα εξήγησε στους συνεργάτες του, πόσοι από αυτούς κατάλαβαν το νόημα των λόγων του και πόσοι από αυτούς δέχθηκαν τα σχέδιά του.
Οι πρώτες έριδες
Παρά το ότι η πορεία της επαναστατικής κυβέρνησης ήταν αρκετά καλή, άρχισαν να δημιουργούνται κάποιες δυσαρέσκειες μεταξύ των στελεχών της. Αρχικά οι Γενικοί Γραμματείς εξέφρασαν την δυσαρέσκειά τους όταν τους ζητήθηκε, σύμφωνα πάντα με τις εξαγγελίες της Επαναστάσεως, να παραιτηθούν από το στράτευμα.
Τελικώς ο Παπαδόπουλος τους έπεισε, αλλά οι ίδιοι αργότερα αξίωσαν να αναλάβουν υπουργικά καθήκοντα, ο Παπαδόπουλος όμως τους εξήγησε ότι δεν πρέπει να δοθεί η εντύπωση ότι φροντίζουν για ίδιον όφελος.
Το ότι δεν πείστηκαν όλοι το αποδεικνύει η παραίτηση Σταματελόπουλου(Γ.Γ. Υπουργείου Συγκοινωνιών) ο οποίος αξίωσε να υπουργοποιηθεί.
Ένας ακόμα «όρος» τον οποίον προσπάθησαν να θέσουν στον Παπαδόπουλο ήταν η ίδρυση Επαναστατικού Συμβουλίου, προφανώς για να ελέγχουν τις καταστάσεις αφού αυτοί θα ήταν τα μέλη του.
Ο Παπαδόπουλος και πάλι αρνήθηκε εξηγώντας τους ότι η Επανάσταση έχει την εντολή του συνόλου των Ενόπλων Δυνάμεων και όχι μίας μερίδας στελεχών τους.
Δυσαρέσκεια επίσης εξεδηλώθη και από τον Μιχάλη Μπαλόπουλο, ο οποίος αρνήθηκε να παραιτηθεί και μάλιστα με την απειλή αυτοκτονίας, όταν ο Παπαδόπουλος αποφάσισε να αναδιαρθρώσει του Γενικούς Γραμματείς.
Αργότερα στον κύκλο των δυσαρεστημένων προστέθηκαν για δικούς τους λόγους οι Νικόλαος Μακαρέζος και Κωνσταντίνος Ασλανίδης.
Η ομάδα των δυσαρεστημένων είχε την συμπαράσταση και άλλων αξιωματικών καθώς και του Δημήτρη Ιωαννίδη.
Παρά όμως τις αντιξοότητες η Επαναστατική Κυβέρνηση συνέχιζε το έργο της.
Ο σπόρος για την ανατροπή του Παπαδόπουλου είχε ήδη πέσει.
-
Ο Στρατηγός Φαίδων Γκιζίκης μετά την 25η Νοεμβρίου ανέλαβε την Προεδρία της Κυβέρνησης.
Η ώρα της ανατροπής
Μέσα στα πλαίσια της φιλελευθεροποίησης του καθεστώτος που επιχειρούσε ο ηγέτης της 21ης Απριλίου Γεώργιος Παπαδόπουλος και αφού ο ίδιος είχε ορκιστεί Πρόεδρος της Δημοκρατίας μετά το δημοψήφισμα του 1973 το οποίο ακολούθησε την έκπτωση του Κωνσταντίνου, την 8η Οκτωβρίου του ίδιου έτους ορκίστηκε κυβέρνηση με Πρωθυπουργό τον Σπύρο Μαρκεζίνη η οποία ήταν και η πρώτη με το πολίτευμα της Προεδρικής Δημοκρατίας. Προηγουμένως βασικά στελέχη της Επαναστάσεως όπως ο Νικόλαος Μακαρέζος και ο Στυλιανός Παττακός είχαν παραιτηθεί στις 28 Σεπτεμβρίου και 8 Οκτωβρίου αντίστοιχα.
Στόχος της κυβέρνησης αυτής ήταν να οδηγήσει την χώρα σε εκλογές στις 10 Φεβρουαρίου του 1974.
Στις 17 Νοεμβρίου του 1973 όμως λόγω της εξέγερσης του Πολυτεχνείου η οποία έτεινε να πάρει διαστάσεις κηρύχθηκε Στρατιωτικός Νόμος.
Μέχρι τότε ο Ιωαννίδης είχε φροντίσει να επεκτείνει τα ερείσματά του στο στράτευμα, είχε προσεταιριστεί κάποιους εκ των ανωτέρων αξιωματικών και στις μονάδες «κλειδιά» της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης είχαν τοποθετηθεί αξιωματικοί της επιλογής του.
Έτσι λοιπόν οκτώ ημέρες μετά τα γεγονότα του Πολυτεχνείου εκδηλώθη η κίνηση Ιωαννίδη.
Ο Γεώργιος Παπαδόπουλος συνελήφθη και ετέθη σε κατ’ οίκον περιορισμό, την Προεδρία ανέλαβε ο στρατηγός Φαίδων Γκιζίκης και την πρωθυπουργία ο Αδαμάντιος Ανδρουτσόπουλος.
Γεγονός είναι ότι ο Γεώργιος Παπαδόπουλους και η υπόλοιπη ηγεσία της 21ης Απριλίου έδειξαν αδράνεια παρά το ότι υπήρχαν φήμες για την όλη κατάσταση τις οποίες ίσως ο Παπαδόπουλος θα έπρεπε να είχε διασταυρώσει.
Ένας άλλος παράγοντας, ανασταλτικός, ήταν το ότι ο Παπαδόπουλος ήταν συναισθηματικός και δεν ήθελε να θίξει στενούς του συνεργάτες, αλλά ούτε και πίστευε ότι αυτοί οι ίδιοι θα τον προδώσουν.
Η ανατροπή του όμως ήταν γεγονός.
Ερασιτεχνισμός και μυστικές υπηρεσίες
Για την ταραγμένη αυτή περίοδο έχουν γραφτεί πολλά και έχουν ειπωθεί ακόμα περισσότερα.
Έχουν καταθέσει την μαρτυρία τους και μάλιστα γραπτώς στελέχη των κυβερνήσεων της περιόδου εκείνης τόσο για την ανατροπή του Παπαδόπουλου όσο και για τα γεγονότα στην Κύπρο από την προσπάθεια ανατροπής του Μακαρίου μέχρι την τουρκική εισβολή.
Προσωπικά πιστεύω ότι πέραν από τις φιλοδοξίες κάποιων αξιωματικών ή τις διαφωνίες σχετικά με την επιστροφή μετά από την επίτευξη της κοινωνικής ειρήνης στις εκλογές και στους κοινοβουλευτικούς θεσμούς, ότι στην τραγωδία της Κύπρου πρωτεύοντα ρόλο έπαιξαν οι μυστικές υπηρεσίες ξένων χωρών τις οποίες θα εξυπηρετούσε μία κατάσταση σαν την σημερινή εκμεταλλευόμενες ίσως τον «ερασιτεχνισμό» και την έλλειψη πολιτικής διγλωσσίας των τότε κυβερνώντων.
Οι ιστορικοί του μέλλοντος, γιατί σήμερα ίσως είναι νωρίς ακόμα, θα δουν τα πράγματα με πιο αντικειμενική ματιά και θα φωτίσουν, αν όχι εμάς, τις επόμενες γενιές.
Γιάννης Δράκος
από την εφημερίδα “Ελεύθερος Κόσμος”
---
