1.Το Πραξικόπημα και τα σχέδια αντίστασης του Μακαρίου «Δεκαπέντε μέρες πριν την εκδήλωση του Πραξικοπήματος, ο Πρόεδρος ...
1.Το Πραξικόπημα και τα σχέδια αντίστασης του Μακαρίου
«Δεκαπέντε μέρες πριν την εκδήλωση του Πραξικοπήματος, ο Πρόεδρος Μακάριος θέτει σε πλήρη συναγερμό τις δυνάμεις του, δίνοντας συγχρόνως αυστηρή προσωπική εντολή να καταστείλουν κατά την εκδήλωση του το αναμενόμενο Πραξικόπημα.
Συγχρόνως, ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος Μιλτιάδης Χριστοδούλου που είχε γίνει «ο αχώριστος του Μακαρίου», «το δεξί του χέρι», επαναλαμβάνει πως, «αν εκδηλωθεί ανατρεπτική κίνηση, θα τεθεί αμέσως σε εφαρμογή το Σχέδιο αποτελεσματικής λαϊκής αντιστάσεως».
Παράλληλα, ο Πρόεδρος Μακάριος, σε δηλώσεις του υπερηφανευόταν «για τη δυνατότητα δυναμικής αντιστάσεως του λαού».
Ο ίδιος ο Μιλτιάδης Χριστοδούλου, αργότερα, ομολογούσε:
«Ο Μακάριος έβλεπε καθαρά πως υπήρχε το ενδεχόμενο πραξικοπηματικής ενέργειας από την Αθήνα και έπαιρνε σοβαρά μέτρα προετοιμασίας για δυναμική αντιμετώπιση του πραξικοπήματος με το Εφεδρικό Σώμα, την προμήθεια όπλων και τη σχετική προετοιμασία Λαϊκής αντίστασης».
Οι πληροφορίες – των Μυστικών Υπηρεσιών, Ελλάδος, Αμερικής και Αγγλίας – ανέφεραν ότι «οκτώ και πλέον χιλιάδες οπαδοί του Προέδρου Μακαρίου, επιστρατεύονται κάθε βράδυ και επαγρυπνούν».
Και όντως:
Και όντως:
Η Προεδρική Φρουρά (αστυνομικοί), το Εφεδρικό Σώμα, άνδρες της ΚΥΠ και οι μακαριακές ένοπλες ομάδες πολιτών, κύκλωναν κατά τη διάρκεια της νύχτας στρατόπεδα της Εθνικής Φρουράς και σπίτια Ελλαδιτών Αξιωματικών.
Επίσης, φύλαγαν τα στρατηγικά πόστα στη Λευκωσία και τις άλλες πόλεις.
Και η εντολή αυστηρή:
«Εάν βγουν από το στρατόπεδο, κτυπήστε τους!..»
«Εάν βγουν από το στρατόπεδο, κτυπήστε τους!..»
Η εντολή είχε δοθεί σε μικτές επίλεκτες ομάδες από άνδρες του Προεδρικού, του Εφεδρικού Σώματος και πολίτες του παρακράτους, οι οποίοι έστηναν ενέδρες έξω από στρατόπεδα στα οποία στάθμευαν άρματα μάχης ή τεθωρακισμένα.
Αυτές οι επίλεκτες ομάδες, θα έδιναν, ταυτόχρονα, το σύνθημα εφαρμογής συμπληρωματικών σχεδίων αντίστασης, που, ανάμεσα σ’ άλλα, πρόβλεπαν:
1. Συλλήψεις και δολοφονίες Ελλαδιτών αξιωματικών από μυημένους Ελληνοκυπρίους συναδέλφους τους και Εθνοφρουρούς.
2. Πλήρη καταστροφή του βαρέως υλικού, όπως αρμάτων μάχης, τεθωρακισμένων και άλλων.
3. Μεγάλη έκταση αντιποίνων σε βάρος αντιπολιτευομένων, όπως τοποθετήσεις βομβών, ξυλοδαρμούς και άλλα.
Ιδιαίτερες εντολές είχαν δοθεί, για καταστροφή των τεθωρακισμένων της 21ης Επιλαρχίας Αναγνωρίσεως και των αρμάτων μάχης της 23ης Επιλαρχίας Μέσων Αρμάτων.
Τα πρώτα στάθμευαν στο στρατόπεδο του Μπ Εμ Έϊτζ και τα δεύτερα σε στρατόπεδο στην Κοκκινοτριμιθιά.
Όλα αυτά τα μέτρα, ανησυχούσαν τους οργανωτές του Πραξικοπήματος, οι οπίοι και δραστηριοποιήθηκαν. Συγκεκριμένα:
ΤΡΙΤΗ, 9 ΙΟΥΛΙΟΥ 1974: Ο Ταξίαρχος Γεωργίτσης Μιχαήλ, κάλεσε σε μυστική σύσκεψη τους αξιωματικούς που θα αναλάμβαναν τις βασικές αποστολές του Πραξικοπήματος. Στη σύσκεψη πήραν μέρος ο Επιτελάρχης του ΓΕΕΦ, Ταξίαρχος Π.Γιαννακοδήμος, ο Υποδιοικητής της ΕΛΔΥΚ Παπαγιάννης, ο Διοικητής της Ναυτικής Δύναμης Κύπρου Γ. Παπαγιάννης, ο Διοικητής της 23 ΕΜΑ, αντισυνταγματάρχης Λαμπρινός, ο Διοικητής της 21 ΕΑΝ, επίλαρχος Κορκόντζελος, οι Διοικητές της 31ης και 33ης Μοίρας Καταδρομών, ταγματάρχες Ραφτόπουλος και Δαμασκηνός, οι ταγματάρχες Κοντώσης και Ζήνδρος Ελευθέριος και ο αντισυνταγματάρχης Λάμπρου.
Όλη αυτή η ομάδα των πραξικοπηματιών αξιωματικών, συμφώνησε πως «το πραξικόπημα θα έπρεπε ν’ αναβληθεί, τόσο γιατί οι Μονάδες της Εθνικής Φρουράς ήταν διαλυμένες, όσο και γιατί υπήρχε σοβαρότατος λόγος – και διασταυρωμένες πληροφορίες – για τουρκική απόβαση.»
Μάλιστα, μερικοί από τους ανωτέρω αξιωματικούς, επέμειναν στις πληροφορίες για την ετοιμότητα των κρατικών και παρακρατικών ομάδων, που κυριολεκτικά κύκλωναν ασφυκτικά τις μονάδες της Εθνικής Φρουράς και ήσαν αποφασισμένες να συντρίψουν κατά την εκδήλωση του το Πραξικόπημα.
Μάλιστα, μερικοί από τους ανωτέρω αξιωματικούς, επέμειναν στις πληροφορίες για την ετοιμότητα των κρατικών και παρακρατικών ομάδων, που κυριολεκτικά κύκλωναν ασφυκτικά τις μονάδες της Εθνικής Φρουράς και ήσαν αποφασισμένες να συντρίψουν κατά την εκδήλωση του το Πραξικόπημα.
Επίσης, εισηγήθηκαν να ενημερωθεί η ηγεσία των Αθηνών και να επιδιωχθεί τροποποίησης της απόφασης για Πραξικόπημα.
ΤΕΤΑΡΤΗ, 10 Ιουλίου 1974:
Οι επικεφαλής του Πραξικοπήματος, Γεωργίτσης, αρχηγός και Κομπόκης, υπαρχηγός, στέλνουν στην Αθήνα τον Ταγματάρχη Κοντώση, προκειμένου να εκθέσει δια ζώσης τους ενδοιασμούς που αναπτύσσονταν στην ηγεσία του Πραξικοπήματος στη Λευκωσία και να ζητήσει κάποια αναβολή.
Ο ταξίαρχος Ιωαννίδης Δημήτριος και ο Αρχηγός Ενόπλων Δυνάμεων, στρατηγός Μπονάνος Γρηγόριος , άκουσαν – χωρίς να τον διακόψουν – με προσοχή το υφιστάμενο τους Ταγματάρχη Κοντώση. Στο τέλος, το μόνο που δέχτηκαν ήταν ν’ αλλάξει η ώρα της ενάρξεως του Πραξικοπήματος.
Θα γινόταν, μια ώρα αργότερα, δηλαδή, στις 8.20 το πρωί και όχι στις 7.20 της Δευτέρας, 15ης Ιουλίου.
Και ο λόγος ήταν, γιατί στις 8.20 δεν θα υπήρχε ετοιμότητα της μακαριακής πλευράς, αφού θα πήγαιναν όλοι για ύπνο, μετά τις ολονύκτιες παρακολουθήσεις των στρατοπέδων και των σπιτιών των Ελλαδιτών αξιωματικών.
Και ο λόγος ήταν, γιατί στις 8.20 δεν θα υπήρχε ετοιμότητα της μακαριακής πλευράς, αφού θα πήγαιναν όλοι για ύπνο, μετά τις ολονύκτιες παρακολουθήσεις των στρατοπέδων και των σπιτιών των Ελλαδιτών αξιωματικών.
ΚΑΤΑ την πιο πάνω σύσκεψη στην Αθήνα, ο ταγματάρχης Κοντώσης αποστήθισε και το διάγγελμα, που θα μεταδιδόταν από το Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου μετά την επικράτηση του Πραξικοπήματος.
Παράλληλα, Μπονάνος και Ιωαννίδης του παραδίδουν και κατάλογο τεσσάρων ονομάτων , τους οποίους επέλεξε το στρατιωτικό καθεστώς των Αθηνών, για τη θέση του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Παράλληλα, Μπονάνος και Ιωαννίδης του παραδίδουν και κατάλογο τεσσάρων ονομάτων , τους οποίους επέλεξε το στρατιωτικό καθεστώς των Αθηνών, για τη θέση του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Στον κατάλογο αυτό δεν περιλαμβανόταν το όνομα του Νίκου Σαμψών.
Αυτό διαβεβαίωσε και το 1986, ενώπιον της «Εξεταστικής Επιτροπής για τον ¨Φάκελο της Κύπρου», ο Ταγματάρχης Κοντώσης.
Συγκεκριμένα, απαντώντας στις επίμονες ερωτήσεις των βουλευτών-ανακριτών, ενόρκως διαβεβαίωσε ότι:
«Το όνομα του αγωνιστή Νίκου Σαμψών δεν ήταν στον κατάλογο που έφερε στη Λευκωσία από το Πεντάγωνο, για τη θέση του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας.»
Αυτό διαβεβαίωσε και το 1986, ενώπιον της «Εξεταστικής Επιτροπής για τον ¨Φάκελο της Κύπρου», ο Ταγματάρχης Κοντώσης.
Συγκεκριμένα, απαντώντας στις επίμονες ερωτήσεις των βουλευτών-ανακριτών, ενόρκως διαβεβαίωσε ότι:
«Το όνομα του αγωνιστή Νίκου Σαμψών δεν ήταν στον κατάλογο που έφερε στη Λευκωσία από το Πεντάγωνο, για τη θέση του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας.»
(Νίκος Σαμψών, εφημερίδα «Μάχη» 18.8.1994)
2. Από πολλές πλευρές οι πληροφορίες για το Πραξικόπημα
«Πέμπτη, 11 Ιουλίου 1974: Ο Ευάγγελος Αβέρωφ συναντάται και πάλι – όχι στην Πρεσβεία – με τον Πρέσβη της Κύπρου στην Αθήνα, Νίκο Κρανιδιώτη. Του αναφέρει ότι «την πληροφορία για Πραξικόπημα την έχει τώρα και από άλλο πρόσωπο.»
«Πέμπτη, 11 Ιουλίου 1974: Ο Ευάγγελος Αβέρωφ συναντάται και πάλι – όχι στην Πρεσβεία – με τον Πρέσβη της Κύπρου στην Αθήνα, Νίκο Κρανιδιώτη. Του αναφέρει ότι «την πληροφορία για Πραξικόπημα την έχει τώρα και από άλλο πρόσωπο.»
Οι δύο τους (Αβέρωφ – Κρανιδιώτης) αξιολογούν όλα τα στοιχεία και τις πληροφορίες που έχουν στα χέρια τους και βγάζουν το συμπέρασμα ότι «το Πραξικόπημα θα εκδηλωθεί πριν τις 15 Ιουλίου.»
Στην Αθήνα βρίσκεται και ο γνωστός επιχειρηματίας Κωνσταντίνος Μαγγλής, που ετοιμάζεται ν’ αναχωρήσει για τη Λευκωσία.
Οι Κρανιδιώτης και Αβέρωφ τον εξουσιοδοτούν να συναντήσει το ταχύτερο το Μακάριο και να του δώσει τις τελευταίες και νεότερες πληροφορίες για την επικείμενη ανατροπή του.
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, 12 Ιουλίου 1974:
Ο επιχειρηματίας Μαγγλής φθάνει στη Λευκωσία και συναντάται αμέσως με τον Ηγούμενο Κύκκου Χρυσόστομο και του μεταδίδει το μήνυμα Κρανιδιώτη – Αβέρωφ, ότι «το Πραξικόπημα έχει αποφασισθεί και θα εκτελεσθεί οπωσδήποτε, τη νύχτα της 14ης προς τη 15η Ιουλίου.»
Δηλαδή, οι πληροφορίες που είχε ο Πρόεδρος Μακάριος από διάφορες πηγές – με τις περισσότερες διασταυρωμένες – δεν άφηναν καμιά απολύτως αμφιβολία για την απόφαση του Ελληνικού Πενταγώνου.
Δηλαδή, οι πληροφορίες που είχε ο Πρόεδρος Μακάριος από διάφορες πηγές – με τις περισσότερες διασταυρωμένες – δεν άφηναν καμιά απολύτως αμφιβολία για την απόφαση του Ελληνικού Πενταγώνου.
Ο ίδιος ο Αρχηγός των κυπριακών Μυστικών Υπηρεσιών (ΚΥΠ) Γεώργιος Τομπάζος, σε συνέντευξή του μετά το Πραξικόπημα ομολογούσε: «Τα γνωρίζαμε όλα. Το μόνο που αγνοούσε ο Μακάριος, ήταν η ώρα του Πραξικοπήματος.»
Παρόλ’ αυτά, ο Μακάριος ισχυριζόταν ότι ήταν «ο μόνος Κύπριος, που δεν πίστευε στο ενδεχόμενο Πραξικοπήματος!»
Πολιτικοί αναλυτές λένε, ότι «ο Μακάριος το έκανε αυτό, όχι για ν’ αποδείξει μοναδική ανικανότητα εκτίμησης των πραγμάτων, αλλά για να αποκρύψει τα σχέδια του και για να συγκαλύψει τις τεράστιες ενοχές του στις παρασκηνιακές εκείνες ραδιουργίες του.»
Ο Πρόεδρος Μακάριος είχε πληροφορίες – και μάλιστα πολύ αξιόπιστες – για το σχεδιαζόμενο Πραξικόπημα για ανατροπή του, από τον Μάιο του 1974, δηλαδή δύο μήνες προηγουμένως.
Από τότε (τον Μάιο), πολυάριθμοι πληροφοριοδότες, Ελλαδίτες και ξένοι – μάλιστα και αξιωματικοί – του παρείχαν συγκεκριμένα και διασταυρωμένα περί τούτου στοιχεία και αξιόπιστες πληροφορίες.
Ο ίδιος ο Μακάριος εξομολογήθηκε πολλές φορές σε στενούς του συνεργάτες, ότι «μεταξύ άλλων, τρείς δυτικές Πρεσβείες στη Λευκωσία, τον ειδοποίησαν πως κάτι του ετοιμάζει ο Ταξίαρχος Ιωαννίδης.»
Για τα σχέδια ανατροπής του, ο Μακάριος είχε ακόμα πρόσθετα στοιχεία από στενούς συνεργάτες του στην Κύπρο, από τις Μυστικές Υπηρεσίες και από Ελλαδίτες αξιωματικούς.
Μάλιστα, είχε και την πληροφορία – με όλες τις λεπτομέρειες – για την «Άκρως Μυστική Σύσκεψη» των αξιωματικών που θα είχαν τις επιτελικές θέσεις κατά την εκδήλωση του Πραξικοπήματος. (Βλέπε πιο πάνω).
Σε τέτοιο σημείο ήταν γνωστό το επικείμενο Πραξικόπημα, που δύο εφημερίδες της Λευκωσίας, προσκείμενες στον Πρόεδρο Μακάριο, δημοσίευαν την Πέμπτη 11 Ιουλίου 1974, πληροφορίες για τα σχέδια ανατροπής του Μακαρίου.
Ανάμεσα στα στοιχεία, ήταν και η επισήμανση ότι «κατά το Σαββατοκύριακο είχαν δοθεί άδειες στους φανατικούς μακαριακούς Εθνοφρουρούς, καθώς επίσης και το ότι η 21η Επιλαρχία Αναγνωρίσεως είχε αντικαταστήσει το βασικό πλήρωμα της με Ελλαδίτες.»
Κυρίως, όμως, ο Μακάριος είχε τις πιο αξιόπιστες πληροφορίες του από Ελλαδίτες αξιωματικούς της Εθνικής Φρουράς και του κλιμακίου της Ελληνικής ΚΥΠ στη Λευκωσία, που, είτε αντιτάσσονταν στο Πραξικόπημα, είτε μετείχαν στην συνωμοσία για την πρόκληση της εθνικής τραγωδίας του 1974.»
Ανάμεσα στα στοιχεία, ήταν και η επισήμανση ότι «κατά το Σαββατοκύριακο είχαν δοθεί άδειες στους φανατικούς μακαριακούς Εθνοφρουρούς, καθώς επίσης και το ότι η 21η Επιλαρχία Αναγνωρίσεως είχε αντικαταστήσει το βασικό πλήρωμα της με Ελλαδίτες.»
Κυρίως, όμως, ο Μακάριος είχε τις πιο αξιόπιστες πληροφορίες του από Ελλαδίτες αξιωματικούς της Εθνικής Φρουράς και του κλιμακίου της Ελληνικής ΚΥΠ στη Λευκωσία, που, είτε αντιτάσσονταν στο Πραξικόπημα, είτε μετείχαν στην συνωμοσία για την πρόκληση της εθνικής τραγωδίας του 1974.»
(Νίκος Σαμψών, εφημερίδα «Μάχη», 19.9.1994)
ΣΤΗΡΙΞΤΕ ΜΑΣ ΠΑΤΩΝΤΑΣ LIKE "ΕΔΩ"
nikospa.wordpress.com
